Φεουδαρχία.

3. Η φεουδαρχία στη Δυτική Ευρώπη, σελ. 91-93

Συνθήκες διαμόρφωσης της φεουδαρχίας

Η κοινωνία του φραγκικού κράτους ήταν κυρίως αγροτική. Τη μεγάλη μάζα του πληθυσμού αποτελούσαν οι αγρότες. Όσο πιο πολλή γη κατείχε κάποιος, τόσο πιο πλούσιος ήταν.

Οι συνθήκες ανασφάλειας που επικρατούσαν οδήγησαν τους αδύναμους και φτωχούς να αναζητούν την προστασία των δυνατών à οι διάφορες κοινωνικές ομάδες συνδέθηκαν με δεσμούς εξάρτησης.

Τα χαρακτηριστικά της φεουδαρχίας (ή φεουδαλισμός)

Οι ιεραρχικά ανώτεροι άρχοντες παραχωρούσαν σε άλλους ευνοούμενους υποτελείς (βασάλους) εκτάσεις γης (φέουδα à φεουδαρχική κοινωνία, φεουδάρχες) και απαιτούσαν ως αντάλλαγμα πίστη και υποταγή. 

Η επίσημη αναγνώριση ενός άρχοντα ως υποτελούς ενός άλλου ισχυρότερου γινόταν με την τελετή περιβολής (βλ. παράθεμα σελ. 92). Μετά από αυτή άρχιζε να ισχύει το φεουδαρχικό συμβόλαιο (βλ. πίνακα σελ. 92) που καθόριζε τις αμοιβαίες υποχρεώσεις του κύριου και του υποτελή.

Στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας (βλ. πίνακας σελ. 92) βρισκόταν ο βασιλιάς. Οι άμεσοι υποτελείς του (κόμητες, βαρώνοι, μαρκήσιοι) ήταν συγχρόνως φεουδάρχες και από αυτούς εξαρτώνται κατώτεροι υποτελείς. Φέουδα κατείχαν και οι εκκλησιαστικοί άρχοντες. Όλοι αυτοί αποτελούσαν την αριστοκρατία.

Στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας βρίσκονταν 1) οι ελεύθεροι γεωργοί (μικροϊδιοκτήτες), 2) οι πάροικοι (μόνιμοι καλλιεργητές σε χωράφια που δεν τους ανήκουν, με περιορισμένη ελευθερία και υποχρεώσεις: δεν μπορούσαν να εγκαταλείψουν την γη, κατέβαλλαν τέλη στο φεουδάρχη, δεν μπορούσαν να παντρευτούν χωρίς την άδεια του) και 3) οι δούλοι (ανήκουν σε έναν κύριο, συνήθως αιχμάλωτοι πολέμου ή λεηλασίας, περιορίζονται από 10^ο αι.).

Η φεουδαρχία ως κοινωνικό – οικονομικό και πολιτικό σύστημα επικράτησε στη μεσαιωνική Ευρώπη από τον 8^ο – 13^ο αιώνα.