Για το "μπαρ"

Όποιος μπήκε γιατί νομίζει ότι είναι υποχρεωτικό...
Να την "κάνει"!
ΤΩΡΑ!!!!!!!!!!!!!!!

(Εκτός από όταν δεν έχουμε βιβλία... Τότε είναι υποχρεωτικό... Για γκελ μπουρντά, καμάρια μου!)

Κυριακή 19 Δεκεμβρίου 2021

Ολόκληρο το ποίημα 15 :"Μαραμπού" (Νίκος Καββαδίας και Μαρίζα Κωχ/ Δημήτρης/Μητσοτάκης/Νότης Χασάπης/Social Waste)

To  «Μαραμπού» είναι ένα από τα σημαντικότερα ποιήματα στην ποιητική  μυθολογία του Νίκου Καββαδία. Γιατί τo "Μαραμπού" είναι η επιτομή του Καββαδία... 
      Είναι το πρώτο ποίημα της πρώτης του ποιητικής συλλογής η οποία λέγεται όλως μη τυχαίως… «Μαραμπού». Κι επιπλέον,  φαίνεται ότι ταυτίζεται και λίγο παραπάνω με τον ποιητή καθώς «Μαραμπού» ήταν το παρατσούκλι του,  έτσι τον φώναζαν οι φίλοι του. 
Μαραμπού
 Το ποίημα, όπως τα περισσότερα της πρώτης συλλογής του ποιητή, είναι αφηγηματικό. Ο αφηγητής είναι ένας ναυτικός σαν τον "William George Allum" (και σε αυτό συμφωνεί και ο Θανάσης Μαυρίδης που βασίζει την εικονογραφημένη νουβέλα του "Ο Θάνατος του William George  Allum"  σε αυτά  τα δυο ποιήματα κυρίως) που παραληρώντας από τον πυρετό  αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο – και «στιλ μπωντλαιρικό» όπως χαρακτηριστικά γράφει σε ένα άλλο παρόμοιας θεματολογίας ποίημα ο Καββαδίας-  την ιστορία ενός  καταραμένου ρομαντικού έρωτα,  ανεκπλήρωτου και γι' αυτό εξιδανικευμένου, ο οποίος συντρίβεται βάναυσα  σε ένα πορνείο σε κάποιο εξωτικό λιμάνι της Ανατολής, μετά από μια σειρά μεταφυσικών σχεδόν συμπτώσεων.   
    Το "Μαραμπού "είναι ένα από τα πρώτα ποιήματα του ποιητή που μελοποιήθηκαν καθώς
περιλαμβάνεται στο δίσκο της  Μαρίζας Κωχ "14 τραγούδια"  (1977) ο οποίος  προηγήθηκε κατά τι του  εμβληματικού «Σταυρού του Νότου»  του Μικρούτσικου (1979). Υπήρξε δε μαζί με την «Φάτα Μοργκάνα» και το «Πούσι» από τις μελοποιήσεις του δισκου που διαχρονικά ακούστηκαν και ακούγονται πολύ. Από τις είκοσι στροφές του ποιήματος  η Κωχ μελοποίησε μόνο τις δυο πρώτες  και την 19η και αυτές έτσι έγιναν περισσότερο γνωστές. Μάλιστα είναι και κάποιοι που σχολιάζοντας ένα βίντεο του τραγουδιού στο  YouTube γκρινιάζουνε γιατί τάχα φαίνεται ως να ήταν ομοφυλόφιλος ο ήρωας της ιστορίας. Ομοφοβικές αηδίες βέβαια, πρώτον γιατί και να ήταν δεν υπάρχει πρόβλημα και δεύτερον και κυριότερο γιατί από αυτά που αναφέρονται στη τρίτη στροφή της μελοποίησης και δέκατη ενατη του ποιήματος, εύκολα γίνεται εμφανές οτι ο ήρωας της ιστορίας δεν πλησιάζει τις γυναίκες επειδή κάτι του συνέβη κι όχι εξαιτίας της σεξουαλικής  του ταυτότητας.  Εν πάση περιπτώσει, η αλήθεια είναι ότι η μελοποίηση της Κωχ είναι η εισαγωγή της ιστορίας  και ο ο επίλογός της μόνο, χωρίς η παρατήρηση αυτή να αποτελεί στο ελάχιστο μομφή απέναντι στη συνθέτρια. 
   Πέρα από την Κωχ, αξίζει να σημειωθεί πάντως, ότι  και οι Πυξ Λαξ πατήσανε πάνω στα μέτρα του ποιήματος στους στίχους του τραγουδιού τους «Λένε για μένα…». Κάποιοι τους κατηγορούνε για αυτό, αλλά όσο κι αν αντιπαθώ τους Πυξ Λαξ θεωρώ τις συγκεκριμένες κατηγορίες υπερβολές. Δεν είναι κακό να έχει κάποιος επιρροές. 
  Για την μίξη του «Μαραμπού» και του «William George Allum» στην εικονογραφημένη  νουβέλα του Μαυρίδη (Σύγκρισή ανάλυση του "William George Allum" και του "Σταυρού του Νότου" εδώ) είπαμε πιο πάνω, οπότε πριν βάλουμε ολόκληρο το ποίημα, να πούμε δυο πραγματάκια ακόμα.  
Το ένα είναι ότι σε μια συναυλία  στην ο Δημήτρης Μητσοτάκης απαγγέλει ολόκληρο το ποίημα (πλην της 7η στροφής)  ενώ η Εύα Λαύκα τραγουδάει την 1η και την 3η στροφή με βάση την μελοποίηση της Κωχ, με την τρίτη στροφή να επαναλαμβάνεται ως ρεφραίν καθ' όλη της διάρκεια της απαγγελίας. Η δε 19η στροφή τραγουδιέται και από τους δύο στο τέλος εν είδει επιλόγου, μετά την 20η.  Πολύ ωραία διασκευή. 
     Το άλλο είναι ότι υπάρχουν και ακόμη δυο μελοποιήσεις του ποιήματος.  
   Η μία είναι του Νοτη Χασάπη των  Ξέμπαρκων και δεν έχει κυκλοφορήσει σε δίσκο.   Μελοποιούνται οι 1η, η 5η, η 6η, η 7η, η 8η, η 9η, η 11η, η 12η, η 13η, η16η, η 17η, η 18η και η 19η στροφές. Δεν μου πολυαρέσει, είναι πολύ θριαμβική και άρα κόντρα στην ατμόσφαιρα του ποιήματος. 
Η  άλλη είναι η μοναδική πλήρης μελοποίηση του ποιήματος από τους Social Waste που δυστυχώς δεν είναι όσο γνωστή της αξίζει.. Η  1η,2η,3η,4η, 11η, 19η και 20η στροφές που είναι πιο αφηγηματικές απαγγέλλονται και οι υπόλοιπες τραγουδιούνται/ραπάρονται. Πολύ ωραία και ταιριαστή με τον αφηγηματικό χαρακτήρα του ποιήματος. Τη συστήνω ανεπιφύλακτα. 

 
Απόσπασμά από το έργο του Μαυρίδη που λέγαμε. 

Ακολουθεί ολόκληρο το ποίημα 

Μαραμπού

Λένε γιὰ μένα οἱ ναυτικοὶ ποὺ ἐζήσαμε μαζὶ
πὼς εἶμαι κακοτράχαλο τομάρι διεστραμμένο,
πὼς τὶς γυναῖκες μ᾿ ἕνα τρόπον ὕπουλο μισῶ
κι ὅτι μ᾿ αὐτὲς νὰ κοιμηθῶ ποτέ μου δὲν πηγαίνω.

Ἀκόμα, λένε πὼς τραβῶ χασίσι καὶ κοκό,
πὼς κάποιο πάθος μὲ κρατεῖ φριχτὸ καὶ σιχαμένο,
κι ὁλόκληρο ἔχω τὸ κορμὶ μὲ ζωγραφιὲς αἰσχρές,
σιχαμερὰ παράξενες, βαθιὰ στιγματισμένο.

Ἀκόμα, λένε πράματα φριχτὰ πάρα πολύ,
ποὺ εἶν᾿ ὅμως ψέματα χοντρὰ καὶ κατασκευασμένα,
κι αὐτὸ ποὺ ἐστοίχισε σὲ μὲ πληγὲς θανατερὲς
κανεὶς δὲν τό ῾μαθε, γιατὶ δὲν τό ῾πα σὲ κανένα.

Μ᾿ ἀπόψε, τώρα ποὺ ἔπεσεν ἡ τροπικὴ βραδιά,
καὶ φεύγουν πρὸς τὰ δυτικὰ τῶν Μαραμποὺ τὰ σμήνη,
κάτι μὲ σπρώχνει ἐπίμονα νὰ γράψω στὸ χαρτί,
ἐκεῖνο, ποὺ παντοτινὴ κρυφὴ πληγή μου ἐγίνη.

Ἤμουνα τότε δόκιμος σ᾿ ἕνα λαμπρὸ ποστάλ
καὶ ταξιδεύαμε Αἴγυπτο γραμμὴ Νότιο Γαλλία.
Τότε τὴ γνώρισα -σὰν ἄνθος ἐμοίαζε ἀλπικὸ-
καὶ μία στενὴ μᾶς ἔδεσεν ἀδελφικὴ φιλία.

Ἀριστοκρατική, λεπτὴ καὶ μελαγχολική,
κόρη ἑνὸς πλούσιου Αἰγύπτιου ὁπού ῾χε αὐτοκτονήσει,
ταξίδευε τὴ λύπη της σὲ χῶρες μακρινές,
μήπως ἐκεῖ γινότανε νὰ τήνε λησμονήσει.

Πάντα σχεδὸν τῆς Μπασκιρτσὲφ κρατοῦσε τὸ Ζουρνάλ,
καὶ τὴν Ἁγία της Ἄβιλας παράφορα ἀγαποῦσε,
συχνὰ στίχους ἀπάγγελνε θλιμμένους γαλλικούς,
κι ὧρες πολλὲς πρὸς τὴ γαλάζιαν ἔκταση ἐκοιτοῦσε.

Κι ἐγώ, ποὺ μόνον ἑταιρῶν ἐγνώριζα κορμιά,
κι εἶχα μίαν ἄβουλη ψυχὴ δαρμένη ἀπ᾿ τὰ πελάη,
μπροστά της ἐξανάβρισκα τὴν παιδικὴ χαρὰ
καί, σὰν προφήτη, ἐκστατικὸς τὴν ἄκουα νὰ μιλάει.

Ἕνα μικρὸ τῆς πέρασα σταυρὸν ἀπ᾿ τὸ λαιμὸ
κι ἐκείνη ἕνα μοῦ χάρισε μεγάλο πορτοφόλι
κι ἤμουν ὁ πιὸ δυστυχισμένος ἄνθρωπος τῆς γῆς,
ὅταν ἐφθάσαμε σ᾿ αὐτὴν ποὺ θά ῾φευγε, τὴν πόλη.

Τὴν ἐσκεφτόμουνα πολλὲς φορὲς στὰ φορτηγά,
ὡς ἕνα παραστάτη μου κι ἄγγελο φύλακά μου,
καὶ μία φωτογραφία της στὴν πλώρη ἦταν γιὰ μὲ
ὄαση, ποὺ ἕνας συναντᾶ μὲς στὴν καρδιὰ τῆς Ἄμμου.

Νομίζω πὼς θὲ νά ῾πρεπε νὰ σταματήσω ἐδῶ.
Τρέμει τὸ χέρι μου, ὁ θερμὸς ἀγέρας μὲ φλογίζει.
Κάτι ἄνθη ἐξαίσια τροπικὰ τοῦ ποταμοῦ βρωμοῦν,
κι ἕνα βλακῶδες Μαραμποὺ παράμερα γρυλίζει.

Θὰ προχωρήσω!... Μία βραδιὰ σὲ πόρτο ξενικὸ
εἶχα μεθύσει τρομερὰ μὲ οὐίσκυ, τζὶν καὶ μπύρα,
καὶ κατὰ τὰ μεσάνυχτα, τρικλίζοντας βαριά,
τὸ δρόμο πρὸς τὰ βρωμερά, χαμένα σπίτια ἐπῆρα.

Αἰσχρὲς γυναῖκες τράβαγαν ἐκεῖ τους ναυτικούς,
κάποια μ᾿ ἅρπαξ᾿ ἀπότομα, γελώντας, τὸ καπέλο
(παλιὰ συνήθεια γαλλικὴ τοῦ δρόμου τῶν πορνῶν)
κι ἐγὼ τὴν ἀκολούθησα σχεδὸν χωρὶς νὰ θέλω.

Μία κάμαρα στενή, μικρή, σὰν ὅλες βρωμερή,
οἱ ἀσβέστες ἀπ᾿ τοὺς τοίχους της ἐπέφτανε κομμάτια,
κι αὐτὴ ράκος ἀνθρώπινο ποὺ ἐμίλαγε βραχνά,
μὲ σκοτεινά, παράξενα, δαιμονισμένα μάτια.

Τῆς εἶπα κι ἔσβησε τὸ φῶς. Ἐπέσαμε μαζί.
Τὰ δάχτυλά μου καθαρὰ μέτρααν τὰ κόκαλά της.
Βρωμοῦσε ἀψέντι. Ἐξύπνησα, ὡς λένε οἱ ποιητές,
«μόλις ἐσκόρπιζεν ἡ αὐγὴ τὰ ροδοπέταλά της».

Ὅταν τὴν εἶδα καὶ στὸ φῶς τ᾿ ἀχνὸ τὸ πρωινό,
μοῦ φάνηκε λυπητερή, μὰ κολασμένη τόσο,
ποὺ μ᾿ ἕνα δέος ἀλλόκοτο, σὰ νά ῾χα φοβηθεῖ,
τὸ πορτοφόλι μου ἔβγαλα γοργὰ νὰ τὴν πληρώσω.

Δώδεκα φράγκα γαλλικά... Μὰ ἔβγαλε μία φωνή,
κι εἶδα μία ἐμένα νὰ κοιτᾶ μὲ μάτι ἀγριεμένο,
καὶ μία τὸ πορτοφόλι μου... Μ᾿ ἀπόμεινα κι ἐγὼ
ἕνα σταυρὸν ἀπάνω της σὰν εἶδα κρεμασμένο.

Ξεχνώντας τὸ καπέλο μου βγῆκα σὰν τὸν τρελό,
σὰν τὸν τρελὸ ποὺ ἀδιάκοπα τρικλίζει καὶ χαζεύει,
φέρνοντας μέσα στὸ αἷμα μου μία ἀρρώστια τρομερή,
ποὺ ἀκόμα βασανιστικὰ τὸ σῶμα μου παιδεύει.

Λένε γιὰ μένα οἱ ναυτικοὶ ποὺ ἐκάμαμε μαζὶ
πὼς χρόνια τώρα μὲ γυναίκα ἐγὼ δὲν ἔχω πέσει,
πῶς εἶμαι παλιοτόμαρο καὶ πὼς τραβάω κοκό.
Μ᾿ ἂν ἤξεραν οἱ δύστυχοι, θὰ μ᾿ εἶχαν συχωρέσει...

Τὸ χέρι τρέμει... Ὁ πυρετός... Ξεχάστηκα πολύ,
ἀσάλευτο ἕνα Μαραμποὺ στὴν ὄχθη νὰ κοιτάζω.
Κι ἔτσι καθὼς ἐπίμονα κι ἐκεῖνο μὲ κοιτᾶ,
νομίζω πὼς στὴ μοναξιὰ καὶ στὴ βλακεία τοῦ μοιάζω ...

Δεν υπάρχουν σχόλια: