Όταν ο Οκταβιανός έγινε αυτοκράτορας, οι Ρωμαίοι κατείχαν εδάφη από την Βρετανία ως την Μέση Ανατολή, και από την Γερμανία ως την Βόρεια Αφρική. Η Μεσόγειος ήταν ουσιαστικά «ρωμαϊκή λίμνη». Mare nostrum ( η θάλασσα μας) την αποκαλούσαν. Τα επόμενα χρόνια, ως το τέλος του δεύτερου αιώνα μΧ, ήταν χρόνια πρόοδου και ευημερίας, και η περίοδος ονομάστηκε ” pax Romana” (ρωμαϊκή ειρήνη). Οι διάδοχοι του Οκταβιανού σταμάτησαν τους επεκτατικούς πολέμους και φέρθηκαν με ανοχή προς τον τρόπο ζωής και τα πιστεύω των κατοίκων των περιοχών που είχαν καταλάβει. Έτσι σταμάτησαν οι εξεγέρσεις. (Άλλωστε με το τέλος της εποχής αυτής, το διάταγμα του αυτοκράτορα Καρακάλλα (212 μχ) αναγνώριζε το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη σε όλους τους ελέυθερους κατοίκους της αυτοκρατορίας ). Ήδη από την συνάντηση Ρωμαίων και Ελλήνων είχε προκληθεί μια μείξη πολιτισμικών στοιχείων των δύο λαών και την εποχή αυτή επεκτάθηκε και ισχυροποιήθηκε η επιρροή του ενός λαού στον άλλο. Οι Ρωμαίοι πρόσθεσαν τον ορθολογισμό και τον πρακτικό τους τρόπο σκέψης και , αν και κατέκτησαν τους Έλληνες, κατακτήθηκαν πνευματικά από αυτούς, όπως λέχθηκε. Ο πολιτισμός που δημιουργήθηκε από αυτή την μίξη ονομάστηκε ελληνορωμαϊκός.
Η Λατινική γλώσσα ήταν η επίσημη γλώσσα του κράτους και η ελληνική η γλώσσα των μορφωμένων. Η λατινική γλώσσα , μεταφέροντας τον ρωμαϊκά τρόπο σκέψης, μπολιασμένο με στοιχείο του ελληνικού πολιτισμού, ήταν και η διεθνής γλώσσα συνεννόησης των λαών της δυτικής Ευρώπης. Από την μείξη της με τοπικά ιδιώματα προήλθαν οι λεγόμενες λατινικές γλώσσες (ιταλικά, γαλλικά, ρουμάνικα, πορτογαλικά, ισπανικά). Στην Ανατολή κύρια γλώσσα παρέμενε η ελληνική.
Ταυτόχρονα εμφανίστηκε και αναπτύχθηκε μια νέα θρησκεία, ο χριστιανισμός , και παρά - και εξαιτίας ίσως – τις διώξεις που υπέστη συγκινούσε ολοένα και περισσότερους ανθρώπους, παραμερίζοντας τις παλιότερες θρησκείες.
Σιγά- σιγά όμως οι Ρωμαίοι άρχισαν να παρακμάζουν και με το τέλος του δεύτερου αιώνα μΧ, άρχισε η αυτοκρατορία να αποσυντίθεται. Νέοι εξωτερικοί εχθροί εμφανίστηκαν και δημιουργήθηκαν σοβαρά εσωτερικά προβλήματα. Η κατάρρευση της οικονομίας παρέλυσε τον κρατικό μηχανισμό και η συγκέντρωση μεγάλων εκτάσεων γης (λατιφούντια, πρόδρομοι των βυζαντινών «θεμάτων» και των μεσαιωνικών «φέουδων », στα οποία δούλευαν πολλοί άνθρωποι σε καθεστώς δουλοπαροικίας ) στα χέρια λίγων δημιουργούσε κοινωνικά προβλήματα. Η κατάσταση αυτή επιδεινώθηκε από την παρουσία στο θρόνο μιας σειράς ανίκανων αυτοκρατόρων και την συνεχή ανάμειξη του στρατού (πραιτωριανοί) στην διοίκηση του κράτους και στην εκλογή του βασιλιά.
Οι Ιλλύριοι αυτοκράτορες (δυναστεία αυτοκρατόρων με καταγωγή από την Ιλλυρία ), με σπουδαιότερο τον Διοκλητιανό, προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα αυτά. Ο Διοκλητιανός θεώρησε ότι ένας μόνο δεν μπορούσε να κυβερνήσει επαρκώς την αυτοκρατορία και επινόησε το σύστημα των «τετραρχίων». Διατήρησε για τον εαυτό του τον τίτλο του καίσαρα, όρισε ακόμα ένα καίσαρα και δύο αυγούστους και , αφού χώρισε την αυτοκρατορία σε 4 μέρη , τους μοίρασε την εξουσία. Η Ρώμη παραμένει πρωτεύουσα, αλλά η πραγματική εξουσία ασκείται στις έδρες των περιφερειών. Ο ίδιος μεταφέρει την έδρα του στη Νικομήδεια της στη Μικράς Ασίας, γεγονός που υποδεικνύει την πεποίθηση του ότι το ανατολικό μέρος της αυτοκρατορίας, το οποίο βρίσκεται υπό την επιρροή του ελληνικού πολιτισμού, είναι πιο εύρωστο και σημαντικό.
Το σύστημα των τετραρχιών δούλεψε όσο ήταν παρών ο Διοκλητιανος. Μέτα την παραίτηση του (305 μΧ.) οι καίσαρες και οι αύγουστοι, προφανέστατα, διεκδίκησαν ο καθένας για τον εαυτό του την εξουσία σε όλη την αυτοκρατορία. Στις διαμάχες που ακολούθησαν ο Κωνσταντίνος το , θέλοντας να πάρει με το μέρος του τους χριστιανούς , διακήρυξε το 313 μΧ από κοινού με τον, τότε σύμμαχό του, Λικίνιο, αύγουστο της Ανατολής, την ανεξιθρησκία με το « Διάταγμα των Μεδιολάνων» (= Μιλάνο), νομιμοποιώντας έτσι τον χριστιανισμό. Το 324 ο Κωνσταντίνος νίκησε τον Λικίνιο, που ήταν ο τελευταίος ανταπαιτητής του θρόνου, έγινε κύριος όλης της αυτοκρατορίας και την επανέφερε υπό ενιαία διοίκηση. Παράλληλα συγκαλεί την Νίκαια το 325 την Α΄Οικουμενική Σύνοδο, ώστε τα μέλη της χριστιανικής εκκλησίας, που ήταν οι βασικοί του υποστηρικτές, να επιλύσουν τις διαφορές τους.
Επιβεβαιώνοντας την πεποίθηση του Διοκλητιανού ότι στο πλουσιότερο και πολυανθρωπότερο ανατολικό μέρος βρίσκεται το μέλλον της αυτοκρατορίας και επειδή στην Ανατολή ήταν πολλοί περισσότεροι οι χριστιανοί, στους όποιους στήριζε την εξουσία του, θέλησε να μεταφέρει την έδρα της αυτοκρατορίας ανατολικά. Ίδρυσε έτσι τη Νέα Ρώμη, πάνω στα ερείπια του αρχαίου Βυζαντίου . Τα εγκαίνια της νέας πόλης , που ονομάστηκε τελικά Κωνσταντινούπολη προς τιμήν του ιδρυτή της, έγιναν το 330 μΧ , οριοθετούν την αρχή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος θεωρείται ο πρώτος βυζαντινός αυτοκράτορας με το όνομα Κωνσταντίνος ο Α’.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου