Η μυθολογία δημιουργήθηκε για να εξηγεί την πραγματικότητα, τουλάχιστον σε μια περίοδο ή συνθήκη όπου η λογική εξήγηση δεν είναι προφανής. Είναι, λοιπόν, κατά κάποιον τρόπο επιστροφή στην πρώτη εκείνη απόπειρα αποδόμησης και κατανόησης του κόσμου αυτό το ποίημα του Τίτου Πατρίκιου. Η ιστορία του λαβυρίνθου χρησιμοποιεί σύμβολα της μυθολογίας για να περιγράψει την κατάσταση της κοινωνίας μας -μάλλον γιατί πάλι η λογική δεν βρίσκει εύκολα ούτε εύλογα (!) εφαρμογή στην εποχή που ζούμε. Τα παιδιά της Β' Γυμνασίου Παραδεισίου αποκαλύπτουν τους σύγχρονους λαβυρίνθους που μας εγκλωβίζουν και ξετυλίγουν τον μίτο για να φθάσουμε...
στο φως, βέβαια! Η ποίηση ακολουθεί περίεργα μονοπάτια αλλά στο τέλος κάπως τα καταφέρνει και σε βγάζει στο φως.
Οι μαθητές εντυπωσιάστηκαν από την σύνθετη και απλή συνάμα προσέγγιση του θέματος από τον ποιητή. Πόσες φορές κι εμείς οι ίδιοι στην καθημερινότητά μας δε συγκρίνουμε τη ζωή μας με λαβύρινθο; Μ' αυτήν την απλή αναλογία, η ποιητική φωνή ξεκινά την αφήγηση από την απώτατη αρχή,τον μύθο. Μόνο που βρισκόμαστε ήδη στο τέλος του: ο Θησέας σκότωσε τον Μινώταυρο, το φοβερό τέρας που κρυβόταν στα βάθη του λαβυρίνθου και θρεφόταν από ανθρώπινο κρέας. 
Η Αθήνα για να πληρώσει τον φόρο αίματος (κυριολεκτικά) που χρωστούσε μετά την ήττα της στην Κρήτη ως αποζημίωση για τη δολοφονία του γιου του Μίνωα, έστελνε εφτά νέους και εφτά νέες θυσία στον Μινώταυρο. Το τέρας με σώμα ανθρώπου και κεφάλι ταύρου, αποτέλεσμα της ένωσης της Πασιφάης (γυναίκας του Μίνωα) με τον ιερό ταύρο του Ποσειδώνα, περίμενε υπομονετικά τη βορά του κάθε εννέα χρόνια να αποκλειστεί μέσα στον λαβύρινθο (κατασκεύασμα του Δαίδαλου) ώστε να την κατασπαράξει. Ο Θησέας, όμως, γιος του βασιλιά της Αθήνας Αιγέα, προθυμοποιείται να γίνει ένας από τους δεκατέσσερις Αθηναίους που θα ταξιδέψουν στην Κρήτη επειδή φιλοδοξεί να δώσει ένα τέρμα στο βάρβαρο έθιμο.
Δεν ξέρουμε αν θα επιτύγχανε στον ευγενή στόχο του αν δεν τον είχε βοηθήσει η κόρη του Μίνωα, Αριάδνη, που τον ερωτεύτηκε σφόδρα. Έτσι κι αλλιώς ο έρωτας είναι απρόβλεπτος παράγοντας και καταλύτης στις περισσότερες περιπτώσεις και να που οι μύθοι επιβεβαιώνουν την κατά τα άλλα περιττή και κοινότοπη αυτή παρατήρηση (μην επαναλαμβάνομαι και αναφέρω ξανά ότι οι μύθοι εξηγούν την πραγματικότητα εκεί όπου η λογική δεν επαρκεί γιατί όλοι ξέρουμε ότι ο έρωτας δεν έχει λογική και μόνο ίσως η μυθολογία μπορεί κάπως να τον εξηγήσει).
Όσο όμως φιλοσοφούμε, ο Θησέας πήρε τον μίτο της Αριάδνης (ναι, πάλι κυριολεκτικά), τον ξετύλιξε μέχρι να συναντήσει τον Μινώταυρο, σκότωσε τον Μινώταυρο και, ακολουθώντας την αντίστροφη πορεία τυλίγοντας το νήμα, βγήκε σώος από τους δαιδαλώδεις (sic) διαδρόμους. Σ' αυτό το σημείο η ποιητική φωνή πιάνει τον αφηγηματικό μίτο και ξεκινάει το παραμύθι της.
Μετά τον θάνατο του Μινώταυρου, ο λαβύρινθος χάνει το νόημά του. Γίνεται σαν εκείνα τα παλιά αρχοντικά σπίτια που τα έχουν προ πολλού εγκαταλείψει οι ένοικοί τους: διατηρούν, αν τα καλοκοιτάξεις, όλη τη μεγαλοπρέπεια του παρελθόντος αλλά είναι πια μια σκιά του πρωτινού εαυτού τους. Είναι εντυπωσιακό πώς ένα σπίτι ρημάζει όταν δεν κατοικείται. Όταν ήμουν μικρότερη απορούσα μ' αυτό το γεγονός γιατί "λογικά σκεπτόμενη" έλεγα πως άμα δεν έχει ανθρώπους μέσα ένα σπίτι, ταλαιπωρείται λιγότερο -δεν μπορεί να έχει φθορές γιατί δεν έχει κανέναν να το φθείρει. Άρα, στο μυαλό μου ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι έπρεπε να μοιάζει πιο πολύ μαρμαρωμένο, ακέραιο, άθικτο, σαν να 'χει πέσει σε βαθύ λήθαργο και μένει ανέπαφο από τον χρόνο που περνάει. Έλα όμως που όταν φεύγουν οι άνθρωποι, φεύγει η ζωή... Και τελικά κατάλαβα πως τα σπίτια που αφήνουμε νοιώθουν τέτοια μοναξιά που γίνονται ερείπια γιατί τους λείπει η φροντίδα μας. Με παρόμοιο τρόπο (όχι τόσο ρομαντικά ίσως), ο λαβύρινθος ερημώνεται και χάνει την ουσία της ύπαρξής του. Έτσι σταδιακά γκρεμίζεται και αποκαλύπτει όλα τα μυστικά του: δεν είναι πια λαβύρινθος...
Ο θάνατος του ανθρωποβόρου κτήνους και το γκρέμισμα του λαβυρίνθου συμβολίζει το τέλος μιας σκοτεινής, βάρβαρης εποχής όπου κυριαρχούσε ο φόβος, η ανθρωποθυσία, το σκοτάδι. Το δε γεγονός ότι ένας άνθρωπος κατάφερε να νικήσει το τέρας δείχνει την εσώτερη δύναμη του ατόμου που μπορεί να αγωνιστεί και να παλέψει για τον πολιτισμό, για τον ανθρωπισμό, για το φως.
 |
| την εικόνα διάλεξε η Χάιδω Δ. |
Όμως, μας προειδοποιεί το ποιητικό υποκείμενο, το τέλος του αρχαίου εκείνου λαβυρίνθου δε σήμανε το τέλος όλων των λαβυρίνθων. Γιατί πάνω στο πατρόν του κατασκευάστηκαν άλλοι τόσοι λαβύρινθοι, απτοί και άυλοι, και μέσα τους κλείστηκαν άλλοι τόσοι Μινώταυροι (που μάλλον δεν έχουν κεφάλι ταύρου για να τους αναγνωρίζουμε εύκολα) που περιμένουν την τροφή τους. Περιμένουν την νέα γενιά να την κατασπαράξουν στερώντας της τη ζωή, την ελευθερία, τη σκέψη, τις ιδέες, τις αξίες, τα όνειρα.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες ασκήθηκαν πρώτα στην "αποκωδικοποίηση των συμβόλων". Ποιοι είναι αυτοί οι λαβύρινθοι του σήμερα; Ποιοι είναι οι Μινώταυροι; Ποιος μπορεί να αναλάβει τον ρόλο του Θησέα; Συμφωνήσαμε πως οι λαβύρινθοι μπορεί να είναι εξωτερικοί και αντικειμενικοί (όπως οι σύγχρονες πόλεις, ο καταναλωτισμός, ο φασισμός, η πολυεπίπεδη ανάπτυξη της τεχνολογίας -μην αναφέρω το σχολείο και τις εξετάσεις!) αλλά και εσωτερικοί: λαβύρινθοι του μυαλού και της ψυχής, μοναξιά, απόγνωση, αποξένωση. Κι εκτός από τους "έξω Μινώταυρους", πρέπει να προσέχουμε καμιά φορά και τον εαυτό μας γιατί και κείνοι που έγιναν Μινώταυροι στη ζωή τους (σε αντίθεση με τον πραγματικό), δεν γεννήθηκαν έτσι. Αποκτηνώθηκαν μέσα στο άγχος της καθημερινότητας και στο κυνήγι του κέρδους. Κι άμα δε φροντίζουμε να φωτίσουμε το μέσα μας, το φυλακίσουμε και το συνηθίσουμε στα σκοτάδια των λαβυρίνθων κι εμείς Μινώταυροι θα καταλήξουμε... Εκεί θα μπορούσαμε να γίνουμε ο Θησέας και να σώσουμε και τους άλλους και τον εαυτό μας! Δεν θα το αναλύσω παραπάνω αυτό- μόνο το εύχομαι.
Τα παιδιά προσπάθησαν με ζωγραφιές και κολάζ να απεικονίσουν -ίσα για να τους ξορκίσουν- τους σύγχρονους λαβυρίνθους της ζωής μας. Οι εργασίες τους είναι ευφάνταστες και με χαρά τις συγκέντρωσα στο ακόλουθο βίντεο:
Η πάντα δραστήρια (και εορτάζουσα χτες!) Χάιδω εμπνεύστηκε από τη μυθική μέθοδο που χρησιμοποίησε ο Τίτος Πατρίκιος και συνέθεσε το δικό της ποίημα με θέμα παρμένο από την αρχαία μυθολογία:
Ηρακλής
Από τη στιγμή που ο
Ηρακλής ξεκίνησε τους
δώδεκα τους άθλους, καλή δεν
είχε μοίρα.-
Καθένας από τους άθλους
ήταν δυσκολότερος μα ο πιο
δύσκολος από όλους ήταν
αυτός της Λερναίας Ύδρας.
Ένα κεφάλι έκοβε, ξεπετιόνταν
άλλα δύο στη θέση του. Κι ο
Ηρακλής προσπαθούσε το τέρας
να σκοτώσει, κρατώντας το
θεόρατο σπαθί και την πανοπλία
του φορώντας, πολεμούσε σαν
δαίμονας για να σώσει την
γυναίκα και τα παιδιά του.-
Η Παρασκευή Α. σκέφτηκε ότι αυτό το τραγούδι χρησιμοποιεί τη μυθική μέθοδο:
Κι εδώ τα έργα όλων των παιδιών:
 |
| Πηγή Κ |
 |
| Άρμπρι Ζ. [εμπνευσμένο από την "Κραυγή" του Μουνχ] |
 |
| Κατερίνα Χ. |
 |
| Χανόρα Α. |
 |
| Ειρήνη Σ. |
 |
| Ευαγγελία Ε. |
 |
| Αθανασία Μ. |
 |
| Δανιήλ Γ. |
 |
| Αγγελική Σ. |
 |
| Κυριακή Θ. |
 |
| Γιώργος Μ. |
 |
| Μαρία Α. |
 |
| Νίκος Μ. |
 |
| Κλεονίκη Γ. |
 |
| Ντενίσα Μ. |
 |
| Κλεμεντίνο Σ. |
 |
| Γαβριέλα Β. |
 |
| Σταύρος Γ. |
Υ.Γ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου