Η ηγεμονία της Αθήνας (479 π.Χ. -431π.Χ.) :Η συμμαχία της Δήλου - Η συμμαχία όργανο της αθηναϊκής ηγεμονίας (Ε1) και Το δημοκρατικό πολίτευμα σταθεροποιείται -Ο Περικλής και το δημοκρατικό πολίτευμα (Ε2)

 Πάμε λοιπόν να δούμε τι έγινε μετά την νίκη των Ελλήνων επί των Περσών. 

Άλλες σχετικές αναρτήσεις:

1) Κλασική εποχή (480 π.Χ. - 323 π.Χ. ), Α΄Μέρος (Ιστορία Α' Λυκείου)

2) Από την κλασική εποχή στο Βυζάντιο. Κλασική εποχή

Εισαγωγή

Τα χρόνια από το 479 π.Χ. μέχρι το 431 π.Χ. είναι τα χρόνια της αθηναϊκής ηγεμονίας 

 Πηγές: Το ά΄βιβλίου της "Ιστορίας" του Θουκυδίδη, το έργο του Αριστοτέλη "Αθηναίων Πολιτεία" και από τους  "Βίους Παράλληλους" του Πλουτάρχου εκείνοι που αναφέρονται στον Κίμωνα, τον Αριστείδη και τον Θεμιστοκλή. 

Νίκη ενωμένων Ελλήνων>>>  υπεράσπιση της ελευθερίας 

Αθήνα: μεγάλο το κύρος της μετά την νίκη 

Συνάπτεται γύρω από την  την Αθήνα η Συμμαχία της Δήλου 

Συμμαχία+ εισροή μέτοικων +  δημοκρατικότερη μετεξέλιξη του πολιτεύματος +εμφάνιση μεγάλων ηγετών>>> η Αθήνα ηγέτιδα δύναμη στην Ελλάδα 

Ακολουθούν τα σχεδιαγράμματα των πρώτων δυο ενοτήτων. Το πρώτο προέρχεται από την αγνώσττης προέλευσης πηγή που βρέθηκε στο αρχείο μου, το άλλο είναι δικό μου. 

Ε1.   Η ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΔΗΛΟΥ – Η ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΗΓΕΜΟΝΙΑΣ 

Η ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΔΗΛΟΥ

·   Μετά τη νίκη των Ελλήνων εναντίον των Περσών, οι πόλεις του Αιγαίου και της Μικράς Ασίας φοβούνται πολύ περισσότερο από τους Έλληνες της ηπειρωτικής Ελλάδας, μια ενδεχόμενη νέα περσική επίθεση. Στην περίπτωση αυτή θα ήταν οι πρώτοι που θα κινδύνευαν. Παράλληλα μισούν τους Πέρσες εξαιτίας των καταστροφών που προκάλεσαν στις πόλεις που αντιστάθηκαν.

Για τους παραπάνω λόγους μετά τους Περσικούς Πολέμους οι πόλεις του Αιγαίου και των ιωνικών παραλίων ζητούν αρχικά τη στήριξη της Σπάρτης και στη συνέχεια, μετά την άρνηση της Σπάρτης,  τη στήριξη της Αθήνας.

Σκοπός τους είναι η διενέργεια κοινών πολεμικών επιχειρήσεων εναντίον των Περσών, για να τους αποθαρρύνουν από μία νέα ενδεχόμενη εκστρατεία εναντίον της Ελλάδας.

·   Με πρωτοβουλία του Αθηναίου ηγέτη Αριστείδη συγκροτείται μία συμμαχία μεταξύ της Αθήνας και των πόλεων του Αιγαίου και των μικρασιατικών παραλίων, που εδρεύει στο ιερό νησί της Δήλου (Συμμαχία της Δήλου – 478 π.Χ.).

Ο Αριστείδης προτείνει στους αντιπροσώπους των πόλεων – μελών τον τρόπο οργάνωσης της Συμμαχίας. Οι προτάσεις του γίνονται όλες δεκτές. Σύμφωνα με αυτές:

1. Όλες οι πόλεις διαθέτουν από μια ψήφο στο Συνέδριο, που συνέρχεται μια φορά το χρόνο στη Δήλο.
2. Οι συνεδριάσεις γίνονται στο ναό του Απόλλωνα.
3. Κάθε πόλη είναι υποχρεωμένη, ανάλογα με τις δυνατότητές της, να προσφέρει στη Συμμαχία είτε πλοία και άνδρες είτε χρηματικό φόρο, που τον καθόρισε δίκαια ο Αριστείδης (που για τον λόγο αυτό ονομάστηκε «δίκαιος»).
4. Το κοινό ταμείο βρίσκεται στη Δήλο και το διαχειρίζονται 10 Αθηναίοι Ελληνοταμίες, που συγκεντρώνουν τα χρήματα και τα χρησιμοποιούν για τη συντήρηση του συμμαχικού στόλου, όποτε παρουσιάζεται ανάγκη.
5. Η Αθηναϊκή Συμμαχία είναι ένωση ισότιμων ανεξάρτητων κρατών που διατηρούν την αυτονομία τους.
6. Αναγνωρίζεται η ηγεμονία της Αθήνας, δηλαδή το δικαίωμά της να σχεδιάζει και να εκτελεί τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των Περσών.

Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΗΓΕΜΟΝΙΑ

Α) ΚΙΜΩΝ

·    Μετά το θάνατο του Αριστείδη και την εξορία του Θεμιστοκλή με την κατηγορία του μηδισμού, ο Κίμων, γιός του Μιλτιάδη και ηγέτης του αριστοκρατικού κόμματος, αναδεικνύεται ηγέτης στην Αθήνα.

Οι πολιτικοί του στόχοι είναι:

1. Η συνέχιση του πολέμου εναντίον των Περσών.
2. Η διεύρυνση της Συμμαχίας.
3. Οι φιλικές σχέσεις με τη Σπάρτη.

Για να υλοποιήσει του πολιτικούς του στόχους προχωρά στις ακόλουθες ενέργειες:

1. Νικά τους Πέρσες στον Ευρυμέδοντα ποταμό της Παμφυλίας (467 π.Χ.).
2. Διευρύνει τη συμμαχία σε 400 πόλεις.
3. Πετυχαίνει όλες οι πόλεις – μέλη της Συμμαχίας να συνεισφέρουν μόνο χρήματα και όχι πλοία και άνδρες.

·    Ωστόσο η αλαζονική συμπεριφορά των Αθηναίων δημιουργεί τάσεις απομάκρυνσης από τη Συμμαχία και εξεγέρσεις (Νάξος, Θάσος), που ο Κίμων τις καταπνίγει βίαια.

Η βίαιη πάταξη των εξεγέρσεων κάνει φανερό ότι καμία πόλη δε μπορεί να αποχωρήσει από τη Συμμαχία χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των Αθηναίων.

Επομένως η ελευθερία και η αυτονομία των πόλεων χάνεται και η Συμμαχία μετατρέπεται σε όργανο επιβολής της πανελλήνιας «αθηναϊκής ηγεμονίας».

Β) ΠΕΡΙΚΛΗΣ

·   Το 454 π.Χ. στην πολιτική σκηνή της Αθήνας ανέρχεται ο Περικλής, ηγέτης του δημοκρατικού κόμματος. Οι ενέργειες του σχετικά με τη Συμμαχία ήταν οι ακόλουθες:

1. Μεταφέρει το Συμμαχικό Ταμείο από τη Δήλο στην Αθήνα.
2. Καταργεί το Συνέδριο της Συμμαχίας, που παύει πλέον να συνέρχεται ετησίως στη Δήλο.
3. Οι αποφάσεις της Συμμαχίας και κυρίως ο καθορισμός της εισφοράς των Συμμάχων λαμβάνονται από την Εκκλησία του Δήμου, δηλαδή αποκλειστικά και μόνο από τους Αθηναίους.

Επομένως η Συμμαχία της Δήλου μετατρέπεται σε «αθηναϊκή αυτοκρατορία».

·   Το 449 π.Χ. υπογράφεται συνθήκη ειρήνης μεταξύ Αθήνας και Περσών. Η συνθήκη ονομάζεται «Ειρήνη του Καλλία» από το όνομα του Αθηναίου στρατηγού που την υπέγραψε. Σύμφωνα με αυτή οι ελληνοπερσικοί πόλεμοι τερματίζονται επισήμως και οι Πέρσες αναγνωρίζουν την αυτονομία των ελληνικών πόλεων και παραιτούνται από κάθε προσπάθεια καθυπόταξης των Ελλήνων.

Ο σκοπός και για τον οποίο είχε ιδρυθεί η Συμμαχία της Δήλου έχει επιτευχθεί. Λογικά, λοιπόν, θα έπρεπε η Συμμαχία της Δήλου να διαλυθεί ή τουλάχιστον όσες πόλεις επιθυμούν να αποχωρήσουν από αυτή, να είναι ελεύθερες να το πράξουν. Όμως στην πραγματικότητα δεν υπάρχει πια Συμμαχία της Δήλου. Ήδη από την εποχή του Κίμωνα έχει μετατραπεί σε Αθηναϊκή Ηγεμονία.

Ε2. ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΕΙΤΑΙ –Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ

Μετά την οργάνωση του δημοκρατικού πολιτεύματος από τον Κλεισθένη>>>

>> τα δυο κόμματα που επικρατούν στην Αθήνα (αριστοκρατικό και δημοκρατικό) >> υπακοή στην Δημοκρατία

Ενίσχυση της τάσης αυτής μετά τα Περσικά

Νέοι πολιτικοί>> Κίμωνας (αριστοκρατικό κόμμα) και Περικλής (δημοκρατικό κόμμα)>> υπηρέτες της κοινότητας

Κίμων: εξοστρακισμός (461π.Χ.)αδιαμαρτύρητα, επιστροφή το 451π.Χ. και θάνατος την επόμενη χρονιά σε εκστρατεία στην Κύπρο

Περικλής: πρώτος μεταξύ ίσων (δεν εκμεταλλεύτηκε την δύναμη που συγκέντρωσε για να γίνει τύραννος)

Ενίσχυση δημοκρατικού πολιτεύματος

·         462 π.Χ.>> Εφιάλτης και Περικλής (δημοκρατικό κόμμα )

·         Εξοστρακίζουν Κίμωνα>>

·         Παίρνουν την εξουσία για το δημοκρατικό κόμμα

·         Αφαιρούν από τον συντηρητικό Άρειο Πάγο κάθε πολιτική εξουσία και την αποκλειστικότητα στην απονομή της δικαιοσύνης

·         Δολοφονία Εφιάλτη >>  Ο Περικλής ανάγεται σε ηγέτη της Αθήνας >> εφαρμογή προσωπικού του  πολιτικού οράματος  

·         Προωθεί την ιδέα της πλήρους ισοτητας απέναντι στο νόμο και  της δυνατότητας όλων να ζουν άνετα

·         Καθιέρωση μισθοφορίας>> ενίσχυση απόρων ώστε να μπορούν συμμετέχουν στα κοινά και να αναλαμβάνουν αξιώματα

·         Κοινωνική πρόνοια για τους άπορους

·         Θεωρικά>> πληρωμή από το κράτος  του αντίτιμου του εισιτηρίου για θεατρικές παραστάσεις

·         Σχέδιο οικοδόμησης μεγάλων οικοδομικών έργων>> εργασία σε όλους και λάμψη στην πόλη

 Ειρήνη του Καλλία:

1) ειρήνη με τους Πέρσες

2) Κυριαρχία στο Αιγαίο

Σε συνδυασμό με:

Εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σπάρτη>> Τριακοντούτεις Σπονδαί (446 π.Χ. )>>

>> Οπότε :

η Αθήνα>>> απερίσπαστη στην υλοποίηση του πολιτιστικού, καλλιτεχνικού και παιδευτικού οράματος που εκπορεύτηκε από τον Περικλή.

Κι επειδή η εποχή είναι κλασική, κάτι κλασικό,  με πολλές έννοιες. Επιτρέψτε μου τον αναχρονισμό. Το "Sarabante"  του Χέντελ είναι ο Παρθενώνας της μουσικής .