Κλασική εποχή (480 π.Χ. - 323 π.Χ. ), Α΄Μέρος (Ιστορία Α' Λυκείου)

Σε αυτό το μέρος φτάνουμε μέχρι το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου. 

Κλασική εποχή (480 π.Χ. – 323 π.Χ. )  Α΄ Μέρος

Η εποχή  κορύφωσης  του ελληνικού πολιτισμού.  

α) υπεροχή των επιτευγμάτων της εποχής και όσων συνέβαλαν σ’ αυτά.

β) πνευματική επιβολή του ελληνική πολιτισμού

γ) εποχή δημιουργίας και  εξάπλωσης ιδεών και αξιών οι οποίες επιβίωσαν ακμαίες και στις μεταγενέστερες εποχές τις οποίες επηρέασαν τα μέγιστα.

δ) Διαμόρφωση  των αξιών εκείνων που θεμελίωσαν τον πολιτισμό όπως τον ξέρουμε.

Κινητήριος δύναμη των Ελλήνων: Η αυτοπεποίθηση την οποία απέκτησαν  και η ψυχική ευφορία την οποία ένοιωσαν μετά την νίκη τους κι εξαιτίας αυτής.

Φάσεις

1) 5^ος αιώνας (Ο χρυσός αιώνας του Περικλή) :

 Η Αθήνα εξελίσσεται σε ηγεμονική δύναμη >> Αντιζηλία με τη Σπάρτη >> Πελοποννησιακός Πόλεμος  (431 π.Χ  -404π.Χ).

2) α) 1^ο μισό του 4^ου αιώνα: Εκμετάλλευση από τους Πέρσες των αντιζηλιών μεταξύ των ελληνικών πόλεων κρατών

     β) 2^ο μισό του 4^ου αιώνα: Συνένωση των Ελλήνων από τον Φίλιππο και κατάλυση της Περσικής αυτοκρατορίας από τον Αλέξανδρο.

Συμμαχία της Δήλου- Αθηναϊκή Συμμαχία

478/7 π. Χ. : Ίδρυση τα Συμμαχίας Δήλου ή Αθηναϊκής Συμμαχίας (Συμμαχία των ελληνικών πόλεων  εναντίον των Περσών).

Η Σπάρτη αποσύρεται ηθελημένα >> Η πρωτοκαθεδρία στη Αθήνα.

Η έδρα της συμμαχίας, οι συνελεύσεις της και το συμμαχικό ταμείο βρίσκεται στη Δήλο.

Φόρος: Πλοία ή χρήματα  Υποχρεώσεις και δικαιώματα: Κοινά για όλους  (στην αρχή).

Η Αθήνα >> μετατρέπει την Συμμαχία σε Ηγεμονία  

                           α) με τους Πέρσες συνεχείς πόλεμοι (με κάποιες διακοπές)

                          β) για τους Έλληνες είτε απαγόρευση αποχώρησης από τη συμμαχία είτε           

                                 προσχώρηση σε αυτή με το ζόρι.      

Οι σύμμαχοι και οι Σπαρτιάτες βλέπουν με επιφύλαξη τις ενέργειες των Αθηναίων, η οποία τουλάχιστον στην αρχή δεν εκδηλώνεται φανερά.

Κίμων: Αθηναίος στρατηγός, υπέρμαχος της  συνεργασίας με τους Σπαρτιάτες.  Νίκη επί των Περσών στον Ευρυμέδοντα (467 π.Χ.). Προσφέρει βοήθεια στους Σπαρτιάτες στον Γ΄ Μεσσηνιακό πόλεμο την οποία αρνούνται >>

Κατάρρευση της φιλολακωνικής πολιτικής στην Αθήνα και εξοστρακισμός του Κίμωνα με αφορμή την άρνηση των Σπαρτιατών.

Εφιάλτης:  Ηγέτης των δημοκρατικών. Στα χρόνια του οι δημοκρατικοί υπερισχύουν και καταφέρνει να εξοστρακίσει τον Κίμωνα. Δολοφονείται και την ηγεσία των δημοκρατικών αναλαμβάνει ο Περικλής.

Δυναμικά η  Αθήνα μετατρέπει την  συμμαχία σε ηγεμονία, πράγμα που γίνεται ξεκάθαρο με την μεταφορά του ταμείου της Συμμαχίας στην Αθήνα από τη Δήλο (454 π.Χ.) και με τις συνεχείς επεμβάσεις ενάντια σε μέλη της Συμμαχίας.

Επιστροφή του Κίμωνα (451π.Χ.)>> Ανακωχή με τους Σπαρτιάτες, επίθεση εναντίον των Περσών.

Μετά το θάνατό του:  Υπογραφή συνθήκης ειρήνης με τους Πέρσες (Καλλίειος ειρήνη) που τους εξαναγκάζει να  αποδεχτούν την αυτονομία των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας.

Κυρίαρχος της κατάστασης ο Περικλής. Υπογραφή με τους Σπαρτιάτες των τριακοντούτων σπονδών (445 π.Χ)

Η εποχή του Περικλή

Η Αθήνα κυρίαρχη, στο απώτατο σημείο της ακμής της υπό την ηγεσία του Περικλή (χρυσούς αιώνας του Περικλή).

Περικλής:  Οξυδερκής πολιτικός, πιστός στο δημοκρατικό πολίτευμα, με οργανωτικές ικανότητες.  Μη δημαγωγός και λαϊκιστής.

Μέτρα για την ενίσχυση του δημοκρατικού πολιτεύματος (χορήγηση αποζημίωσης για τη συμμετοχή σε διάφορα αξιώματα>>> εύκολα μπορούν να συμμετάσχουν σ’ αυτά τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα), δαπάνες για την πολιτιστική ανάπτυξη (θεωρικά).

Απόπειρα  εμπορικής επέκτασης  στην Ιταλία>>> Ίδρυση των Θουρίων, συμμαχία με πόλεις της Μεγάλης Ελλάδας.

Ο Πειραιάς ανοικοδομείται πάνω σε σχέδια του Ιπποδάμου  και εξελίσσεται στο μεγαλύτερο λιμάνι της εποχής.

Έσοδα:  Εκμετάλλευση μεταλλείων,  φορολογία (Σπάνια η άμεση φορολογία και μόνο σε περιόδους έκτακτής ανάγκης. Η έμμεση φορολογία σημαντική πηγή εσόδων:  Τέλη εισαγωγών/εξαγωγών στο λιμάνι του Πειραία), συμμαχικές εισφορές,  έκτακτες εισφορές.

Μετοίκιον: Φόρος που πλήρωναν στο αθηναϊκό κράτος  οι μόνιμα εγκατεστημένοι στην Αθήνα πολίτες άλλων πόλεων κρατών.

Λειτουργίες: Έμμεσος τιμητικός φόρος. Οι πλούσιοι πολίτες αναλάμβαναν τα έξοδα κάποιων εκδηλώσεων ή δραστηριοτήτων.

·         Τριηραρχία (τα έξοδα  εξοπλισμού  μιας τριήρους και η  πληρωμή του μισθού των πληρωμάτων της )

·         Γυμνασιαρχία ( τα έξοδα διεξαγωγής  της λαμπαδηδρομίας στα Παναθήναια )

·         Χορηγία (τα έξοδα μιας παράστασης σε δραματικούς αγώνες)

·         Εστίαση (τα έξοδα  της παράθεσης δείπνου στους φτωχούς πολίτες μιας φυλής).

·         Αρχιθεωρία (τα έξοδα μιας επίσημης αποστολής της πόλης σε πανελλήνιες εκδηλώσεις)

 Πελοποννησιακός Πόλεμος (431 π.Χ. – 404 π.Χ. )

Αντίπαλοι: Πελοποννησιακή Συμμαχία (Σπάρτη και οι σύμμαχοί της) Vs Αθηναϊκή Συμμαχία  (Αθήνα και οι σύμμαχοί της).

Αίτια: 1) Οι ανταγωνισμοί και τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα των μελών των  Συμμαχιών.  

            2) Η τάσεις ηγεμονισμού της Αθήνας οι οποίες φόβιζαν την Σπάρτη.

            3) η φυλετική τους διαφορά (Ίωνες Vs Δωριείς)

            4) η διαφορά των πολιτευμάτων (δημοκρατικό Vs  ολιγαρχικό)

Φάσεις του πολέμου: α) Αρχιδάμειος  ή Δεκαετής πόλεμος (431 π.Χ. – 421 π.Χ. )

                                         β) Σικελική εκστρατεία (415 π.Χ. -413 π.Χ. )

                                         γ) Δεκελειακός ή Ιωνικός πόλεμος (413 π.Χ. -404 π.Χ. )
 

Πηγή χάρτη

Συνέπειες:  1) Ήττα των Αθηναίων και απώλεια της ηγεμονίας τους.

                     2) Μεγάλες καταστροφές σε πολλές πόλεις του ελλαδικού χώρου.

                     3) Εγκαθίδρυση της Σπαρτιατικής Ηγεμονίας.    

                     4) Κρίση του θεσμού της πόλης-κράτους.

                     5) εξαχρείωση των ανθρώπων και εξαθλίωση της ανθρώπινης ζωής.

                      6) ευκαιρία για τους Πέρσες να αναμιχθούν στα εσωτερικά των Ελλήνων

                         εκμεταλλευόμενοι τις  αντιζηλίες τους .

Ιστορικοί του πολέμου: Θουκυδίδης και Ξενοφώντας.                 

Μια πιο πολυλογού ανάρτηση: "Από την Κλασική Εποχή στο Βυζάντιο: Η κλασική εποχή"