Δείτε λίγο το βίντεο που ακολουθεί...
Η εικόνα που επενδύει το τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη είναι μαγνητοσκοπημένη στη Ρόδο, στη επονομαζόμενη "Κοιλάδα των πεταλούδων", όπου κάθε χρόνο από τον Μάιο ως τον Σεπτέμβριο εκατομμύρια πεταλούδες επιδίδονται στους ερωτικούς τους χορούς και ζευγαρώνουν . Αυτό το σπάνιο, εντυπωσιακής ομορφιάς, φυσικό φαινόμενο εννοείται ότι αποτελεί πόλο έλξης πολλών χιλιάδων επισκεπτών κάθε χρόνο.
Το καλοκαίρι που μας πέρασε φωτιά προκληθείσα από εμπρησμό απείλησε σοβαρά να κάψει την κοιλάδα. Πολλοί ανησύχησαν ιδιαιτέρως στο άκουσμα του κινδύνου. Κάποιοι αντιλαμβανόμενοι την απώλεια των επισκεπτών και το κόστος στον τουρισμό. Κάποιοι γιατί ένοιωσαν ότι κινδυνεύει κάτι οικείο τους, ένα κομμάτι της ταυτότητας τους. Αρκετοί ήταν αυτοί που αδιαφόρησαν.
Η παραπάνω ιστορία αποδίδει εύγλωττα ποια είναι η αιτία των προβλημάτων των σχετικών με το περιβάλλον, μάλλον ποιο είναι το βασικό πρόβλημα του περιβάλλοντος.
Υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες ανθρώπων.
1) Υπάρχουν εκείνοι οι οποίοι δεν διστάζουν να καταστρέψουν το περιβάλλον προκειμένου να αποκομίσουν - άμεσα ή έμμεσα- οικονομικά κέρδη.
2) Υπάρχουν εκείνοι οι οποίοι προστατεύουν το περιβάλλον, επείδη ακριβώς το αντιλαμβάνονται ως χώρο εκμετάλλευσης.
3) Υπάρχουν εκείνοι που αδιαφορούν.
4) Υπάρχουν εκείνοι που θεωρούν το περιβάλλον επέκταση του εαυτού τους ή, ακόμα καλύτερα, τον εαυτό τους αναπόσπαστο κομμάτι του περιβάλλοντος.
Το βασικό πρόβλημα του περιβάλλοντος είναι ότι η τελευταία κατηγορία είναι ολιγάριθμη.
Τα παραπάνω θα ήταν ένας ωραίος πρόλογος σε ένα δοκίμιο στοχασμού, αλλά επειδή υπάρχουν κι άλλα επικοινωνιακά πλαίσια, ας συνεχίσουμε λίγο πιο ορθόδοξα, ορίζοντας τις έννοιες και παραθέτοντας ένα σχεδιάγραμμα του περιεχομένου τους.
Η εικόνα που επενδύει το τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη είναι μαγνητοσκοπημένη στη Ρόδο, στη επονομαζόμενη "Κοιλάδα των πεταλούδων", όπου κάθε χρόνο από τον Μάιο ως τον Σεπτέμβριο εκατομμύρια πεταλούδες επιδίδονται στους ερωτικούς τους χορούς και ζευγαρώνουν . Αυτό το σπάνιο, εντυπωσιακής ομορφιάς, φυσικό φαινόμενο εννοείται ότι αποτελεί πόλο έλξης πολλών χιλιάδων επισκεπτών κάθε χρόνο.
Το καλοκαίρι που μας πέρασε φωτιά προκληθείσα από εμπρησμό απείλησε σοβαρά να κάψει την κοιλάδα. Πολλοί ανησύχησαν ιδιαιτέρως στο άκουσμα του κινδύνου. Κάποιοι αντιλαμβανόμενοι την απώλεια των επισκεπτών και το κόστος στον τουρισμό. Κάποιοι γιατί ένοιωσαν ότι κινδυνεύει κάτι οικείο τους, ένα κομμάτι της ταυτότητας τους. Αρκετοί ήταν αυτοί που αδιαφόρησαν.
Η παραπάνω ιστορία αποδίδει εύγλωττα ποια είναι η αιτία των προβλημάτων των σχετικών με το περιβάλλον, μάλλον ποιο είναι το βασικό πρόβλημα του περιβάλλοντος.Υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες ανθρώπων.
1) Υπάρχουν εκείνοι οι οποίοι δεν διστάζουν να καταστρέψουν το περιβάλλον προκειμένου να αποκομίσουν - άμεσα ή έμμεσα- οικονομικά κέρδη.
2) Υπάρχουν εκείνοι οι οποίοι προστατεύουν το περιβάλλον, επείδη ακριβώς το αντιλαμβάνονται ως χώρο εκμετάλλευσης.
3) Υπάρχουν εκείνοι που αδιαφορούν.
4) Υπάρχουν εκείνοι που θεωρούν το περιβάλλον επέκταση του εαυτού τους ή, ακόμα καλύτερα, τον εαυτό τους αναπόσπαστο κομμάτι του περιβάλλοντος.
Το βασικό πρόβλημα του περιβάλλοντος είναι ότι η τελευταία κατηγορία είναι ολιγάριθμη.
Τα παραπάνω θα ήταν ένας ωραίος πρόλογος σε ένα δοκίμιο στοχασμού, αλλά επειδή υπάρχουν κι άλλα επικοινωνιακά πλαίσια, ας συνεχίσουμε λίγο πιο ορθόδοξα, ορίζοντας τις έννοιες και παραθέτοντας ένα σχεδιάγραμμα του περιεχομένου τους.
Φυσικό περιβάλλον (ή περιβάλλον): Η φύση, οτιδήποτε ενυπάρχει στον κόσμο ερήμην των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, έμβιο (φυτά, ζώα, μικροοργανισμοί) ή άβιο (θάλασσα, λίμνες, ποτάμια, νερό,βουνά, χώμα κ.τ.λ.). Το σύνολο των άβιων στοιχείων και έμβιων οργανισμών (παγκόσμια ή τοπικά) και οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους αποτελούν ένα οικοσύστημα.
Το περιβάλλον είναι αναγκαίο στον άνθρωπο, διότι από αυτό αντλεί οποιαδήποτε πρώτη ύλη του είναι αναγκαία. Η σημασία του όμως δεν περιορίζεται εκεί.
Σημασία του περιβάλλοντος για το πνεύμα του ανθρώπου:
1) Τα φυσικά φαινόμενα ερεθίζουν την φιλομάθεια, την φαντασία και την επιθυμία του ανθρώπου να τα ανακαλύψει.
2) Η μελέτη του περιβάλλοντος αποτέλεσε την πρωταρχική αιτία γέννησης των επιστημών, ιδιαιτέρως δε των φυσικών.
3) Η φυσική ομορφιά γέννησε την έννοια της αισθητικής, την καλλιέργεια του ωραίου.
4) Η φύση με την ισορροπία, την πολυπλοκότητα και την αρμονία της διδάσκει και παραδειγματίζει τον άνθρωπο (π.χ: κοινωνία των μελισσών, αρμόνια και αλληλεπίδραση των μερών ενός οικοσυστήματος κ.α.)
Η επιστήμη που μελετά το περιβάλλον, τους παράγοντες που το αποτελούν και τις αλληλεπιδράσεις τους ονομάζεται περιβαλλοντολογία.
Η οικολογία ως όρος είναι συνώνυμος της περιβαλλοντολογίας. Συνήθως όμως χρησιμοποιείται για να περιγράψει το σύνολο των κινημάτων και των Μη Κυβερνητικών (στη πλειοψηφία) Οργανώσεων που, από την αρχή τη δεκαετίας του ‘60 πιο οργανωμένα, αποσκοπούν στην προστασία του περιβάλλοντος.
Από την βιομηχανική επανάσταση και μετά, η επέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον άρχισε να γίνεται ολοένα και πιο μεγάλη >>>> Οικολογικά προβλήματα.
Προβλήματα του περιβάλλοντος (οικολογική καταστροφή)
Φαινόμενο του θερμοκηπίου, τρύπα του όζοντος, κλιματολογικές αλλαγές, εξάντληση φυσικών πόρων από την υπερεκμετάλλευση, μείωση ενεργητικών αποθεμάτων, εξάντληση αξιοποιήσιμων υδάτινων πόρων, διατάραξη της ισορροπίας ή/και ολοκληρωτική καταστροφή οικοσυστημάτων, μόλυνση και ρύπανση της ατμόσφαιρας, των θαλασσών ή του εδάφους και του υπεδάφους, εξαφάνιση φυτικών και ειδών και μείωση της βιοποικιλότητας …
Αιτίες
1) Η υπέρμετρη, στα όρια της υπερεκμετάλλευσης, ανθρώπινη παρέμβαση.
2) Η αντίληψη του ανθρώπου ότι είναι ο κυρίαρχος της φύσης, πράγμα που τον οδηγεί στον να την αντιμετωπίζει ως έναν χώρο απεριόριστου και άκρατου πλουτισμού.
3) Η άνοδος του επιστημών και της τεχνολογίας έδωσε στον άνθρωπο την δυνατότητα να εντατικοποιήσει την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων (βιομηχανία, γεωργία, αλιεία, υλοτομία, κτλ) σε βαθμό που η παρέμβαση του να είναι βλαβερή για το περιβάλλον.
4) Η αστυφιλία και η αστικοποίηση προκαλούν αλλοίωση του φυσικου χώρου των αστικών κέντρων.
5) Ο υπέρμετρος καταναλωτισμός που διογκώνει τις ανάγκες των ανθρώπων εις βάρος του περιβάλλοντος.
6) Ο ανταγωνισμός των εξοπλισμών, οι πυρηνικές δοκιμές, οι πόλεμοι.
Επιπτώσεις
1) Η πρόκληση των περιβαλλοντικών προβλημάτων που προαναφέρθηκαν.
2) Αλλοίωση του φιλικού προς τη χρήση χαρακτήρα ή αποδυνάμωση παραδοσιακών επαγγελμάτων (γεωργία, αλιεία, κτηνοτροφία).
3) Διακρατικές εντάσεις και πόλεμοι προκειμένου να αποκτηθεί ο έλεγχος των εναπομεινάντων φυσικών πόρων.
4) Υποβάθμιση συνθηκών ζωής και πρόκληση ασθενειών και ψυχοπνευματικών διαταραχών.
Λύσεις
1) Εντατικοποίηση της περιβαλλοντικής αγωγής και εκπαίδευσης, ώστε να δημιουργηθεί οικολογική συνείδηση ή να ενδυναμωθεί, όπου υπάρχει.
2) Ανάπτυξη της διεθνούς συνεργασίας (και σε επίπεδο ατομικό και σε επίπεδο διακρατικό) με προσανατολισμό στην προστασία του περιβάλλοντος.
3) Δημιουργία ενεργών οικολογικά πολιτών και ενδυνάμωση των Μ.Κ.Ο. (Greenpeace, Αρκτούρος, κτλ ) που ασχολούνται με την οικολογία.
4) Η επιστήμη να τεθεί στην υπηρεσία του περιβάλλοντος .
- Ενίσχυση και προώθηση των επιστημονικών κλάδων που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος.
- Ανάπτυξη της αντιρρυπαντικής τεχνολογίας
- Στροφή στις ήπιες και φιλικές προς το περιβάλλον μορφές ενέργειας (αιολική, ηλιακή, γεωθερμική).
- Απαγόρευση και αντικατάσταση των βλαβερών για το περιβάλλον προϊόντων.
Πυρηνική ή ατομική ενέργεια: Η ενέργεια που βρίσκεται στους πυρήνες των ατόμων και απελευθερώνεται κατά την σχάση ή σύντηξη τους. Αναπτύχθηκε για στρατιωτικούς σκοπούς (ατομική βόμβα, βομβαρδισμός Χιροσίμα και Ναγκασάκι, βόμβα υδρογόνου). Ο Αϊνστάιν εκφράζοντας τον προβληματισμό του για τους κινδύνους και την ηθική του νέου όπλου παρατήρησε επιγραμματικά: «Δεν ξέρω πως θα γίνει ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο Τέταρτος πάντως, θα γίνει με τόξα και βέλη.» Παράλληλα, γίνονται προσπάθειες για την χρήση της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς (δημιουργία ηλεκτρικής ενέργειας), γεγονός που κι αυτό δεν στερείται κινδύνων, όπως σειρά πυρηνικών ατυχημάτων (με προεξάρχοντα το Τσερνομπίλ παλιότερα και τη Φουκουγιάμα πρόσφατα) έχει αποδείξει.
Η καταδίκη της στρατιωτικής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας είναι ομόθυμη. Όσον άφορα την ειρηνική χρήση της, οι απόψεις διίστανται.
Οι υπέρμαχοι της ειρηνικής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας υποστηρίζουν :
• Δημιουργεί με μικρό κόστος τεράστια ποσά ενέργειας και μπορεί να επιλυθεί νε τη γενέσει του ενεργειακό πρόβλημα.
• Η αξιοποίηση της δύναται να προσφέρει σημαντικά και οικονομικά οφέλη σε μια χώρα που την έχει.
Οι αντιτιθέμενοι στην ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας υποστηρίζουν:
1) Ο κίνδυνος ατυχήματος λόγω ανθρώπινου λάθους, φυσικών καταστροφών ή άλλου αστάθμητου παράγοντα είναι μεγάλος και οι επιπτώσεις του εξαιρετικά σοβαρές.
2) Ο τεχνοκρατικός τρόπος διοίκησης και οργάνωσης που απαιτείται για την λειτουργία ενός πυρηνικού αντιδραστήρα αντίκειται στην δημοκρατία και τους θεσμούς της.
3) Η λειτουργία ενός πυρηνικού αντιδραστήρα υπονομεύει το φυσικό περιβάλλον.
4) Το κόστος δημιουργίας ενός αντιδραστήρα και λειτουργίας του στη βάση των αυστηρών πρωτοκόλλων ασφαλείας που απαιτούνται , και το κόστος διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων είναι πολύ μεγάλο.
5) Πίσω από την ειρηνική χρήση υποκρύπτεται συχνά η πρόθεση στρατιωτική χρήσης.
Στάση στο πρόβλημα: Απαγόρευση κάθε χρήσης της πυρηνικής ενέργειας και στροφή σε εναλλακτικές, ήπιες και φιλικές προς το περιβάλλον μορφές ενέργειας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου