Ελληνιστικός πολιτισμός (Ιστορία Α Λυκείου)

 Μια και η τωρινή έκδοση της ύλης περιλαμβάνει τον ελληνιστικό πολιτισμό, ας αυτονομηθεί από αυτήν εδώ την ανάρτηση που αναφέρεται γενικά στην ελληνιστική εποχή  και ας αποκτήσει την δική του... 

Ακολουθεί σχεδιάγραμμα των σχετικών ενοτήτων το οποίο σύμφωνα με μια σημείωση στο αρχείο μου είναι ψιλοκλεμμένο. Από ποιον και πότε δεν ξέρω, εγώ πάντως το εμπλούτισα λίγο... 

2.1 ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ  -ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

■ Οι πόλεις που ιδρύθηκαν από τον Αλέξανδρο και τους διαδόχους του εξελί­χθηκαν γρήγορα σε σπουδαία οικονομικά και πολιτιστικά κέντρα.

Είχαν ορ­γανωμένο πολεοδομικό σύστημα με πλήθος δημόσιων κτιρίων (γυμνάσια, παλαίστρες, βιβλιοθήκες, ναούς).

Οι μεγαλύτερες από αυτές ήταν η Αλε­ξάνδρεια, η Αντιόχεια και η Πέργαμος.

Η Αλεξάνδρεια

■ Ιδρύθηκε από τον Αλέξανδρο(331 π.Χ) και γρήγορα αποτέλεσε ένα σπουδαίο οικο­νομικό και πολιτιστικό κέντρο. Σε αυτή κατοικούσαν Έλληνες, Αιγύπτιοι και Εβραίοι. Το σπουδαίο λιμάνι της τής εξασφάλισε οικονομική ανάπτυξη.   

Φάρος της Αλεξανδρείας: Ένα από τα θαύματα του αρχαίου κόσμου.

■ Στην πόλη υπήρχαν δύο σπουδαία ιδρύματα, το Μουσείο και η Βιβλιοθήκη.

Μουσείο >> οικοδομικό συγκρότημα στο οποίο συγκεντρώνονταν πνευματικοί άνθρωποι. Περιλάμβανε βοτανικό, ζωολογικό κήπο και χώρους για αστρονομικές μελέτες.

 Βιβλιοθήκη>> γραμματικοί, οι πρώτοι φιλόλογοι που κατέγραφαν και σχολία­ζαν τα κείμενα των αρχαίων συγγραφέων.

Η αφθονία γραφικής ύλης (εξαι­τίας της  επεξεργασίας του φυτού πάπυρος) συνέβαλε στη μεγάλη παρα­γωγή χειρογράφων.

Η Αντιόχεια

■ Ιδρύθηκε από το Σέλευκο(300 π.Χ). Είχε τέσσερις συνοικισμούς, ο καθένας απ' τους οποίους περιβαλλόταν από τείχη, ενώ και όλη η πόλη περιβαλλόταν από ένα ενιαίο τείχος.

■ Είχε λαμπρά οικοδομήματα και αγάλματα. Κάτοικοι:  Μακεδόνες, Αθηναίοι, Κρήτες και Κύπριοι αρχικά, κι έπειτα και άλλοι από ποικίλα ασιατικά έθνη>> πολυπολιτισμικό κέντρο.

Η Πέργαμος

■ Ήταν η πρωτεύουσα του κράτους των Ατταλιδών στη Μ. Ασία.  Η πόλη της Περγάμου ήταν κτισμένη σε οχυρωμένη ακρόπολη.

■ Περίφημη ήταν η Βιβλιοθήκη της στην οποία είχαν συγκεντρωθεί διακόσιες χιλιάδες περίπου χειρόγραφα.

Εξαιτίας της έλλειψης παπύ­ρου, ανακαλύφθηκε μια νέα μορφή γραφικής ύλης, η περγαμηνή
(επεξεργασμένα δέρματα από έμβρυα κατσίκια0.

■  Σπουδαίο αρχιτεκτονικό έργο ήταν ο βωμός του Διός που οικοδομήθηκε σε ανάμνηση της απόκρουσης των Γαλατών από τους Περγαμηνούς.

2.2 Η γλώσσα

■   Η ελληνική γλώσσα διαδόθηκε στα ελληνιστικά κράτη, αφού την μιλούσε μεγάλος αριθμός εξελληνισμένων γηγενών.

§  Είναι γνωστή ως Κοινή Ελλη­νική ή απλώς Κοινή και η διαμόρφωση της οφειλόταν στη συγχώνευση των ελληνικών διαλέκτων με βάση την αττική διάλεκτο.

■   Επικράτησαν οι απλούστερες διαλεκτικές ιδιομορφίες.

■   Η Κοινή αποτέλεσε το όργανο διάδοσης των κηρυγμάτων του χριστιανι­σμού. Η Βίβλος είναι γραμμένη σ' αυτή τη γλώσσα.

2.3 Η θρησκεία

 Εμφάνιση θρησκευτικού συγκρητισμού. Τεχνική συνένωση στοιχείων από διάφορες θρησκείες με σκοπό την δημιουργία μιας καινούργιας. Είναι απόρροια:

1)της εξάπλωσης του ελληνισμού και της ανάμειξης του με άλλους λαούς και πολιτισμούς

2)του προσεταιρισμού από τους βασιλιάδες του εκάστοτε τοπικού ιερατείου με σκοπό να διατηρήσουν τον έλεγχο των ντόπιων πληθυσμών ευκολότερα

3)Των προβλημάτων που βίωναν οι άνθρωποι της εποχής, τα οποία τους έκαναν να προσπαθούν να βρουν ελπίδα με άλλους τρόπους ή τους υποσχόταν ζωή μετά θάνατον

Νέα λατρεία: Σέραπις/Σαράπης, επιβλήθηκε από τον Πτολεμαίο στην Αίγυπτο

Λατρείες που υπερισχύουν: Ελευσίνια μυστήρια, Μίθρας διονυσιακές τελετές, τελετές της Ίσιδας, Κυβέλη

2.4 Τα γράμματα

Μαζική παραγωγή βιβλίων: διάδοση και  ευρεία χρήση της γραφικής ύλης (πάπυρος, περγαμηνή) και δημιουργία  νέων πνευματικών κέντρων. Το περιεχόμενο των βιβλίων δεν ήταν πλούσιο, κυρίως μιμούταν τους κλασικούς

Εμφάνιση των «γραμματικών»: Οι πρώτοι φιλόλογοί που σχολίαζαν και αντέγραφαν τα έργα των κλασικών συγγραφέων.

Ποίηση: Δεν παρουσίασε μεγάλα έργα, Κυρίως εξυμνούσε τα πρόσωπα ή τα  κατορθώματα βασιλέων.

Σημαντικοί εκπρόσωποι/έργα: «Αργοναυτικά» (Απολλώνιος ο Ρόδιος), «Μίμοι» (Ηρώνδα). Επιγράμματα, «Ειδύλλια» (Θεόκριτος) Νέα Κωμωδία (Μένανδρος).

Ιστοριογραφία: Ο Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης είναι πολύ σημαντικός ιστορικός. Γράφει την παγκόσμια ιστορία της εποχής του και προσπαθεί να εξηγήσει γιατί επικράτησαν οι Ρωμαίοι.

Φιλοσοφικές σχολές (κέντρο η Αθήνα): α) Ακαδημία του Πλάτωνα και Σχολή του Αριστοτέλη (συνέχεια από την κλασική εποχή) β) Στωική φιλοσοφία του Ζήνωνα: Η ζωή  έχει μικρή αξία και για αυτό ο άνθρωπος πρέπει να είναι εγκρατής και αυτάρκης. Η ευτυχία δεν εξαρτάται από τα επίγεια. γ) Σχολή του Επίκουρου: Αν γνωρίσουμε τη φύση, απαλλαγομαστε από φόβο και φτάνουμε στην ψυχική ηρεμία.  Μόνο με την πνευματική απόλαυση ο άνθρωπος μπορεί να φτάσει στην ευτυχία.

Γενικά, η φιλοσοφία ασχολείται με τα προβλήματα του ανθρώπου και έχει αποκτήσει ηθικό και πρακτικό περιεχόμενο.

2.5 Επιστήμη

◦Γεωγραφικές γνώσεις:

ανακάλυψη νέων περιοχών,

ο Νέαρχος πραγματοποίησε τον παράπλου των ακτών του Ινδικού ωκεανού,

 ο Πυθέας έφτασε μέχρι το βορειότερο άκρο της Αγγλίας,

ο Ερατοσθένης έφτιαξε παγκόσμιο χάρτη.

◦Αστρονομικές γνώσεις:

γνώσεις για τα αστέρια,

Αρίσταρχος ο Σάμιος: σφαιρικότητα της γης και κίνηση της γύρω από τον ήλιο

◦Μαθηματικά: Ευκλείδης: Στοιχεία

◦Φυσικές επιστήμες: Αρχιμήδης ο Συρακούσιος: ειδικό βάρος των σωμάτων, μοχλοί, κάτοπτρα

◦Φυσιογνωστικές επιστήμες: κέντρο η Αλεξάνδρεια (βοτανικός και ζωολογικός κήπος). Ηρόφιλος: βιολογία, Γαληνός: ιατρικές γνώσεις, συστηματοποίηση

 

Η τέχνη είναι κλασικά εκτός ύλης. Ευτυχώς αλλά ας δούμε κάποια πράγματα.

2.6 Τέχνη

Χαρακτηριστικά της τέχνης: πρόκληση θαυμασμού και κατάπληξης, προβολή συναισθημάτων.  ΤΑ κέντρα παραμένουν στην κυρίως Ελλάδα. Νέα κέντρα:  Πέργαμος και Ρόδος

Αρχιτεκτονική: κοσμικός χαρακτήρας, εξυπηρέτησε τις ανάγκες των ηγεμόνων. Περιορίστηκε η κατασκευή ναών. Οικοδομήθηκαν μεγάλα κτίρια που πρόβαλαν το μεγαλείο των βασιλέων και εξυπηρέτησαν πρακτικούς σκοπούς. Χτίζονται επίσης μεγάλες και πολυτελείς κατοικίες.

Πλαστική-ζωγραφική

 α)Πλαστική: εξωτερίκευσε τον ψυχικό κόσμο των ανθρώπων: οι έντονες κινήσεις και εκφράσεις απεικονίζουν την αγωνία, τον πόνο και γενικότερα το πάθος των ανθρώπων εκείνων των ταραγμένων χρόνων.

β)Ζωγραφική: υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο κυρίως με την τεχνική του ψηφιδωτού.

Άλλες τέχνες: κατασκευή κοσμημάτων, φυσητή υαλουργία.

                        Το χρυσό διάδημα της Δημητριάδας.

 

Το σύμπλεγμα του Λαοκόντος. Πατριωτάκι σας...

Η Αφροδίτη της Μήλου

Στήλες Ολυμπίου Διός 

Νίκη της Σαμοθράκης

Το ψηφιδωτό του Διονύσου

Η Αφροδίτης της Ρόδου (όχι, τον Κολοσσό δεν τον βάζω).  Κάντε μια βολτίτσα να τη δείτε, Στην Παλιά Πόλη είναι, στο Μουσείο,

    Περισσότερα για την τέχνη και τον πολιτισμό της ελληνιστικής εποχής στις ακόλουθες παρουσιάσεις που αλίευσα από το Διαδίκτυο.

Ελληνιστική περίοδος-Τέχνη from elenliousa

Eλληνιστική Εποχή from Γιουλη Γεωργιτζίκη

Άλλες σχετικές αναρτήσεις

1) "Υπέρ της Αχαϊκής Συμπολιτείας πολεμήσαντες"

2) "Από την κλασική εποχή στο Βυζάντιο: Ελληνιστικοί Χρόνοι και ρωμαϊκή επέκταση. "

3) "Απολείπειν ο θεός Αντώνιον: Πώς η ανάγκη γίνεται Ιστορία και η Ιστορία τέχνη. "

4) "Στα 200 π.Χ."

     (Καλά, δεν την έχω έτοιμη ακόμα... Ελπίζω στα επόμενα 20 χρόνια να προλάβω. 😛 Καλά, μη βαράτε, υπερέβαλα λίγο...

Υ.Γ.: Είπα να βάλω και εικόνες των πρώτων προπατόρων του σιναφιού μου, των γραμματικών, αλλά προφανώς και δεν έχει...