Αρχαϊκή εποχή: Πέρσες και Έλληνες, δυο κόσμοι συγκρούονται (Δ7) και Η οριστική απομάκρυνση της περσικής απειλής (Δ8)

    Το γεγονός  ότι οι Έλληνες παρά τον διοικητικό τους κατακερματισμό αντιλήφθηκαν τα κοινά τους σημεία  που τους καθιστούσαν ξεχωριστό λαό από τους υπόλοιπους τους επέτρεψε να συνασπιστούν έναντι των Περσών και να κατορθώσουν να υπερασπιστούν την ελευθερία τους. 

 Άλλες σχετικές αναρτήσεις: 

1)Η Μάχη του Μαραθώνα. (Ο ...Σπαρτιάτης άργησε μια μέρα... :P)

2)Αρχαϊκή εποχή (750 -480 π.Χ.) Μέρος Β΄ (Ιστορία Α΄Λυκείου)

3)"Θερμοπύλες" (Κ.Π. Καβάφης). Είμαστε ακόμα εδω... [και, για το πείσμα σας, (θα) αντέχουμε]

4) 700 Θεσπιείς: Οι μεγάλοι αδικημένοι της Ιστορίας.

Ακολουθούν τα σχεδιαγράμματα των σχετικών ενοτήτων, το πρώτο δικό μου , το δεύτερο από τ@ν άγνωστ@ πια συνάδελφο του οποίου οι σημειώσεις βρέθηκαν στο αρχείο μου. 

Δ7. ΠΕΡΣΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ; ΔΥΟ ΚΟΣΜΟΙ ΣΥΓΚΡΟΥΟΝΤΑΙ 

Περσική αυτοκρατορία

Πέρσες και Μήδοι: Ινδοευρωπαϊκό έθνος

Περσικό κράτος: Συγχώνευση Περσών και Μήδων.  Ίδρυση από τον Κύρο   τον Α,΄τον Μέγα(645- 602 πΧ.).    Ταχύτατη εξάπλωση= βάσεις κοσμοκρατορίας.

Η Περσική αυτοκρατορία το 490 π.Χ..

>>     Πολυεθνικό κράτος, χωρισμένο σε σατραπείες, που πληρώνουν ορισμένο φόρο, από τον οποίο εξαιρούνται Πέρσες και Μήδοι.

Θρησκευτικές πεποιθήσεις: Πίστευαν στον Αχούρα Μάσδα, θεό της αλήθειας και της σοφίας. (Πολύ σημαντικά μαζί με την ιππική τέχνη στον περσικό πολιτισμό)

Γραφή: Σφηνοειδής γραφή, δάνεια από τους λαούς της Μεσοποταμίας που είχαν υποτάξει.

Ελλήνες Μικράς Ασίας και Πέρσες

Έλληνες Μικράς Ασίας και Πόντου: Ανάπτυξη σημαντικού πολιτισμού.

Αλλά: Οι Λύδοι περιορίζουν την ανεξαρτησία τους και οι οι Πέρσες ουσιαστικά την καταλύουν >> Καταβολή βαρύτατης φορολογίας και υποχρέωση να ακολουθούν τους Πέρσες στις εκστρατείες τους.

Ο Μίθρας, γιος του Αχούρα Μάζδα,  λειτουργεί ως υπερασπιστής των ανθρώπων και μεσιτεύει
ανάμεσα στον πατέρα του και σε αυτούς. Στο ρωμαϊκό ανάγλυφο παρουσιάζεται ο θάνατος του 
κοσμικού ταύρου μέσω του οποίου ο Μίθρας συντηρεί όλον τα πλάσματα και σώζει  όλους  τους
ανθρώπους. Αργότερα, ταυτίστηκε με τον Ήλιο. 

Ιωνική επανάσταση

Οι Πέρσες επιτίθενται εναντίον των Σκυθών (515, πΧ), αποτυγχάνουν, αλλά καταλαμβάνουν τη Θράκη και έτσι έχουν τον έλεγχο των Στενών >> περιορισμός εμπορίου Ελλήνων Μικράς Ασίας  + οικονομικός μαρασμός + βαρύτατη φορολογία = Ιωνική επανάσταση (499 πΧ – 494 πΧ). 

Ζητούν βοήθεια από Έλληνες  της κυρίως Ελλάδας, ανταποκρίνονται μόνο οι Αθηναίοι και οι Ερετριείς.

 Νίκες στην αρχή, στη συνέχεια, επικρατούν οι Πέρσες . Η ήττα τους στην ναυμαχία της Λάδης (494 πΧ) σηματοδοτεί την λήξη  της επανάστασης. Καταστρέφεται εντελώς η Μίλητος.

Οι Αθηναίοι τιμωρούν, εξαιτίας της θλίψης τους για την καταστροφή της  Μιλήτου, τον Φρύνιχο, που παρουσίασε σε μια τραγωδία του το χαμό της .

Αιτίες και αφορμή των Περσικών Πολέμων:

Οι Πέρσες επιθυμούν να γίνουν κοσμοκράτορες και να κατακτήσουν την Ελλάδα. Χρησιμοποιούν ως πρόφαση την βοήθεια των Αθηναίων και των Ερετριέων στους Ίωνες  και πραγματοποιούν σειρά εκστρατειών, για να τους τιμωρήσουν τάχα.

1^η εκστρατεία των Περσών, το 492 πΧ.

 Αρχηγός ο Μαρδόνιος, γαμπρός του Πέρση βασιλιά Δαρείου.  Ο περσικός στόλος καταστρέφεται στον Άθω και τα απομεινάρια του, μαζί με το στρατό, επιστρέφουν έχοντας καταφέρει μόνο να επανακτήσουν  τον  έλεγχο της Θράκης.

2^η εκστρατεία των Περσών, το 490 πΧ.

Περσικός στόλος με αρχηγούς τον Δάτη και τον Αρταφέρνη διασχίζει το Αιγαίο και, αφού καταστρέψει στην Εύβοια την Ερέτρια,  αποβιβάζεται στον Μαραθώνα, με σκοπό να κατευθυνθεί ο στρατός  στην Αθήνα και να την καταστρέψει.

Οι Αθηναίοι αποφασίζουν να αντιμετωπίσουν  τον πολυπληθή περσικό στρατό στο Μαραθώνα και   ζητούν βοήθεια από την Σπάρτη η οποία, προφασιζόμενη θρησκευτικούς λόγους,  καθυστερεί να στείλει στρατό  που φτάνει τελικά μετά την μάχη.

  [Προς τιμή  του ημεροδρόμου  Φειδιππίδη, του αγγελιοφόρου των Αθηναίων, διεξάγεται τα τελευταία χρόνια το Σπάρταθλο, αγώνας αντοχής στη διαδρομή Αθήνα- Σπάρτη]

Ο Γιάννης Κούρος,πολυνικής  και κάτοχος του ρεκόρ διαδρομής στο Σπαρταθλο. 

Ο Γιάννης Κούρος,πολυνικής  και κάτοχος του ρεκόρ διαδρομής στο Σπαρταθλο. 

Μαζί με τους 10000 Αθηναίους πολεμούν και 1000 Πλαταιείς.  Αρχηγός είναι ο Μιλτιάδης.

Ενέργειες του Μιλτιάδη:

α)Παράταξη σε μεγάλο πλάτος και με μικρό βάθος της παράταξης, για να καλύψει το εύρος του περσικού στρατού .

β)Ενίσχυση των άκρων με σκοπό, αφού νικήσουν τις περσικές πτέρυγες να επιστρέψουν και μαζί με το κέντρο της παράταξης να τους περικυκλώσουν.  

γ)Να επιτεθούν πρώτα οι Αθηναίοι ορμώντας γρήγορα, ώστε και την πρωτοβουλία να έχουν, και με καλύτερη ψυχολογία να πολεμήσουν, και να αποφύγουν να εκτεθούν στους τοξότες των Περσών, και να εκμεταλλευτούν το κατηφορικό έδαφος,  και να διασπάσουν τις γραμμές των Περσών.

Αποτέλεσμα:

 Οι Πέρσες περικυκλώνονται, υποχωρούν πανικόβλητοι στα καράβια και όσοι γλυτώνουν - αφού αποτυγχάνουν να  επιτεθούν στην Αθήνα από το Φάληρο, καθώς ο Μιλτιάδης το είχε προβλέψει και μετέφερε ταχύτατα το στρατό εκεί – επιστρέφουν στην Ασία. Οι περσικές απώλειες ήταν τεράστιες, από τους  Έλληνες σκοτώθηκαν 192.

Άγαλμα του Φειδιππίδη στη Λεωφόρο Μαραθώνος 

[Προς τιμή του Φειδιππίδη που έφερε την αναγγελία της νίκης (Νενικήμαμεν), πριν ξεψυχήσει, διεξάγεται σήμερα το αγώνισμα του μαραθωνίου δρόμου, μια διαδρομή 42 και κάτι χιλιομέτρων, όση και η απόσταση από τον Μαραθώνα στην Αθήνα.]

Η Κενυάτισσα Μπρίτζετ  Κόσκεϊ, κάτοχος
του παγκόσμιου ρεκόρ στο μαραθώνιο γυναικών 

Ήταν η πρώτη ήττα των Περσών, που απόδειξε ότι δεν ήταν ακαταμάχητοι όπως πίστευαν γενικά τότε.

          Δ8.  Η ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΣΙΚΗΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ

Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ

•      Το 480 π.Χ. ο Ξέρξης με αναρίθμητο στρατό περνάει τη Θράκη και τη Μακεδονία χωρίς αντίσταση, ενώ ο στόλος του πλέει στο Αιγαίο και φτάνει στην Εύβοια.

•      Οι Έλληνες έχουν αποφασίσει στο συνέδριο του Ισθμού (481 π.Χ.) να τον αντιμετωπίσουν ενωμένοι και οχυρώνονται στα στενά των Θερμοπυλών. Ο στόλος μάχεται τον περσικό στο γειτονικό ακρωτήριο Αρτεμίσιο. 

•      Ο Ξέρξης ζητά από τους Έλληνες να παραδώσουν τα όπλα, αλλά ο αρχηγός τους Λεωνίδας, βασιλιάς της Σπάρτης, του δίνει την ιστορική απάντηση «μολών λαβέ».

•      Οι Έλληνες τον εμποδίζουν να περάσει τα στενά, αλλά ο Εφιάλτης οδηγεί τμήμα του περσικού στρατού στα νώτα τους.

•      Οι Έλληνες υποχωρούν και παραμένουν 300 Σπαρτιάτες με αρχηγό τον Λεωνίδα και 700 Θεσπιείς, που μάχονται και πεθαίνουν ηρωικά.

•      Οι Πέρσες περνούν από τις Θερμοπύλες με σοβαρές απώλειες.

Σύγχρονο μνημείο των αδίκως παραγνωρισμένων 700 Θεσπιέων

 Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΣΤΗ ΣΑΛΑΜΙΝΑ

•      Ο ελληνικός στόλος αφήνει το Αρτεμίσιο και υποχωρεί στη Σαλαμίνα με προτροπή του Θεμιστοκλή.

•      Ο περσικός στρατός φτάνει στην Αττική και ο στόλος τους πλέει στο Σαρωνικό.

•      Οι Πέρσες καταλαμβάνουν, λεηλατούν και πυρπολούν την Αθήνα, που την έχουν εγκαταλείψει οι κάτοικοί της.

•      Ο περσικός στόλος δεν μπορεί να αναπτυχθεί στον περιορισμένο χώρο της Σαλαμίνας και συντρίβεται μετά την ορμητική επέλαση των μικρών και ευέλικτων ελληνικών καραβιών. 

•      Ο Ξέρξης με το στόλο υποχωρεί στην Ασία και αφήνει στην Ελλάδα τον Μαρδόνιο με το πεζικό.

 

Η ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΝΙΚΗ

•      Ο Μαρδόνιος πέρασε το χειμώνα στη Θεσσαλία, προσπαθεί ανεπιτυχώς να προσεταιριστεί τους Αθηναίος  και, έπειτα,  την άνοιξη του 479 π.Χ. ξαναμπήκε στην έρημη Αθήνα και κατόπιν βάδισε προς τις Πλαταιές.

•      Οι Έλληνες με αρχηγό τον Παυσανία εξόντωσαν τους Πέρσες στις Πλαταιές (καλοκαίρι 479 π.Χ.) και ο Μαρδόνιος σκοτώθηκε.

•      Την ίδια ημέρα ο Σπαρτιάτης Λεωτυχίδης νίκησε τον περσικό στόλο στη Μυκάλη και η σύγκρουση Ελλήνων και Περσών τελείωσε με ελληνικό θρίαμβο.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ 

α) οι Έλληνες ματαίωσαν την επεκτατική πολιτική των Περσών, 

β) διατήρησαν και ανέκτησαν την ελευθερία τους

γ)  τόνωσαν την αυτοπεποίθηση τους 

δ) επιδόθηκαν σε έργα ειρήνης και προόδου, που θα προκαλέσουν το θαυμασμό στο μέλλον (>> κλασική εποχή).