Αρχαϊκή εποχή (750 -480 π.Χ.) Μέρος Α' (Ιστορία Α' Λυκείου)

Ας δούμε  το πρώτο μέρος της αρχαϊκής εποχής.

Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.Χ.) 

Εποχή κατά την οποία προετοιμάστηκε η η παντοειδής ανάπτυξη των κλασσικών χρόνων.  Κομβικά σημεία της εποχής: ο β΄ αποικισμός, ο θεσμός της πόλης-κράτους και η απόκρουση των Περσών.

Γένεση της πόλης κράτους

Πόλη-κράτος: Η οργανωμένη υπό μια συγκεκριμένη εξουσία και σε συγκεκριμένο χώρο  κοινότητα ανθρώπων προς αντιμετώπιση κοινών ζητημάτων .

Συστατικά στοιχεία ως προς το χώρο:

«πόλις» ή «άστυ» (κέντρο και έδρα της εξουσίας)

και η ύπαιθρος χώρα (χωριά και κωμοπόλεις ).

Απεικόνιση της Αθήνας  των κλασσικών χρόνων. Μέσα από τα τείχη το "άστυ", έξω η "ύπαιθρος χώρα"

Συστατικά ως προς την οργάνωση:

Πολίτης : ο κάτοικος της περιοχής ο οποίος λιγότερο ή περισσότερο έπαιρνε μέρος στην διακυβέρνησή της.

Πολίτευμα: Συστατικό στοιχείο που όριζε πως διοικείται η πόλη-κράτος και ποιοι από τους κατοίκους έχουν το δικαίωμα του πολίτη.

Επιδιώξεις και προϋποθέσεις ύπαρξης μιας πόλης-κράτους: Ελευθερία, αυτάρκεια, αυτονομία.

Η σημασία της πόλης- κράτους:

Η επιβίωση του θεσμού ήταν συνυφασμένη με την επιδίωξη για ελευθερία, αυτάρκεια και αυτονομία.

 Έτσι: α) Ήταν η βασική αιτία της γέννησης των επιτευγμάτων του ελληνικού πολιτισμού.

 β) Αλλά:  ι) Εμπόδισε την δημιουργία ενιαίου ελληνικού κράτους.

                  ιι) Γέννησε ένα έντονο τοπικιστικό πατριωτισμό.

                  ιιι) Έγινε η αιτία πολλών και αιματηρών εμφυλίων πολέμων.

γ)Γέννησε την ιδέα της υπεράσπισης της ελευθερίας, και της κατοχύρωσης των δικαιωμάτων

δ)Γέννησε την έννοια του «πολίτη» και της «πολιτικής».

ε) Αποτέλεσμα της δραστηριοποίησης του ανθρώπου στα πλαίσια του θεσμού ήταν μεταξύ άλλων: φιλοσοφία, ρητορική, δημοκρατία, θέατρο, πολεοδομία, επιστήμη.

Πανοραμική φωτογραφία της Καμείρου, μιας από τις τρεις πόλεις κράτη του νησιού

Οικονομική και κοινωνική οργάνωση

Ανάλογα με τις οικονομικές, κοινωνικές και  ειδικότερες συνθήκες κάθε περιοχής, δημιουργήθηκαν πόλεις-κράτη  με διαφορετικό τρόπο.

α) Στην Μικρά Ασία: Γύρω από έναν τόπο λατρείας ή με βάση την χωροταξική οργάνωση και τις σχέσεις με τους ντόπιους πληθυσμούς

β) Στον ελλαδικό χώρο είτε μέσω ανεξαρτητοποίησης επιμέρους φύλων, είτε με «συνοικισμό» (συνένωση γειτονικών κοινοτήτων ή κωμών και χωριών)

Το ανάγλυφο καράβι στην Λίνδο, τη δεύτερη πόλη κράτος του νησιού

Κρίση του ομηρικού κόσμου

Οικονομική κρίση λόγω: 

 Πληθυσμιακής αύξησης

 Περιορισμένης καλλιεργήσιμης γης

 Περιορισμένων μέσων εκμετάλλευσης

 Έλλειψης άλλων πόρων

 Απουσία εξειδίκευσης 

Πολιτική οργάνωση:

α) αμφισβήτηση δύναμης του Βασιλιά

 β) ενίσχυση της δύναμης των Ευγενών (αρίστων, εσθλών, ευπατρίδων, ιππέων) , όσων κατείχαν γη δηλαδή .

γ) Πλήθος ή όχλος ή κακοί: Πολίτες που κατείχαν περιορισμένες εκτάσεις γης ή ήταν ακτήμονες ή δεν είχαν την πολιτική δύναμη των ευγενών, αν και πλούτισαν μέσω του εμπορίου, της ναυτιλίας ή της βιοτεχνίας.

δ) Δούλοι: Αυξητικές τάσεις καθώς κυριαρχούσε η αντίληψη ότι ο πολίτης δεν έπρεπε να εργάζεται αλλά να ασχολείται μόνο με τα κοινά. Επίσης,  λόγων χρεών ή λόγω κατακτητικών πολέμων.

Αντιμετώπιση της κρίσης

Με τους εξής τρόπους:

α)Ανάπτυξη της βιοτεχνίας του εμπορίου και της ναυτιλίας (Αθήνα)

β)κατακτητικοί πόλεμοι και εδαφική επέκταση (Σπάρτη)

γ)Ίδρυση αποικιών

δ)συνδυασμός των παραπάνω  τρόπων (Κόρινθος, Μίλητος. Μέγαρα).

ε) απομονωμένα τμήματα του ελληνισμού που δεν αντιμετώπισαν τα ίδια προβλήματα διατηρούν τον θεσμό της φυλετικής βασιλείας και την προϋπάρχουσα οικονομική οργάνωση (Αρκαδία, Ήπειρος. Μακεδονία).

     

Η Ιαλυσός ήταν η τρίτη πόλη κράτος του νησιού

                                

Άλλες σχετικές αναρτήσεις: 

1) Θερσίτης, ο πρώτος πολίτης.