Μάρτιαι Ειδοί- Μια "ψηφιακή κομεντί" με ολίγη από Ιούλιο Καίσαρα, Καβάφη, Κλούνεϊ και Τζόν Σνόου.

   Δηλαδή όχι ακριβώς,  καθώς "ο ασφαλέστερος τρόπος να πεις ψέμματα είναι να πεις αλήθεια", που  λέει ένας πανάρχαιο ρητό που σκαρφίστηκα μόλις  τώρα, αλλά περίπου... Ας πούμε ότι  κάνω μια ανάρτηση για να τρολάρω τον εαυτό μου, επειδή θέλω να χρησιμοποιήσω κάπου τη λέξη "τρολάρω" και δυσκολεύομαι~να βρω το κατάλληλο πλαίσιο, οπότε το εφηύρα...  Ο όρος "ψηφιακή κομεντί" είναι δικός μου και χρησιμοποιείται σε παγκόσμια πρώτη (άμα θέλετε να τον χρησιμοποιήσετε, ελεύθερα) για το βίντεο που έγινε η αιτία της ανάρτησης και δεν ξέρω τι είναι, πάντως όχι αυτό που ξεκίνησε,  "ψηφιακή αφήγηση"δηλαδή.

  Όταν πήγαινα στα σεμινάρια β' επιπέδου για Τ.Π.Ε ( κάθε φορά που το γράφω αυτό μου 'ρχεται στο νου ο στίχος του Μόρισον "when i was back there in seminary school" άσχετο), έπρεπε να κάνουμε μια ψηφιακή αφήγηση. Και σκέφτηκα να κάνω μία με θέμα τον Ιούλιο Καίσαρα.   Και επειδή δεν μου φαινόταν και  πολύ ενδιαφέρον αυτό, είπα για να εξισορροπήσω,  να υπονομεύσω τα βήματα δημιουργίας μιας ψηφιακής αφήγησης υιοθετώντας τα....  Φτου! Εδώ θα έπρεπε να πω "να τρολάρω τη διαδικασία δημιουργίας μιας ψηφιακή αφήγησης". Στην πορεία, μου προέκυψε πολύ χρονοβόρο και αντ' αυτού μετασκεύασα δυο ήδη έτοιμα βίντεο που συνέρραψα. Αλλά, επειδή έχω υψηλό κίνητρο επίτευξης (έτσι μου έχουμε πει να λέω τις εμμονές  μου) δεν μου αρέσει να αφήνω πράγματα ατελείωτα.  (Αυτό βέβαια δεν σημαίνει επ' ουδενί  ότι είμαι  και περφεξιονίστας, όπως πρόδηλα θα φανεί.) Έτσι, αποφάσισα να κάνω ένα χιουμοριστικό βιντεάκι με έναν  Καίσαρα τύπου Γκοσινί να καυχιέται  για τα  επιτεύγματα  λίγο πριν τη δολοφονία του, υπό τους ήχους του αποσπάσματος "The ride of the Valkyries" ου Ρίτσαρντ Βάγκνερ. Στην πορεία θυμήθηκα ότι ο Καβάφης είχε γράψει ένα ποίημα για το ίδιο γεγονός κι είπα να το προσθέσω για αντίστιξη υπό τους ήχους της διασκευής των "Doors" στο "Adaggio in G Minor" του Αλμπινόνι.  Το αποτέλεσμα είναι το εν πολλοίς ηθελημένα γκροτέσκο βίντεο που ακολουθεί.

    Με αφορμή  το  παραπάνω βιντεάκι, η ανάρτηση  θα αναφερθεί στην επίδραση του Ιουλίου Καίσαρα στον δυτικό πολιτισμό, θα σχολιάσει ακροθιγώς το ποίημα του  Καβάφη " και, μέσω Σαίξπηρ, θα φτάσουμε στο σήμερα, στον Τζορτζ Κλούνεϊ και το "Game

"Θα σας δείξω εγώ, θα δείτε τι θα πάθετε!"

of Thrones". Πρόκειται δηλαδή για μια τυπικά συνειρμική ό,τι-του-φανεί-του-Λωλο-Στεφανή ανάρτηση, όπως αυτές που συνηθίζω να γράφω.

   Η σημαίνουσα θέση του Ιουλίου Καίσαρα, λοιπόν, στη ανθρώπινη ιστορία δεν είναι μόνο απότοκο των στρατιωτικών του επιτευγμάτων εξαιτίας των οποίων συνέβαλε στην μετεξέλιξη της Ρώμης σε αυτοκρατορία. Όντας ένα μικρός Αλέξανδρος, πέρασε στα όρια του θρύλου, καθώς του αποδόθηκαν διάφορα, άλλοτε ορθά κι άλλοτε εσφαλμένα,  και συνέβαλλε τα μέγιστα σ' αυτό η βιογραφία του από τον Πλούταρχο στους "Βίους Παράλληλους". Με αυτά θα ασχοληθεί η παρούσα ανάρτηση για αρχή. 

 Ο συγγραφέας

Ο Ιούλιος Καίσαρας είναι ο πρώτος συγγραφέας της λατινικής λογοτεχνίας που έγραψε ιστορικά κείμενα σε πεζό λόγο. Πέρα  άλλα που του αποδίδονται, έγραψε σίγουρα τα συγγράμματα "Περί του πολέμου στη Γαλατία" και  "Περί των εμφυλίων πολέμων", απομνημονεύματα δηλαδή από τους  πολέμους στους οποίους μετείχε. Πρακτικά τα έργα του αποτελούν και την βασική ιστορική πηγή για αυτούς.

Ο μήνας

 Στον Ιούλιο Καίσαρα οφείλεται η ονομασία δυο μηνών. Προς τιμήν του ο Οκταβιανός Αύγουστος ονόμασε τον έβδομο μήνα του χρόνου "Ιούλιο". Μετά, ζήλεψε που δεν είχε κι ο ίδιος  μήνα  με το όνομά του, έτσι ονόμασε "Αύγουστο"τον επόμενο μήνα. Προφανώς, ο  Τιβέριος, ο διάδοχος του Οκταβιανού, τέτοια κολλήματα δεν είχε, γι' αυτό και δεν έχουμε "Τιβέριο" αλλά Σεπτέμβρη.

Το ημερολόγιο

Το 45 π.Χ. ο Ιούλιος Καίσαρας έδωσε εντολή  στον αλεξανδρινό αστρονόμο Σωσιγένη να μεταρρυθμίσει το ημερολόγιο, γιατί εξαιτίας του μη υπολογισμού μιας μέρας κάθε τέσσερα χρόνια (δίσεκτο έτος)  είχε χάσει την επαφή με τις εποχές. Το ημερολόγιο ονομάστηκε "Ιουλιανό" και αποτέλεσε  το  βασικό ημερολόγιο του δυτικού κόσμου, μέχρι που αντικαταστάθηκε μετά το 1582 μ.Χ από το "Γρηγοριανό", μια ορθότερη παραλλαγή του "Ιουλιανού". Σε μερικές χώρες, κυρίως της Ανατολικής Ευρώπης, χρησιμοποιείται ακόμα. Στη χώρα μας αντικαταστάθηκες από το "Γρηγοριανό" την 1η Μαρτίου 1923. Υπάρχουν ωστόσο ακόμα κάποιοι φανατικοί χριστιανοί που αρνούνται να το υιοθετήσουν,  είναι οι λεγόμενοι "παλαιοημερολογίτες".

 Παροιμιώδεις φράσεις

Όχι ότι είναι και ο Όσκαρ Γουάιλντ, αλλά πολλές είναι οι φράσεις που είπε ή σχετίζονται με τον Καίσαρα και έχουν μείνει παροιμιώδεις:

 α) "Κάλλιο πρώτος σ΄αυτούς, παρά δεύτερος στην Ρώμη". Δηλαδή αυτό που έχει σημασία είναι να ηγείται κανείς. Είπε τη φράση τα νιάτα του.  Όταν τον στείλανε ταμία στην Ισπανία και  περνούσε από ένα μικρό χωριό, οι ακόλουθοί του  γελούσαν κι αναρωτιόνταν αν υπήρχαν και εκεί  οι ανταγωνισμοί των δυνατών.  Από τη φράση αυτή έλκει την καταγωγή της η λαϊκή παροιμία "Κάλλιο πρώτος στο χωριό παρά δεύτερος στην πόλη".

β) "Η γυναίκα του Καίσαρα δεν πρέπει να είναι μόνο τίμια πρέπει και να φαίνεται και τίμια." Χρησιμοποιούμε τη φράση όταν θέλουμε να δηλώσουμε ότι   ένα  δημόσιο πρόσωπο πρέπει και να

"Κορίτσια, ο Μπάρκουλης Κάισαρας"

είναι  αλλά και να φαίνεται έντιμο. Κάποτε κατηγόρησαν κάποιοι την γυναίκα του Καίσαρα για απιστία (κατ΄ άλλους ο  ίδιος ήταν που της την έστησε). Ο Καίσαρας, αν και ήξερε ότι του ήταν πιστή, τη χώρισε παρόλα αυτά· κι όταν τον ρώτησαν γιατί,  είπε την παραπάνω φράση. Τρελή ειρωνεία το γεγονός ότι την εκφώνησε ένας άνθρωπος που ήταν τρελός ερωτύλος, γοήτευσε ολόκληρη Κλεοπάτρα και  για τον οποίο φώναζαν οι στρατιώτες του κάποτε που επέστρεφε στην Ρώμη: "Κρύφτε τις γυναίκες σας, έρχεται ο φαλακρός μοιχός". Φεμινιστή δεν τον λες πάντως...  Συγγενής η παροιμία "δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά".

γ) Ήρθα, είδα, νίκησα (Veni, vidi, vici): Χρησιμοποιείται για να δηλώσει μια μεγάλη επιτυχία πέραν πάσης αμφιβολίας. Η φράση αυτή που θεωρείται ταυτόχρονα και η μικρότερη αφήγηση αποτελεί ένα μήνυμα που έστειλε ο Καίσαρας στη Σύγκλητο σχετικά με την έκβαση μιας εκστρατείας.  Συνώνυμη έκφραση "είμαι ο γιος του Παρταόλα"

δ) Διέβη τον Ρουβίκωνα:  Δηλαδή πήρε εν πλήρη συνειδήσει μια ριψοκίνδυνη απόφαση από την οποία δεν  υπάρχει επιστροφή. Ο Ρουβίκωνας ήταν ένας μικρός ποταμός στα σύνορα της Ρώμης με τη Γαλατία. Στο σημείο αυτό ήταν υποχρεωμένος δια νόμου κάθε στρατηγός να διαλύσει το στρατό  επιστρέφοντας στη Ρώμη. Σκοπός του νόμου  ήταν να προφυλάξει την Ρώμη από στρατιωτικά πραξικοπήματα. Η Σύγκλητος στα πλαίσια των  παιχνιδιών  εξουσίας του Καίσαρα με τον Πομπήιο και υπό το φόβο ότι η δύναμη και λαοφιλία του θα μπορούσαν να του δώσουν την δυνατότητα να ανατρέψει το πολίτευμα,  διέταξε τον Καίσαρα να διαλύσει το στρατό του και να γυρίσει στη Ρώμη ώστε να δικαστεί. Αντ' αυτού,  ο Καίσαρας, αφού κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Συγκλήτου, στις 10 Ιανουαρίου του 49 π.Χ. πέρασε το  ποτάμι χωρίς να διαλύσει το στρατό και βάδισε εναντίον της Ρώμης.  Συνώνυμες είναι οι φράσεις "έκοψε τα γιοφύρια πίσω του",  και "δεν κράτησε πισινή".

ε) Ο κύβος ερρίφθη (Alea iacta est): Δηλαδή, πάρθηκε τελεσίδικη απόφαση  κι ό,τι είναι να γίνει θα γίνει.  Ο Καίσαρας  ήξερε τη σημασία της ενέργειας του να περάσει τον Ρουβίκωνα χωρίς να έχει διαλύσει τον στρατό του. Αφού αμφιταλαντεύτηκε πολύ, πήρε τελικά την απόφαση να προχωρήσει και θρυλείται ότι περνώντας το ποτάμι είπε την παραπάνω φράση.  Συνώνυμη φράση "παίζω τα ρέστα μου".

στ) "Kι εσύ υιέ, Βρούτε;" Φράση που χρησιμοποιούμε όταν μας προδίδει ένα αγαπημένο ή έμπιστο άτομο.  Κι ετοιμοθάνατος ήταν μέγας ατακαδόρος ο Ιούλιος,  αφού αυτά ήταν τα τελευταία του λόγια. Ο Καίσαρας δολοφονήθηκε στις 15 Μαρτίου του 44 π.Χ. Όταν μεταξύ αυτών που συνωμοτησαν για τη δολοφονία του είδε τον Βρούτο,  υιοθετημένο γιο του (για τον οποίο ψιθυρίζονταν ότι ήταν πραγματικός, καθώς ο Καίσαρας είχε σχέση με την μάνα του), είπε τα παραπάνω λόγια .

ζ) Οψόμεθα στους Φιλίππούς (Θα ειδωθούμε στους Φιλίππους): Δηλαδή θα αναμετρηθούμε ξανά και θα έχω την ευκαιρία να ανατρέψω την  προηγούμενη αποτυχία μου. Και μακαρίτης φαίνεται ότι ήταν λαλίστατος ο Καίσαρας. Μυθολογείται ότι πριν την μάχη στους Φιλίππους μεταξύ των δολοφόνων του Καίσαρα, από την μια μεριά και του Οκταβιανού και του Αντώνιου, από την άλλη, η οποία έληξε με συντριβή των πρώτων, εμφανίστηκε στον Βρούτο το φάντασμα του Καίσαρα και του είπε απειλητικά την παραπάνω φράση. Καμία σχέση με τη φράση " Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες" ...

Ο κομήτης

   Λίγο μετά την δολοφονία του Καίσαρα εμφανίστηκε ένας λαμπρός κομήτης. Τα ελεγχόμενα από τον Αντώνιο και τον Οκτάβιο (που στην πραγματικότητα καθένας τους ήθελε να γίνει  Καίσαρας στη θέση του Καίσαρα ) Mega  και τα Sky της εποχής (δηλαδή οι αντίστοιχοι διαμορφωτές της κοινής γνώμης) καλλιέργησαν την ιδέα ότι ήταν η ψυχή του Καίσαρα που εμφανίστηκε για να ζητήσει εκδίκηση για  τους δολοφόνους του. Η δε εξαφάνιση του κομήτη ερμηνεύτηκε ως αποδοχή  από τους θεούς του Καίσαρα ως θεού.

Η σαλάτα

    Εσφαλμένα  υπάρχει η εντύπωση ότι η "σαλάτα του Καίσαρα"  δημιουργήθηκε από τον Ιούλιο Καίσαρα. Στην πραγματικότητα πήρε το όνομα της από τον μάγειρα που την πρωτοέφτιαξε το 1924, τον Καίσαρα Καρντίνι (ο οποίος ωστόσο πήρε το όνομα του από τον Καίσαρα, δες παρακάτω).

Η καισαρική 

   Εσφαλμένη είναι η άποψη ότι η καισαρική τομή πήρε το όνομά της επειδή έτσι γεννήθηκε ο Καίσαρας  ή επειδή ο Καίσαρας είναι ο πρώτος που γεννήθηκε έτσι. Αφενός, αυτός ο τρόπος γέννησης είναι παλαιότερος· και αφετέρου,  με βάση τα ιατρικά δεδομένα της εποχής αυτό θα σήμαινε ότι η μάνα του Καίσαρα θα πέθαινε στη γέννα·  αντ' αυτού όμως έχαιρε άκρας υγείας και πέθανε όταν ο Ιούλιος ήταν πια 46 χρονών.  Το πιθανότερο είναι ότι ο όρος προέρχεται από τον νόμο "lex cesarean"  του Ρωμαϊκού Δικαίου, που δηλώνει την δυνατότητα  χειρουργικής  εξόδου του εμβρύου από μια  έγκυο που απεβίωσε. Επιπλέον το "Καίσαρας" ήταν το οικογενειακό όνομα του Ιουλίου, πράγμα που σημαίνει ότι μάλλον κάποιος πρόγονος του είχε γεννηθεί έτσι, χωρίς βέβαια να είναι ο πρώτος.

Οι γραμμές των οριζόντων

 Μπορεί το όνομα του Καίσαρα, μονό (π.χ. Τσεζάρε ή Ζύλ)  ή διπλό (π.χ Χούλιο Σέζαρ), να χρησιμοποιείται ευρύτατα στις χώρες που μιλούν γλώσσες που  προέρχονται από τα λατινικά,  ωστόσο ο στίχος του Νίκου Καββαδία "Ξέρω εγώ κάτι που μπορούσε, Καίσαρα, να σε σώσει" δεν  αναφέρεται στη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα. Το "Καίσαρας" ως βαφτιστικό χρησιμοποιείται σπάνια και στην Ελλάδα (εν αντιθέσει με το "Ιούλιος" το οποίο σχετικά συχνότερο) κι  ένας από αυτούς που το έφεραν ήταν ο ποιητής Καίσαρας Εμμανουήλ· αυτός είχε γράψει τον στίχο ή τη φράση "φαίνεται  πια πως τίποτα -  τίποτα δεν μας σώζει". Το ποίημα είναι η απάντηση του Καββαδία και ως σωτήρας προβάλλεται το θαλάσσιο ταξίδι πέρα απ' τις γραμμές των οριζόντων. Οκ! Αυτό είναι λίγο άσχετο. Και προφανές,  αν σκεφτεί κανείς ότι ο τίτλος του ποιήματος είναι "Γράμμα στον ποιητή Καίσαρα Εμμανουήλ". Αλλά ήθελα να το βάλω γιατί ό,τι θυμάμαι χαίρομαι και γιατί πάλι μου βγαίνει η ανάρτηση σεντόνι κι ήθελα να σας ξεκουράσω με λίγη μουσικούλα, εν προκειμένω την μελοποίηση του ποιήματος από τον Δημήτρη Ζερβουδάκη,  με τίτλο "Γράμμα σε έναν ποιητή".

 Το αξίωμα

  Μετά τον θάνατο του Ιουλίου, ο Οκταβιανός, όντας υιοθετημένος γιος του, πήρε το όνομα "Καίσαρας" ως τίτλο,  για να ισχυροποιήσει την εξουσία και το κύρος του τονίζοντας της συγγένειά του μαζί του.  Με τον καιρό εξελίχθηκε σε τίτλο των Ρωμαίων αυτοκρατόρων και έφτασε να σημαίνει το ανώτατο αξίωμα με την απόλυτη δύναμη  Μέσω των διαδόχων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ο όρος έφτασε στις επόμενες γενιές και υιοθετήθηκε προσαρμοσμένος κατά τόπους έχοντας τη σημασία του απόλυτου μονάρχη. Χαρακτηριστικά παραδείγματα,  ο "Κάιζερ" του Γερμανικής Αυτοκρατορίας και ο Τσάρος της Ρωσίας και της Βουλγαρίας.  Η απολυταρχική και μη ανεκτική άσκηση της  εξουσίας περιγράφεται με τον όρο "καισαρισμός". Τέλος, η πρόθεση ορισμένων ανωτάτων θρησκευτικών λειτουργών, αρχής γενομένης  από κάποιους Πάπες, να αποκτήσουν και πολιτική εξουσία ονομάζεται "παποκαισαρισμός". Το ανάποδο ονομάζεται "καισαροπαπισμός".

«Φαίνεται πια πως τίποτα – τίποτα δεν μας σώζει…»

Διαβάστε περισσότερα: http://www.kar.org.gr/2014/01/11/%CE%BF-%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%83-%CE%BA%CE%B1%CE%B2%CE%B2%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CE%B8%CE%B1%CE%BD/

«Φαίνεται πια πως τίποτα – τίποτα δεν μας σώζει…»

Διαβάστε περισσότερα: http://www.kar.org.gr/2014/01/11/%CE%BF-%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%83-%CE%BA%CE%B1%CE%B2%CE%B2%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CE%B8%CE%B1%CE%BD/""

«Φαίνεται πια πως τίποτα – τίποτα δεν μας σώζει…»

Διαβάστε περισσότερα: http://www.kar.org.gr/2014/01/11/%CE%BF-%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%83-%CE%BA%CE%B1%CE%B2%CE%B2%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CE%B8%CE%B1%CE%BD/

«Φαίνεται πια πως τίποτα – τίποτα δεν μας σώζει…»

Διαβάστε περισσότερα: http://www.kar.org.gr/2014/01/11/%CE%BF-%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%83-%CE%BA%CE%B1%CE%B2%CE%B2%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CE%B8%CE%B1%CE%BD/

 Η δολοφονία του Καίσαρα

    Ο Καίσαρας δολοφονήθηκε στις ειδούς του Μαρτίου (15  Μαρτίου) του 44 π.Χ. Κατά τραγική ειρωνεία, το προηγούμενο βράδυ είχε πει ότι ο καλύτερος θάνατος είναι ο απροσδόκητος.  Υπό το φόβο  ότι η ο Καίσαρας θα καταλύσει την Ρωμαϊκή Δημοκρατία εξαιτίας των υπερεξουσιών που είχε λάβει, οργανώθηκε από τη Σύγκλητο συνωμοσία εναντίον του με αρχηγό τον Κάσσιο,  στην οποία μετείχε και ο Βρούτος. Όταν κυκλοφόρησε μια φήμη ότι στις ειδούς του Μαρτίου ο Καίσαρας θα προτεινόταν στη Σύγκλητο να  αναγορευθεί βασιλιάς, με πρόσχημα μια προφητεία που όριζε ότι μόνο ένας βασιλιάς θα νικούσε τους Πάρθους  στους οποίους είχε κηρυχθεί ο πόλεμος,  αποφάσισαν να δράσουν τότε. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο,  πριν κάποιες μέρες ένας μάντης είχε προειδοποιήσει τον Καίσαρα να φοβάται τις ειδούς του Μαρτίου. Έτσι,  το πρωί της 15ης Μαρτίου η γυναίκα του Καίσαρα τον παρακαλούσε να μην πάει στη Σύγκλητο, γιατί είχε δει στον ύπνο της ότι της τον έφεραν σφαγμένο, ενώ και ο οι οιωνοί ήταν άσχημοι. Ο Βρούτος που ήταν στο κόλπο γελούσε και κορόιδευε τέτοιες αντιλήψεις, και προσπαθούσε να πείσει τον Καίσαρα ότι αυτά είναι δεισιδαιμονίες και πρέπει οπωσδήποτε να πάει στη Σύγκλητο, έστω και για να αναβάλει την συνεδρίαση. Τελικά, ο Καίσαρας αποφάσισε να πάει. Έξω από το κτίριο της Συγκλήτου  κι ενώ είχε μαζευτεί πλήθος που τον επευφημούσε και ζητούσε διάφορα, ο  σοφιστής Αρτεμίδωρος, που είχε μάθει για την συνωμοσία κι ήθελε να τον προειδοποιήσει, τον πλησίασε, του έδωσε ένα σημείωμα και του είπε: «Διάβασέ το αυτό, Καίσαρ, ο ίδιος και γρήγορα. Λέει για σπουδαία πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν». (Παρεμπιπτόντως,  μια  παρόμοια ιστορία αφηγείται ο Πλούταρχος και στο "Βίο του Πελοπίδα"  από την οποία μάλιστα προέρχεται η παροιμιώδης φράση "Ες αύριο τα σπουδαία", την οποία χρησιμοποιούμε όταν αναβάλουμε για άλλη μέρα υποθέσεις μεγάλης σημασίας και σοβαρότητας. Ο Αρχίας είχε γίνει ένας από τους τρεις  τυράννους  της Θήβας με την βοήθεια των Σπαρτιατών. Ο εξόριστος Πελοπίδας επέστρεψε στην πόλη με ομάδα συνωμοτών για να τους δολοφονήσουν. Ένας κατάσκοπος του Αρχία έμαθε το σχέδιο  και  του έστειλε μια επιστολή στον με σκοπό να τον προειδοποιήσει πως υπήρχε σχέδιο να τους σκοτώσουν εκείνη τη μέρα. Ο Αρχίας που διασκέδαζε στο σπίτι  ενός φίλου του και ήταν μισομεθυσμένος, δεν θέλησε να ασχοληθεί διακόπτοντας τη διασκέδασή του·  πέταξε την επιστολή και είπε "Ες αύριον τα σπουδαία". Την νύχτα οι συνωμότες έβαλαν σε ενέργεια το σχέδιο τους και τους σκότωσαν ). Ο Καίσαρας,  για να επιστρέψουμε στα δικά μας,  προσπάθησε να την διαβάσει αλλά οι εκδηλώσεις του κόσμου ήταν τόσες που δεν τα κατάφερε. Κρατώντας το σημείωμα μπήκε στη Σύγκλητο όπου σκοτώθηκε με 23 μαχαιριές.

     Στο παραπάνω απόσπασμα  του Πλούταρχου  βασίζεται το ποίημα του Καβάφη "Μάρτιαι Ειδοί". Παρά το ιστορικό του θέμα, μάλλον είναι περισσότερο διδακτικό/φιλοσοφικό (κάτι που βέβαια λιγότερο ή περισσότερο ισχύει για τα περισσότερα ποιήματα του ποιητή), καθώς, εφαρμόζοντας μια προδρομική μορφή της μεθόδου της "μυθικής αντιστοιχίας", χρησιμοποιεί το ιστορικό γεγονός ως το το ένα σκέλος μιας αναλογίας που σκοπό έχει  σκοπό να προτείνει μια ηθική στάση απέναντι στην ζωή. Ο ποιητής σε β' πρόσωπο απευθύνεται στην ψυχή του ανθρώπου που είναι το άλλο σκέλος της αναλογίας.  Κυρίως δε, στην ψυχή του φιλόδοξου ανθρώπου. Εκκινώντας από την βασική αρχή της αρχαίας ελληνικής γραμματείας περί μέτρου, παραινεί τον άνθρωπο να αποφεύγει τις υπέρμετρες φιλοδοξίες. Γνωρίζει όμως ότι δεν είναι εφικτό αυτό σε όλους τους ανθρώπους, καθώς υπάρχουν κι εκείνοι που αδυνατούν να νικήσουν την φιλοδοξία τους. Έτσι, παραπέμποντας σε ένα άλλο βασικό στοιχείο της αρχαίας ελληνικής σκέψης, το σχήμα ύβρη-τίση, προτρέπει την ψυχή του ανθρώπου  να προσπαθήσει τουλάχιστον να χαλιναγωγήσει τη φιλοδοξία του, όταν δεν μπορεί  να είναι προσεκτικός κατά την  προσπάθεια εκπλήρωσής της.

      Και κυρίως εφιστά την προσοχή στη στιγμή εκείνη της κορύφωσης, της επίτευξης και της πραγμάτωσης των στόχων, την ύψιστη στιγμή του θριάμβου ("Κι όταν θα φθάσεις στην ακμή σου, Καίσαρ... συνοδεία").  Αν σε σένα, τον  ένα, τον σπουδαίο, εμφανιστεί κάποιος ασήμαντος (ο Αρτεμίδωρος), κάποιος από τους πολλούς ("ένας από τον όχλο")  μην τον περιφρονήσεις και τον θεωρήσεις ανάξιο να ασχοληθείς μαζί σου, πριν ελέγξεις τι έχεις να σου πει. Μπορεί να είναι τόσο σημαντικό που δίκαια για χάρη του πρέπει να εγκαταλείψεις τα σπουδαία με τα οποία καταπιάνεσαι.

    `Ο παραλληλισμός είναι εμφανής. Ο Καίσαρας από υπεροψία και μέθη (και στο σημείο αυτό το ποίημα γίνεται μακρινό ξαδέρφι του "Δαρείου"), καθώς πίστευε ότι είχε ξεπεράσει τα ανθρώπινα μέτρα, αγνόησε την προσπάθεια του Αρτεμίδωρου να τον προστατεύσει και το πλήρωσε με τη ζωή του.  Έτσι και ο άνθρωπος που μεθυσμένος από την  εκπλήρωση των επιδιώξεων της ζωής του, καβαλάει το καλάμι  και  παραγνωρίζει τους κινδύνους, μοιραία και αναπόφευκτα θα τιμωρηθεί.

  Ο τίτλος "Μάρτιαι Ειδοί" επιλέγεται για να γίνει εμφανέστερος ο συσχετισμός με το ιστορικό γεγονός, ώστε να   εμπλουτισθεί η ερμηνεία του ποιήματος με το απαραίτητο ιστορικό βάθος, κάτι που ενισχύει την εγκυρότητα και την αξιοπιστία του.  Έτσι διαγράφεται εντονότερα και το μήνυμα του ποιήματος, εφόσον καθίσταται  σαφές ότι δεν αναφέρεται μόνο στην δολοφονία του Καίσαρα αλλά κυρίως στον τρόπο με τον οποίο οδηγήθηκαν εκεί τα πράγματα. Τα λόγια του Αρτεμίδωρου,  που παρατίθενται αυτούσια, προσφέρουν  στο ποίημα το επιπλέον στοιχείο τη χρήσης α' προσώπου, ενδυναμώνοντας το με την  αυθεντικότητα της προσωπικής εμπειρίας. Επιπλέον, σε συνδυασμό με τη χρήση β΄προσώπου εμπλουτίζεται  η δραματική (με την έννοια της θεατρικότητας) διάστασή του ποιήματος.

  Από τον Πλούταρχο έχει εμπνευστεί και ο Σαίξπηρ την τραγωδία του "Ιούλιος Καίσαρας". Οι θεατρικές και κινηματογραφικές  μεταφορές του σαιξπηρικού έργου, σε συνδυασμό πληθώρα άλλων καλλιτεχνικών έργων όπως η  ομώνυμη όπερα του Χαίγκελ (δεν θα αναφέρω κάτι παραπάνω  από την μνεία που έκανα στην αρχή για την  γελοιογραφική απεικόνιση του Καίσαρα από τον Γκοσινί στον "Αστερίξ" και στις σχετικές κινηματογραφικές ταινίες), προσέδωσαν και  λογοτεχνικό βάθος στην εικόνα του Καίσαρα ως ιστορική προσωπικότητα.

    Ως εκ τούτων,  ο Τζορτζ Κλούνεϊ ονόμασε "The ides of March" την ταινία του με  θέμα την πορεία  του  ιδεαλιστή συμβούλου ενός υποψηφίου  Προέδρου  προς τον αμοραλισμό της "βρώμικης πολιτικής",  κατά την διάρκεια μιας καμπάνιας για το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος. Σκοπός του είναι να αναδείξει τους συσχετισμούς  μεταξύ της   πολιτικής κατάστασης της Ρώμης του 44 π.Χ. με την  αμερικανική πολιτική σκηνή του σήμερα, ώστε να επιστήσει την προσοχή στους κινδύνους που εγκυμονούνται και υποβόσκουν.

    Άσχετο, αλλά εγώ πάνω σ΄αυτό το θέμα σας προτείνω την ταινία "Ο υποψήφιος", την οποία  γύρισε με πρωταγωνιστή τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ ο Μάικλ Ρίτσι το 1972και περιέχει την γνωστή τοις  πάσι (τουτέστιν σε μένα και την Δανάη, μια παλιά μου συμφοιτήτρια) φράση : "And now what?"

ΠΡΟΣΟΧΗ! ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΤΩΡΑ  ΟΣΟΙ ΔΕΝ ΕΧΕΤΕ ΔΕΙ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΤΟΥ "GAME OF THRONES"

   Τέλος, έχω την αίσθηση ότι ο συγγραφέας Τζορτζ Μάρτιν και οι σεναριογράφοι της σειράς "Game of thrones" βάσισαν  στο απόσπασμα του Πλούταρχου την  σκηνή  της  συνωμοσίας και της δολοφονική (Δεν έχω αμφιβολία επ΄αυτού. Ο Τζορτζ Μάρτιν δεν έχει πολλές παρτίδες με την έννοια της "κάθαρσης" δια της επιβράβευσης των καλών και της τιμωρίας των κακών, κάτι   που άλλωστε φανερώνουν και τα μύρια όσα που έχει τραβήξει το Σταρκέικο.....) επίθεσης στον Τζον Σνόου...

 Κι αφού πω ότι υπάρχει και μια μπάντα που ονομάζεται  "Ides Of March",  ας κλείσουμε  ροκάροντας με το ορχηστρικό "Ides of March"  που διάλεξαν οι Iron Maiden  ως πρόλογο στον δίσκο τους "Killers"...