Ή, αλλιώς, πως μια ευγενική, αλτρουιστική -με κάποιον τρόπο- στη βάση της και καλών - είτε σωστών είτε λανθασμένων- προθέσεων εκπίπτει σε μια μια σειρά συγκρούσεων με σκοπό την λεηλασία, την απόκτηση εξουσίας και τον γρήγορο πλουτισμό.
Το γεγονός ότι ο Νίκος Καββαδίας στο ποίημα που έγραψε για τον Iσπανό ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα παραλληλίζει με τις σταυροφορίες την κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος στην Ισπανία αλλά και τη γενικότερη άνοδο του φασισμού με όλα δεινά που προκάλεσε αυτή (Κατά την προσωπική μου ερμηνεία ο στίχος "Αύγουστος ήτανε δεν ήτανε θαρρώ, τότε που φεύγανε μπουλούκι οι σταυροφόροι" σχετίζεται , πρώτα με την μεταφορά τον Αύγουστο του 1936 των στρατευμάτων του Φράνκο από την Αφρική στην ισπανική ενδοχώρα με τη βοήθεια Χίτλερ και Μουσολίνι, κι έπειτα τις διεργασίες που οδήγησαν στην έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου την 1η Σεπτεμβρίου του 1939 ) φανερώνει το αποτύπωμα που έχουν αφήσει στο συλλογικό υποσυνείδητο της ανθρωπότητας.
Σταυροφορίες ονομάζονταν οι εκστρατείες των Καθολικών χριστιανών της Δύσης για την απελευθέρωση των Ιεροσολύμων, τα οποία ήταν υπό αραβική, αρχικά, και τουρκική, κατόπιν, κατοχή.
Θεωρούνται ένα είδος χριστιανικής απάντησης στις "τζιχάντ" που εξαπέλυαν κατά καιρούς οι μουσουλμάνοι. Αιτίες ήταν αρκετές. Αρχικά η διάθεση του Πάπα να επεκτείνει την επιρροή του στην Ανατολή. Στην συνέχεια ήταν η επιθυμία διάφορων φιλόδοξων δυτικών ηγεμόνων να αποκτήσουν εξουσία και δύναμη, κάτι που δεν ήταν εφικτό γι ΄αυτούς στη Δύση. Σημαντικός παράγοντας ήταν οι ιδέα που είχαν στη Δύση για την Ανατολή. Πίστευαν ότι είναι ένα μέρος που διαθέτει αμύθητα πλούτη και ότι θα αποκτούσαν εκεί ευκαιρίες γρήγορου και εύκολου πλουτισμού (Για τις αυταπάτες και τις ψευδαισθήσεις που κυριαρχούσαν στην Ευρώπη της εποχής διδακτικό ιδιαίτερα είναι αυτό). Τέλος, οι σταυροφορίες σχεδιάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν ως ένα μέσος εκτόνωσης του πλεονάζοντος πληθυσμού και των έριδων που υπήρχαν στις δυτικές κοινωνίες. (Λίγο πολύ με τον ίδιο τρόπο που ανάλογες συνθήκες προκάλεσαν τον Β΄Αποικισμό στην Αρχαϊκή Εποχή (800 πΧ- 480 πΧ).
Αφορμές ήταν οι φήμες για την κακομεταχείριση χριστιανών προσκυνητών στα Ιεροσόλυμα από τους Τούρκους και η έκκληση για βοήθεια του Αλέξιου του Α' που πιεζόταν από τους Τούρκους.
Η διαδικασία έναρξης μιας σταυροφορίας ήταν λίγο- πολύ τυπική. Ξεκινούσαν με απόφαση του Πάπα. Κατόπιν γενικών κινητοποιήσεων, με ή χωρίς θρησκευτικό φανατισμό, άρχισαν να μαζεύονται οι σταυροφόροι. Ο Πάπας τους έδινε συγχωροχάρτια για τις προηγούμενες και μεταγενέστερες αμαρτίες τους και, έπειτα από τις συνηθισμένες διώξεις εναντίον των Εβραϊκών παροικιών (στη σκέψη των Ευρωπαίων της εποχής εκείνης Εβραίοι και μουσουλμάνοι ταυτίζονταν), το εκστρατευτικό σώμα ξεκινούσε για την Ανατολή.
Από τις πολλές σταυροφορίες που έγιναν (τελευταία "ιστορικά" σταυροφορία θεωρείται αυτή που οδήγησε στη ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571, η οποία ουσιαστικά τερμάτισε την Οθωμανική επέκταση) με την Βυζαντινή ιστορία σχετίζονται οι 4 πρώτες.
Η Α΄Σταυροφορία (1096-1099) ήταν η μόνη επιτυχημένη και η μόνη στην οποία ο όρος σταυροφόρος σχετιζόταν κάπως με το έμβλημα του σταυρού που έφεραν στο στήθος τους. (Στις επόμενες σταυροφορίες ο όρος "προέρχεται" αποκλειστικά από το σχήμα του σπαθιού τους...). Ξεκίνησε κατόπιν υποκινήσεων ενός καλόγηρου, του Πέτρου του Ερημίτη, που είχε κακοποιηθεί κατά το προσκύνημα του στους Αγίους Τόπους.
Χωρίζεται σε δύο μέρη. Στην σταυροφορία του λαού και στη σταυροφορία του στρατού. Η πρώτη σταυροφορία με αρχηγό τον Πέτρο τον Ερημίτη, αφού λεηλάτησε και κατέστρεψε στο πέρασμα της μεγάλες εκτάσεις της Ουγγαρίας και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, περαιώθηκε από τον Αλέξιο στη Μικρά Ασία και σφαγιάστηκε σε ενέδρα των |Σελτζούκων.
Οι μετέχοντες στη σταυροφορία του στρατού που ακολούθησε, συμφώνησαν με τον Αλέξιο να τους μεταφέρει στη Μικρά Ασία με αντάλλαγμα να παραχωρήσουν στο Βυζάντιο τα εδάφη που θα κατακτούσαν. Νίκησαν τους Σελτζούκους ( που περίμεναν ότι θα πολεμήσουν πάλι με έναν άτακτο όχλο όπως με την "λαϊκή" σταυροφορία και αιφνιδιάστηκαν που αυτοί οι σταυροφόροι ήταν έμπειροι και καλοί πολεμιστές ) και, μολονότι παραχώρησαν στο |Βυζάντιο τα εδάφη της νότιας Μικράς Ασίας που κατέκτησαν , αθέτησαν την συμφωνία για την Αντιόχεια και τα εδάφη νότια αυτής. Τελικά κατέλαβαν την Ιερουσαλήμ το 1099, σφαγιάζοντας τους κατοίκους της ανεξαρτήτως θρησκείας, και εγκαθίδρυσαν διάφορα λατινικά κρατίδια.
Η ανασύνταξη και η συσπείρωση των μουσουλμάνων αποτέλεσε την αφορμή για την Β΄Σταυροφορία (1047-1049), η οποία απέτυχε και δεν είχε ουσιαστικά καμιά συνέπεια με το Βυζάντιο.
Η Γ΄Σταυροφορία (1189- 1192) ξεκίνησε για την ανακατάληψη της Ιερουσαλήμ, την οποία είχε αποσπάσει από τους Δυτικούς ο Σαλαντίν, ο κουρδικής καταγωγής αρχηγός των μουσουλμάνων. Οι σταυροφόροι δεν πέτυχαν το στόχο τους και η σταυροφορία είναι περισσότερο γνωστή για την κατάληψη της βυζαντινής Κύπρου το 1192 από τον αρχηγό της σταυροφορίας, το βασιλιά της Αγγλίας Ριχάρδο το Λεοντόκαρδο και για τη σύνδεση της φυλάκισης του Ριχάρδου στην Αυστρία κατά την επιστροφή του στην Αγγλία με το θρύλο το σχετικό με τον Ρομπέν των Δασών, σε διάφορες κινηματογραφήσεις του οποίου (όπως αυτή με τον Σoν Κόνερι και η πρόσφατη με τον Ράσελ Κρόου, ο θρυλικός ήρωας φέρεται συμπολεμιστής του Ριχάρδου).
Η Δ' Σταυροφορία (1203-1204) δεν έφτασε ποτέ στην Παλαιστίνη. Παρεξέκλινε της πορείας της, οδηγήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, την οποία αφού κατέλαβαν οι σταυροφόροι , κατέλυσαν την βυζαντινή αυτοκρατορία και μοίρασαν τα εδάφη της.
Συνέπειες για το Βυζάντιο
Διότι οι σταυροφορίες ποτέ δεν σταμάτησαν. |Στον ανόητο που κάθε εποχή βρίσκεται και εξαπολύει "τζιχάντ" βρίσκεται πάντα ένας ανόητος να απαντήσει...
και...
Συμπέρασμα: Αν νομίζετε ότι Ιστορία είναι η αφήγηση,παρουσίαση, βάλτε-ότι - ουσιαστικό-θέλετε του παρελθόντος, πλανάστε πλάνην οικτρά. Ιστορία είναι η διερεύνηση του παρόντος και του μέλλοντος μέσω του παρελθόντος.
Υ.Γ. Προτείνονται οι απολαυστικές "Σταυροφορίες" του Νίκου Τσιφόρου
Σχεδιάγραμμα ενότητας.
Το γεγονός ότι ο Νίκος Καββαδίας στο ποίημα που έγραψε για τον Iσπανό ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα παραλληλίζει με τις σταυροφορίες την κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος στην Ισπανία αλλά και τη γενικότερη άνοδο του φασισμού με όλα δεινά που προκάλεσε αυτή (Κατά την προσωπική μου ερμηνεία ο στίχος "Αύγουστος ήτανε δεν ήτανε θαρρώ, τότε που φεύγανε μπουλούκι οι σταυροφόροι" σχετίζεται , πρώτα με την μεταφορά τον Αύγουστο του 1936 των στρατευμάτων του Φράνκο από την Αφρική στην ισπανική ενδοχώρα με τη βοήθεια Χίτλερ και Μουσολίνι, κι έπειτα τις διεργασίες που οδήγησαν στην έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου την 1η Σεπτεμβρίου του 1939 ) φανερώνει το αποτύπωμα που έχουν αφήσει στο συλλογικό υποσυνείδητο της ανθρωπότητας.
Σταυροφορίες ονομάζονταν οι εκστρατείες των Καθολικών χριστιανών της Δύσης για την απελευθέρωση των Ιεροσολύμων, τα οποία ήταν υπό αραβική, αρχικά, και τουρκική, κατόπιν, κατοχή.
Θεωρούνται ένα είδος χριστιανικής απάντησης στις "τζιχάντ" που εξαπέλυαν κατά καιρούς οι μουσουλμάνοι. Αιτίες ήταν αρκετές. Αρχικά η διάθεση του Πάπα να επεκτείνει την επιρροή του στην Ανατολή. Στην συνέχεια ήταν η επιθυμία διάφορων φιλόδοξων δυτικών ηγεμόνων να αποκτήσουν εξουσία και δύναμη, κάτι που δεν ήταν εφικτό γι ΄αυτούς στη Δύση. Σημαντικός παράγοντας ήταν οι ιδέα που είχαν στη Δύση για την Ανατολή. Πίστευαν ότι είναι ένα μέρος που διαθέτει αμύθητα πλούτη και ότι θα αποκτούσαν εκεί ευκαιρίες γρήγορου και εύκολου πλουτισμού (Για τις αυταπάτες και τις ψευδαισθήσεις που κυριαρχούσαν στην Ευρώπη της εποχής διδακτικό ιδιαίτερα είναι αυτό). Τέλος, οι σταυροφορίες σχεδιάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν ως ένα μέσος εκτόνωσης του πλεονάζοντος πληθυσμού και των έριδων που υπήρχαν στις δυτικές κοινωνίες. (Λίγο πολύ με τον ίδιο τρόπο που ανάλογες συνθήκες προκάλεσαν τον Β΄Αποικισμό στην Αρχαϊκή Εποχή (800 πΧ- 480 πΧ).
Αφορμές ήταν οι φήμες για την κακομεταχείριση χριστιανών προσκυνητών στα Ιεροσόλυμα από τους Τούρκους και η έκκληση για βοήθεια του Αλέξιου του Α' που πιεζόταν από τους Τούρκους.
Η διαδικασία έναρξης μιας σταυροφορίας ήταν λίγο- πολύ τυπική. Ξεκινούσαν με απόφαση του Πάπα. Κατόπιν γενικών κινητοποιήσεων, με ή χωρίς θρησκευτικό φανατισμό, άρχισαν να μαζεύονται οι σταυροφόροι. Ο Πάπας τους έδινε συγχωροχάρτια για τις προηγούμενες και μεταγενέστερες αμαρτίες τους και, έπειτα από τις συνηθισμένες διώξεις εναντίον των Εβραϊκών παροικιών (στη σκέψη των Ευρωπαίων της εποχής εκείνης Εβραίοι και μουσουλμάνοι ταυτίζονταν), το εκστρατευτικό σώμα ξεκινούσε για την Ανατολή.
Από τις πολλές σταυροφορίες που έγιναν (τελευταία "ιστορικά" σταυροφορία θεωρείται αυτή που οδήγησε στη ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571, η οποία ουσιαστικά τερμάτισε την Οθωμανική επέκταση) με την Βυζαντινή ιστορία σχετίζονται οι 4 πρώτες.
Η Α΄Σταυροφορία (1096-1099) ήταν η μόνη επιτυχημένη και η μόνη στην οποία ο όρος σταυροφόρος σχετιζόταν κάπως με το έμβλημα του σταυρού που έφεραν στο στήθος τους. (Στις επόμενες σταυροφορίες ο όρος "προέρχεται" αποκλειστικά από το σχήμα του σπαθιού τους...). Ξεκίνησε κατόπιν υποκινήσεων ενός καλόγηρου, του Πέτρου του Ερημίτη, που είχε κακοποιηθεί κατά το προσκύνημα του στους Αγίους Τόπους.Χωρίζεται σε δύο μέρη. Στην σταυροφορία του λαού και στη σταυροφορία του στρατού. Η πρώτη σταυροφορία με αρχηγό τον Πέτρο τον Ερημίτη, αφού λεηλάτησε και κατέστρεψε στο πέρασμα της μεγάλες εκτάσεις της Ουγγαρίας και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, περαιώθηκε από τον Αλέξιο στη Μικρά Ασία και σφαγιάστηκε σε ενέδρα των |Σελτζούκων.
Οι μετέχοντες στη σταυροφορία του στρατού που ακολούθησε, συμφώνησαν με τον Αλέξιο να τους μεταφέρει στη Μικρά Ασία με αντάλλαγμα να παραχωρήσουν στο Βυζάντιο τα εδάφη που θα κατακτούσαν. Νίκησαν τους Σελτζούκους ( που περίμεναν ότι θα πολεμήσουν πάλι με έναν άτακτο όχλο όπως με την "λαϊκή" σταυροφορία και αιφνιδιάστηκαν που αυτοί οι σταυροφόροι ήταν έμπειροι και καλοί πολεμιστές ) και, μολονότι παραχώρησαν στο |Βυζάντιο τα εδάφη της νότιας Μικράς Ασίας που κατέκτησαν , αθέτησαν την συμφωνία για την Αντιόχεια και τα εδάφη νότια αυτής. Τελικά κατέλαβαν την Ιερουσαλήμ το 1099, σφαγιάζοντας τους κατοίκους της ανεξαρτήτως θρησκείας, και εγκαθίδρυσαν διάφορα λατινικά κρατίδια.
Η ανασύνταξη και η συσπείρωση των μουσουλμάνων αποτέλεσε την αφορμή για την Β΄Σταυροφορία (1047-1049), η οποία απέτυχε και δεν είχε ουσιαστικά καμιά συνέπεια με το Βυζάντιο.
Η Γ΄Σταυροφορία (1189- 1192) ξεκίνησε για την ανακατάληψη της Ιερουσαλήμ, την οποία είχε αποσπάσει από τους Δυτικούς ο Σαλαντίν, ο κουρδικής καταγωγής αρχηγός των μουσουλμάνων. Οι σταυροφόροι δεν πέτυχαν το στόχο τους και η σταυροφορία είναι περισσότερο γνωστή για την κατάληψη της βυζαντινής Κύπρου το 1192 από τον αρχηγό της σταυροφορίας, το βασιλιά της Αγγλίας Ριχάρδο το Λεοντόκαρδο και για τη σύνδεση της φυλάκισης του Ριχάρδου στην Αυστρία κατά την επιστροφή του στην Αγγλία με το θρύλο το σχετικό με τον Ρομπέν των Δασών, σε διάφορες κινηματογραφήσεις του οποίου (όπως αυτή με τον Σoν Κόνερι και η πρόσφατη με τον Ράσελ Κρόου, ο θρυλικός ήρωας φέρεται συμπολεμιστής του Ριχάρδου).
Η Δ' Σταυροφορία (1203-1204) δεν έφτασε ποτέ στην Παλαιστίνη. Παρεξέκλινε της πορείας της, οδηγήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, την οποία αφού κατέλαβαν οι σταυροφόροι , κατέλυσαν την βυζαντινή αυτοκρατορία και μοίρασαν τα εδάφη της.
Συνέπειες για το Βυζάντιο
- Βραχυπρόθεσμα οφέλη, είτε εδαφικά είτε εξαιτίας της ελαχιστοποίησης της πίεσης των Τούρκων
- Εξαιτίας των φρικαλεοτήτων των σταυροφόρων, το Βυζάντιο έχασε την στήριξη των μετριοπαθών και φιλικών προς το Βυζάντιο Αράβων μουσουλμάνων
- Η παρουσία των σταυροφόρων συσπείρωσε τους μουσουλμάνους και μάλιστα γύρω από τους περισσότερο ακραίους και φανατικούς.
- Οι Λατίνοι απέκτησαν πρόσβαση και επιρροή στην Ανατολή, έστω και για λίγο.
- Η αυτοκρατορία καταλύθηκε προσωρινά και απώλεσε την όποια δύναμη της μόνιμα
Διότι οι σταυροφορίες ποτέ δεν σταμάτησαν. |Στον ανόητο που κάθε εποχή βρίσκεται και εξαπολύει "τζιχάντ" βρίσκεται πάντα ένας ανόητος να απαντήσει...
και...
Συμπέρασμα: Αν νομίζετε ότι Ιστορία είναι η αφήγηση,παρουσίαση, βάλτε-ότι - ουσιαστικό-θέλετε του παρελθόντος, πλανάστε πλάνην οικτρά. Ιστορία είναι η διερεύνηση του παρόντος και του μέλλοντος μέσω του παρελθόντος.
Υ.Γ. Προτείνονται οι απολαυστικές "Σταυροφορίες" του Νίκου Τσιφόρου
Σχεδιάγραμμα ενότητας.
1. Οι σταυροφορίες και η πρώτη άλωση της Πόλης, σελ. 59
Σταυροφορίες: κίνηση που ξεκίνησε από τη Δύση με πρωτοβουλία των Παπών (11ος αιώνας)
Στόχος: απελευθέρωση Πανάγιου Τάφου, Αγίων Τόπων που κατέλαβαν Σελτζούκοι το 1077.
Παράγοντες διαμόρφωσης:
v Φήμες για ωμότητες κατά των προσκυνητών
v Οικονομικά προβλήματα Δύσης (υπερπληθυσμός, έλλειψη γης)
v Κάλεσμα Αλέξιου Α
1η σταυροφορία: κηρύχτηκε από τον πάπα Ουρβανό Α στο Κλερμόν της Γαλλίας (1095). Είχε θρησκευτικό χαρακτήρα.
1ο κύμα: λαϊκή σταυροφορία, ανοργάνωτες μάζες που εξολοθρεύτηκαν από Τούρκους
2ο κύμα: φεουδαρχική. Νίκες Δυτικών, Βυζάντιο ανακτά εδάφη Μ.Ασίας που δίνει πίσω στο Βυζ. Με βάση τη συμφωνία με τον Αλέξιο.
2η και 3η σταυροφορία: υποχώρηση θρησκευτικών κινήτρων. Επικρατούν οικονομικά κίνητρα. Με την 3η κατάληψη Κύπρου από Άγγλο βασιλιά Ριχάρδο Λεοντόκαρδο.
4η σταυροφορία: Κατάληψη Κωνσταντινούπολης (1204)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου