Η ηγεμονία της Αθήνας (479 π.Χ.-431π.Χ.):Η λειτουργία του πολιτεύματος . Οι λειτουργίες (Ε3) και Η συγκρότηση της αθηναϊκής κοινωνίας -Η καθημερινή ζωή (Ε4) και Η διαδικασία της μόρφωσης- Ο Αθηναίος και η εργασία - Η Αθήνα γιορτάζει (Ε5)

Ας δούμε λοιπόν πώς ήταν η ζωή στην Αθήνα την εποχή της ύψιστης ακμής της,     για την οποία σας έχουν προετοιμάσει τα  δυο πρώτα κείμενα του βιβλίου των Αρχαίων Ελληνικών.

Άλλες σχετικές αναρτήσεις :

1) Κλασική εποχή (480 π.Χ. - 323 π.Χ. ), Α΄Μέρος (Ιστορία Α' Λυκείου)

2) Από την κλασική εποχή στο Βυζάντιο. Κλασική εποχή

3) Η εκπαίδευση των παιδιών στην Αρχαία Αθήνα

Ακολουθούν τα σχεδιαγράμματα των τριών τελευταίων ενοτήτων, της πρώτης είναι δικό μάλλον, αν κρίνω από τη μορφοποίηση, των άλλων δυο από την αγνώστης προέλευσης πηγή που εντόπισα στα χαώδη αρχεία μου. 

Ε3.Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ. ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ  

462>>  εξέλιξη του πολιτεύματος, διεύρυνση λαϊκής συμμετοχής (Εφιάλτης και Περικλής)

Εκκλησία του Δήμου

·         είναι το κυρίαρχο σώμα

·         απαρτίζεται από όλους τους ελεύθερους κατοίκους της Αττικής

·         δυνατότητα έκφρασης γνώμη με πλήρη ελευθερία

·         εκλέγει τα μέλη της Βουλής των Πεντακοσίων

·         ψηφίζει ή απορρίπτει τα προβουλεύματα (προσχέδια νόμων που ετοιμάζει η Βουλή) 

Βουλή των Πεντακοσίων

·         θητεία για ένα χρόνο,

·         αυξημένες αρμοδιότητες          

·         ετοιμάζει τα  προβουλεύματα και τα θέτει στην Εκκλησία του Δήμου

·         Δεν μπορεί να την ελέγχει πια ο Άρειος Πάγος

Δέκα στρατηγοί

·         Κύριοι ανώτατοι άρχοντες

·         Μεριμνούν για την ασφάλεια

·         Σχεδιάζουν την εξωτερική πολιτική

·         Διοικούν στρατό και στόλο

Εννέα Άρχοντες

·         επιλέγονται κατόπιν κλήρωσης

·         δεν είχαν ουσιαστικές αρμοδιότητες

Δικαιοσύνη

·         Ριζοσπαστικές αλλαγές

·         Απογύμνωση αρμοδιοτήτων για τον συντηρητικό Άρειο Πάγο>> δικάζει μόνο υποθέσεις εμπρησμού και φόνου εκ προμελέτης

·         Δημιουργία της Ηλιαίας, ενός πολυμελούς λαϊκού δικαστηρίου

·         Στην Ηλιαία υπάρχουν 6000 δικαστές

·         Εκλέγονται με  θητεία ενός χρόνου από την Εκκλησία του Δήμου

·         Χωρίζονται σε δέκα τμήματα των 500 ανάλογα με τη φυλή και κάθε τμήμα  ασχολείται με διαφορετικό δικαστικό τομέα

ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

Ανάγκη  για τεράστια ποσά προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες της αθηναϊκής πολιτείας>> λειτουργίες

·    Σύστημα έμμεσης φορολογίας, που πλήρωναν οι οικονομικά ισχυροί Αθηναίοι για τα έξοδα της πόλης.

o   Τριηραρχία: προσφορά χρημάτων για τη συντήρηση ενός κρατικού πλοίου.

o   Χορηγία: δαπάνη για το ανέβασμα μιας θεατρικής παράστασης στους δραματικούς αγώνες.

o   Γυμνασιαρχία: έξοδα προετοιμασίας (διατροφής και εκγύμνασης) αθλητών για συμμετοχή σε «γυμνικούς αγώνες».

o   Εστίαση: προσφορά δημόσιου γεύματος στα μέλη μιας φυλής στη διάρκεια αγώνων ή εορτών.

·    Ευφυές σύστημα φορολόγησης, γιατί απάλλασσε την πολιτεία από αυτές τις δαπάνες και συγχρόνως τιμούσε τους πλούσιους και φιλόδοξους φορολογούμενους Αθηναίους, που είχαν τη δυνατότητα να προβληθούν, στήνοντας σε δημόσιο δρόμο αναμνηστικό μνημείο, σε περίπτωση νίκης της ομάδας τους σε δραματικούς ή γυμνικούς αγώνες.

·    Δυνατότητα από  την πολιτεία στους πλούσιους πολίτες  που στα πλαίσια μια λειτουργίας δαπάνησαν μεγάλα ποσά >>  Ανέγερση μνημείου προς ανάμνηση της νίκης σε δραματικούς ή γυμνικούς αγώνες (χορηγικά  μνημεία)

Το χορηγικό μνημείο του Θρασύλλου 

Ε4) Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ -Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ 

 Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

1. Αθηναίοι πολίτες θεωρούνται όσοι κατάγονται από πατέρα και μητέρα Αθηναίους. Μόνο αυτοί έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν στην Εκκλησία του Δήμου, έχουν όλοι ίδια δικαιώματα απέναντι στους νόμους και απ' αυτούς πηγάζει κάθε εξουσία.
2. Οι μέτοικοι της Αθήνας, Έλληνες και ξένοι, δεν έχουν πολιτικά δικαιώματα και ιδιοκτησία, αλλά στρατεύονται, ασχολούνται με το εμπόριο και πληρώνουν ειδικό φόρο το «μετοίκιον», για να μένουν και να εργάζονται ανεμπόδιστα στην Αθήνα.
3. Οι δούλοι αποτελούν την πλειονότητα του πληθυσμού (200.000 άνθρωποι την εποχή του Περικλή). Η προέλευσή τους είναι ποικίλη:

ü  αιχμάλωτοι πολέμου

ü  σκλάβοι αγορασμένοι από εμπόρους στα δουλοπάζαρα

ü  παιδιά δούλων, που έχουν γεννηθεί στην Αθήνα

Δεν έχουν δικαιώματα και εργάζονται ως:

ü  υπηρέτες στα σπίτια, στους αγρούς, στα εργαστήρια, στα μεταλλεία

ü  υπάλληλοι στις υπηρεσίες του κράτους: αστυνομικοί, δεσμοφύλακες, λογιστές, εργάτες

ü  οι μορφωμένοι ως παιδαγωγοί των πλουσίων Αθηναίων

Απαγορεύεται με νόμο η δολοφονία τους.

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ

Γυναικείες Ασχολίες 

·    Οι Αθηναίοι έμεναν σε απλά μονώροφα σπίτια με λιτά έπιπλα.

·    Οι γυναίκες περνούσαν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας σε ιδιαίτερο τμήμα του σπιτιού, το γυναικωνίτη, που προοριζόταν ειδικά για αυτές, φρόντιζαν τον καλλωπισμό τους και την ανατροφή των παιδιών, ύφαιναν, έκαναν οικιακές εργασίες ή επέβλεπαν τους δούλους. Μπορούσαν να γίνουν ιέρειες και σπάνια έβγαιναν από το
σπίτι, κυρίως κατά τις θρησκευτικές γιορτές.

·   

αντρικές ασχολίες 

Οι άνδρες περνούσαν την ημέρα έξω από το σπίτι, στην προσωπική εργασία τους, στα γυμναστήρια, τα λουτρά και τα κουρεία, συζητούσαν πολιτικά και φιλοσοφικά θέματα, συμμετείχαν στην Εκκλησία του Δήμου και τα βράδια οργάνωναν συμπόσια με τους φίλους τους.

·    Η ανατροφή των παιδιών διέφερε ανάλογα με το φύλο. Τα αγόρια από 7 ετών μορφώνονταν σε ιδιωτικά σχολεία, ενώ τα κορίτσια έμεναν στο σπίτι και μάθαιναν τις οικιακές εργασίες.

ΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

·    Η τροφή των Αθηναίων ήταν λιτή: λαχανικά, ελιές, παστά ψάρια και σπάνια κρέας.

·    Η ενδυμασία τους ήταν κομψή, αλλά όχι εξεζητημένη:

$ βασικό τους ένδυμα ήταν ο χιτώνας δεμένος με ζώνη στη μέση, για να δημιουργεί πτυχώσεις.

$ πανωφόρι είχαν ένα ζεστό μάλλινο ιμάτιο.

$ στα πόδια φορούσαν σανδάλια.

$ οι Αθηναίες αγαπούσαν τα κοσμήματα που αποτελούσαν αναπόσπαστο μέρος της αμφίεσης τους.

Ε5) Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΟΡΦΩΣΗΣ -Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΚΑΙ Η ΕΡΓΑΣΙΑ - Η ΑΘΗΝΑ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ 

Η ΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

·    Στόχος της η αρμονική ανάπτυξη σώματος και πνεύματος, το καλό γούστο, η ευπρέπεια, η κοινωνικότητα και η οξυδερκής πολιτική σκέψη.

$ ο παιδαγωγός, ένας μορφωμένος δούλος,  μάθαινε στα παιδιά γράμματα στο σπίτι και τα συνόδευε στο σχολείο τους.

$ ο γραμματιστής στο σχολείο δίδασκε ανάγνωση, γραφή και κατανόηση των ομηρικών επών.

$ ο κιθαριστής δίδασκε τη μουσική, που είχε δεσπόζουσα θέση στη μάθηση.

$ ο παιδοτρίβης τα γύμναζε.

$ οι πλούσιοι έφηβοι διδάσκονταν από τους σοφιστές τη ρητορική, για να εκφράζονται σωστά και να πείθουν.

·    Η πνευματική ατμόσφαιρα της Αθήνας («Ελλάδος παίδευσις») συντελούσε στη διανοητική και αισθητική ανάπτυξη των νέων, που μπορούσαν να διευρύνουν το πνεύμα τους και να αναδείξουν το ταλέντο τους.

"Κύριε, πάλι κόλλησε το webex! "

ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

·    Οι αγρότες αποτελούν την πλειονότητα του πληθυσμού, έχουν μικρή ιδιοκτησία και καλλιεργούν τα χωράφια τους με τη βοήθεια δούλων.

·    Η κτηνοτροφία είναι περιορισμένη.

·    Οι τεχνίτες εργάζονται σε μικρά εργαστήρια και μαγαζιά, ανοιχτά προς το μέρος του δρόμου, συγκεντρωμένα σε συγκεκριμένη περιοχή της πόλης (π.χ. όλα τα εργαστήρια των αγγειοπλαστών βρίσκονται στον Κεραμεικό) και πωλούν τα προϊόντα τους στους πελάτες.

·    Οι έμποροι, κυρίως μέτοικοι, εισάγουν τρόφιμα, δέρματα, ξυλεία και μέταλλα και εξάγουν υφάσματα, όπλα, κατεργασμένα δέρματα, αγγεία και έπιπλα.

·    Οι καλλιτέχνες, οι διανοούμενοι και οι πολιτικοί συμπληρώνουν την κοινωνία της Αθήνας του «χρυσού αιώνα».

ΟΙ ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Οι γιορτές, κρατικές ή ιδιωτικές, ήταν συνυφασμένες με την καθημερινή ζωή της Αθήνας.

$ Τα Μεγάλα Παναθήναια κάθε 4 χρόνια ξεδίπλωναν το μεγαλείο και τη δύναμη της πόλης με μουσική, αθλητικούς αγώνες, λαμπαδηδρομίες, την πομπή των Παναθηναίων και θυσίες με διανομή κρέατος.

$ Τα Μεγάλα Διονυσία γιορτάζονταν κάθε χρόνο με θεατρικές παραστάσεις προς τιμή του Διόνυσου.

$ Στα Ανθεστήρια δοκίμαζαν κάθε χρόνο το νέο κρασί.

$ Στα Ελευσίνια, αφιερωμένα στη Δήμητρα και την κόρη της, Περσεφόνη, πομπή προσκυνητών από την Αθήνα κατέληγε στην Ελευσίνα, όπου τελούνταν Μυστήρια.

 

Σχεδιάγραμμα του θεάτρου του Διονύσου