"Κοροναλίζα" (του Έκτορα, από το Ε1 του Μουσικού Σχολείου Ρόδου)

Πολλές οι θεωρίες συνωμοσίας που διακινούνταν στον καιρό της καραντίνας.... Κινούμενος σε αυτό το πλαίσιο, ο Έκτορας  στα πλαίσια της εργασία τους για την τέχνη για το μάθημα της Φιλοσοφίας, επέλεξε να ασχοληθεί με τα μυστικά του εμβληματικού πίνακα που φιλοτέχνησε ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι...  Για να δούμε, λοιπόν... Τι μας κρύβουν;

Τα μυστήρια της Μόνα Λίζας

     H  Μόνα Λίζα είναι μία ελαιογραφία η οποία ζωγραφίστηκε  κατά την χρονική περίοδο του 1503 – 1519 από τον Ιταλό Λεονάρντο Νταβίντσι. Ο πίνακας απεικονίζει μια όρθια γυναίκα που κάθεται στο μπαλκόνι. Η έκφραση της χαρακτηρίζεται ως αινιγματική. Πίσω από την γυναίκα διακρίνουμε ένα τοπίο με βουνά και ομίχλη, στοιχεία τα οποία δημιουργούν μυστήριο. Η Μόνα Λίζα, θεωρείται το πιο διάσημο έργο ζωγραφικής λόγω του μυστήριου που αποπνέει.

       Η Μόνα Λίζα ήταν παραγγελία για το νέο σπίτι ενός νέου  ζευγαριού, όμως η παραγγελία ποτέ δεν έφτασε στον προορισμό της. Το έργο ζωγραφιζόταν 4 χρόνια και τελικά έμεινε ημιτελές γιατί ο Λεονάρντο δεν ήταν ποτέ ικανοποιημένος από την πρόοδο της. Αναζητούσε την τελειότητα σε σημείο που ο Λεονάρντο Νταβίτσι και η Μονα Λίζα, έγιναν «κολλητοί»: Την έπαιρνε μαζί του, όπου και αν πήγαινε. Προτίμησε να ακυρώσει την παραγγελία και να ολοκληρώσει το έργο, παρά να δώσει ένα ημιτελές έργο. Κανείς δεν είναι σίγουρος για την γυναίκα που ζωγραφίστηκε. Υπάρχουν απορίες που μέχρι σήμερα παραμένουν άλυτες: Υπήρξε αυτή η γυναίκα; Αν ναι, ποια ήταν και τι σήμαινε για τον Λεονάρντο; Σύμφωνα με τον Βαζάρι, η Μόνα Λίζα, είναι πορτραίτο της Λίζα Γκεραρντίνι, τρίτης σύζυγος του Φραντσέσκο ντελ Τζιοκόντο, ήταν μια αρχόντισσα Φλωρεντίας που πόζαρε από το 1503 μέχρι το 1506, μέχρι να δημιουργηθεί ο πίνακας. Η ταυτότητα της γυναίκας αναγνωρίστηκε στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης το 2005 από έναν ειδικό, που ανακάλυψε ένα σημείωμα (παραγγελία) του 1503 το οποίο είχε γράψει ο Αγκοστίνο Βεσπούτσι. Η παραγγελία ήταν για το νέο σπίτι ενός ζευγαριού, όπως είπαμε. Αλλά υπήρχε και  άλλη θεωρία λέει πως ήταν παραγγελία για να γιορτάσουν την γέννηση του γιου του. Έτσι λοιπόν λύθηκε ένα από τα μεγάλα μυστήρια της Μόνα Λίζας.

       Ένα από τα πολλά μυστήρια που απασχόλησε πολύ του ερευνητές, ήταν το γεγονός ότι η Μόνα Λίζα, δεν έχει φρύδια. Υπάρχουν 2 θεωρίες για αυτό: Εκείνη την εποχή ήταν μόδα να αφαιρούν τελείως τα φρύδια τους και για αυτό ο Λεονάρντο δεν τα ζωγράφισε. Η άλλη θεωρία είναι του Pascal Cotte, οποίος αφιέρωσε 10 χρόνια στην μελέτη του έργου. Λέει πως ο Λεονάρντο ζωγράφισε φρύδια, αλλά με την πάροδο του χρόνου και των διαδικασιών συντήρησης του έργου, σβήστηκαν. Το επιχείρημα του Pascal: Κατάφερε να δει την Μόνα Λίζα όπως ήταν την εποχή που δημιουργήθηκε μέσω εξαιρετικά λεπτομερών ψηφιακών σαρώσεων. Εκεί ανακάλυψε πως η Μόνα Λίζα έχει φρύδια και βλεφαρίδες αλλά έχουν αλλοιωθεί σε σημείο που δεν φαίνεται πια. Επίσης διέκρινε πίσω από το έργο ένα άλλο πρόσωπο και,  σύμφωνα με τους ιστορικούς, το όνομα του πίνακα άλλαξε με την πάροδο του χρόνου.

        Ένας ιστορικός τέχνης, αναστάτωσε τον κόσμο επισημαίνοντας πως η Μόνα Λίζα, ήταν ανδρόγυνος. Δεν βασίστηκε μόνο στην συζύγου ενός εμπόρου της Φλωρεντίας αλλά και στον νεαρό μαθητευόμενο του Ντα Βίντσι  και πιθανόν εραστή του. Ο Σιλβάνο Βινσέτι ήταν αυτός που  δήλωσε πως το πορτρέτο είναι ένα «ανδρόγυνο» αμάλγαμα της Λίζας Γκεραντίνη και του Τζιαν Τζιάκομο Καπρότι.    Ο Βινσέτι (επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας με το όνομα «Εθνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά») έβγαλε τα συμπεράσματά του με βάση την υπέρυθρη εξέταση του πινακα. Ισχυρίζεται, ότι η μύτη, το μέτωπο και το χαμόγελο  είναι εντυπωσιακά παρόμοια με άλλα έργα τέχνης του Λεονάρντο στα οποία ο Σαλάι ήταν το μοντέλο, δηλαδή ο μαθητής που λέγαμε, όμως δεν μπορούμε αυτό να το πούμε με βεβαιότητα από την στιγμή που δεν έχουμε μια εικόνα του Σαλάι που να είναι αποδεδειγμένα δική του

       Το μυστήριο χαμόγελο της Μόνα Λίζα ίσως να είναι και το μεγαλύτερο μυστήριο του έργου. Δεν είναι εύκολο να περιγράψεις με ευκολία την έκφραση της. Ο Λεονάρντο αναμίγνυε τα χρώματα με τέτοιο τρόπο ώστε να μπερδέψει την όραση του ανθρώπου δημιουργώντας την ψευδαίσθηση πως αλλάζει το σχήμα των χειλιών αναλόγως με την οπτική γωνία που την βλέπει κάποιος. Πχ. Αν εστιάσετε την προσοχή σας στα χείλη της, θα παρατηρήσετε μια κλίση προς τα κάτω. Αν όμως αφεθείτε θα την βλέπετε χαμογελαστή. Η τεχνική αυτή, ονομάστηκε «Sfumato». Κανένας καλλιτέχνης δεν κατάφερε να πετύχει αυτή την τεχνική με τόση επιτυχία.

       Το 2005 έγιναν έρευνες στο χαμόγελο της Μόνα Λίζας με έναν πρόγραμμα στον υπολογιστή το οποίο σάρωνε ρυτίδες, εκφράσεις, σχήματα προσώπων και άλλα χαρακτηριστικά, αξιολογώντας τα, με σκοπό να ερμηνεύσει εκφράσεις όπως φόβος, χαρά, θλίψη κλπ. Το 2006 μια 2^η έρευνα με σκοπό να δώσει απαντήσεις για το χαμόγελο της  Μόνα Λίζας  έφερε απρόβλεπτες εικόνες. Μια ομάδα ειδικών ερευνητών και επιστημόνων από τον Καναδά επισκέφθηκε το Μουσείο του Λούβρου με σκοπό, να προσπαθήσει με επιστημονικές μεθόδους να ερμηνεύσει το διάσημο χαμόγελο. Με την βοήθεια προηγμένης τεχνολογίας και λέιζερ δημιούργησαν μια τρισδιάστατη αναπαράσταση του πίνακα. Αυτή η τεχνική επιτρέπει να έρθουν στην επιφάνεια λεπτομέρειες που βρίσκονται κάτω από τις διάφορες στρώσεις των χρωμάτων του πίνακα. Από ιστορικές αναφορές ήταν γνωστό ότι ο Ντα Βίντσι είχε πραγματοποιήσει κάποιες αλλαγές στον αρχικό πίνακα. Η ομάδα λοιπόν έβαλε στο στόχαστρο της έρευνας το υπόστρωμα του πίνακα και κατάφερε να δει στοιχεία και λεπτομέρειες εξαιρετικής σημασίας για την εξαγωγή νέων συμπερασμάτων.   Ο Λεονάρντο  τη ζωγράφισε αρχικά με το μαλλί της πιασμένο κότσο και σε μια κάπως διαφορετική στάση. Σε όλες τις εικόνες φορούσε ένα φόρεμα από τούλι. Τον 16^ο αιώνα, οι γυναίκες που φορούσαν φορέματα από τούλι ήταν συνήθως έγκυες γυναίκες ή γυναίκες που μόλις έγιναν μητέρες. Τώρα οι ειδικοί αναρωτιούνται αν το χαμόγελο της ΜΛ σχετίζεται με τον ερχομό ενός παιδιού.

      Μέχρι σήμερα, τα μυστήρια της ΜΛ παραμένουν άλυτα και αυτό είναι το συναρπαστικό στο έργο.