Η εποχή του Καρυωτάκη. Η Γενιά του '20 (1922-1930).

"Γενιά του ΄20", "Γενιά του Μεσοπολέμου", "Νεορομαντική/ Νεοσυμβολική σχολή", "Χαμένη Γενιά". Και μόνο το πλήθος των ονομασιών που έχουν αποδοθεί στους λογοτέχνες που πρωτοεμφανίστηκαν στην ελληνική λογοτεχνία λίγο πρίν ή κατά τη διάρκεια της τρίτης δεκαετίας του 20ου αιώνα δικαιολογεί, νομίζω, τον τίτλο της πιο "ταλαιπωρημένης" γενιάς της Ελληνικής Λογοτεχνίας.
Κι ακόμα περισσότερο δικαιολογείται, αν αναλογιστούμε ότι ακόμα η θέση τους είναι μετέωρη, καθώς άλλοι τους θεωρούν ως την τελευταία γενιά της παραδοσιακής ποίησης και άλλοι ως την πρωτη γενιά της νεωτερικής. Από την άλλη μεριά, ίσως αυτή η ασάφεια, η αμηχανία, η σύγχυση να λέει όλη την αλήθεια για την συγκεκριμένη γενιά, που συνεθλίβη στις συμπληγάδες της "Γενιάς του '80" και της "Γενιάς του '30".

Η .................. (διαλέξτε όποιο όνομα θέλετε), λοιπόν, δεν είναι ακριβώς γενιά, αλλά μεταίχμιο. Πρόκειται για τους λογοτέχνες που εμφανίστηκαν την εποχή αυτή, διακρίνοταν από τους προηγούμενους λογοτέχνες και σε κάποιο βαθμό τους αντιτάχθηκαν, κατά κάποιο τρόπο προετοίμασαν το έδαφος για την "γενιά του ’30" αλλά δεν ανήκαν σ’ αυτή και με την εκρηκτική εμφάνιση της ξεπεράστηκαν από τις εξελίξεις και βρέθηκαν στο περιθώριο της λογοτεχνίας (οι επιζήσαντες δημοσίευαν ως την δεκαετία του 1960). Επηρεάστηκαν βαθύτατα από την Μικρασιατική καταστροφή , το δράμα της προσφυγιάς και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ποίηση

Στην ποίηση υπάρχουν δύο ποιητικές τάσεις. Η μία είναι ουσιαστικά επέκταση της γενιάς του '80 καθώς ακολουθεί τον Παλαμά και μιμείται την ποιητική του, μορφικά και θεματολογικά .

Η άλλη τάση είναι ριζοσπαστικότερη, βρίσκεται σε μεγαλύτερη ανταπόκριση με την δύσκολη κατάσταση της εποχή της και επηρεάζεται από το κλίμα της Μικρασιατικής Καταστροφής και το πλήθος των προσφύγων. Τα χαρακτηριστικά της ποίησης αυτής των Νεορομαντικών και Νεοσυμβολιστών (κι έτσι ονομάστηκαν, είπαμε) είναι:

Η αυτοκτονία του Καυρωτάκη: Συμβολικά ο θάνατος της" Γενιάς του '20"

Ø Ψυχικός κάματος και μειωμένες αντιστάσεις

Ø Διάθεση φυγής και έντονη απαισιοδοξία

Ø Κλίμα απογοήτευσης και κριτικής

Ø Έκφραση φθοράς

Ø Κλίμα διάλυσης και δυσπιστίας, ενίοτε ναρκισσιστικής και φιλάρεσκης.

Εκπρόσωποι:

Παλαμικοί. Αθάνας, Κοτζιούλας, Σκίπης, Αυγέρης, Γκόλφης, Δάφνης, Δάφνη, Ρώτας, Καρβούνης, Κυριαζής.

Νεοσυμβολιστές/Νεορομαντικοί: Καρυωτάκης (θα κάνουμε ειδική ανάρτηση γι' αυτόν ), Λαπαθιώτης (επηρεασμός από τον "αισθητισμό" του Ουάϊλντ) ,
Ουράνης, Καρθαίος (με το ποίημα του "Βάλτε να πιούμε" ασχοληθήκαμε εδώ ), 
Φιλύρας , Παπανικολάου,  Μυρτιώτισσα ,
Πολυδούρη,
Άγρας , Μάγνης, Καίσαρας Εμμανουήλ.

Ιδιότυποι: Παπατσώνης (θρησκευτική ποίηση με ιδιότυπη γλώσσα και έντονο λυρισμό)
Σκαρίμπας (sui generis ποιητής και πεζογράφος. Για το ποίημα του "Ουλαλούμ" μπορείτε να διαβάσετε εδώ και να το ακούσετε μελοποιημένο από τον Νικόλα (Άσιμο) ,
Αλιθέρσης.

Να σημειωθεί ότι άτυπα θεωρείται μέλος της συγκεκριμένης γενιάς ο Κώστας Βάρναλης που πρωτοεμφανίζεται προγενέστερα και εντάσσεται στη "Γενιά του '80", καθώς η ποιητική και πεζογραφική μεταστροφή του συμπίπτει χρονικά με την εμφάνιση και γειτνιάζει με την στάση και τη θεματολογία της γενιάς αυτής.

Πρόκειται για την πλέον μελοποιημένη (από λαικούς, έντεχνους, ροκ ) γενιά της Νεολληνικής Λογοτεχνίας, δείγμα κι αυτό της ειλικρίνειας και της ποιότητας των συγκεριμένων ποιητών, αλλά και της απήχησης (αν όχι στους στενά φιλολογικούς κύκλους) στον κόσμο, την οποία συνέχισαν να έχουν, αλλά και της ομοιότητας των προβλημάτων της εποχής τους με αυτά των μεταγενέστερων γενιών.

Να σημειωθεί τέλος ότι στις πρώτες ποιητικές του συλλογές ο Γιάννης Ρίτσος βρισκόταν κάτω από τη σκέπη και την επίδραση του Καρυωτάκη και ότι από το κλίμα αυτής της γενιάς επηρεάστηκαν οι ποιητές της "Δεύτερης Μεταπολεμικής Γενιάς" (1960).

Πεζογραφία

Συνεχίζεται η παράδοση του δημοτικισμού.

Ο Α΄ Παγκόσμιος και τα κοινωνικά προβλήματα της Ελλάδας δίνουν το τόνο.

Ο σημαντικότερος εκπρόσωπος είναι ο Μυριβήλης με πλήθος από νουβέλες και διηγήματα που χαρακτηρίζονται από αντιπολεμικό κλίμα, έντονο ρεαλισμό και λυρισμό, βαθιά διείσδυση στα γεγονότα και πλούτο θεμάτων.

Ο Βάρναλης, που λέγαμε, στρέφεται σε κοινωνικά θέματα και στη σάτιρα.

Ο Μπαστιάς και ο Καστανάκης ακολουθούν το ρεαλισμό.

Ο (και ζωγράφος, τοιχογραφίες του κοσμούν τον Ναό του Ευαγγελισμού στη Ρόδο) Κόντογλου γράφει σε μια ρέουσα παραμυθιακή γλώσσα με έντονη θρησκευτικότητα.

Ο Σκαρίμπας γράφει σ’ έναν ιδιαίτερο τόνο, μέ ένα ιδιάζοντα τρόπο, ιδιοσυγκρασιακά αφηγήματα.


Υ. Γ. : Έχετε παραρατηρήσει ή όχι ότι εξαίφνης οι γυναίκες συγγραφείς είναι αισθητά περισσότερες ? Η Ελισσάβετ Μουτζάν τώρα δικαιώνεται ....