Ικεσία Θέτιδας... Καυγαδάκι Δία και Ήρας

   Μια πλήρης περιγραφή της  τυπικής σκηνής της ικεσίας μας περιγράφεται στη ραψωδία Α της Ιλιάδας, στους στίχους 501-511. 

Ο ικέτης πέφτει στα γόνατα του αποδέκτης της ικεσίας και του πιάνει με το αριστερό χέρι τα γόνατα, ενώ με το άλλο χέρι αγγίζει το πηγούνι του. Έτσι γίνεται και εδώ στη περίπτωση του Δία και της Θέτιδας, όπως μας περιγράφει ο Όμηρος και απεικονίζεται στον ομώνυμο πίνακα που ζωγράφισε το 1811 ο Jean-Auguste-Dominique Ingres. Στη συνέχεια, από αυτή τη στάση υποταγής ο ικέτης διατυπώνει το αίτημα του. Έχουμε ήδη δει μια στιγμή ικεσίας, όταν ο Χρύσης ζητάει την κόρη του από τους Αχαιούς στο στίχο Α13 και εξής, πλην δεν μας την περιγράφει λεπτομερώς ο ποιητής,  ενώ και ο ιερέας του Απόλλωνα, ενδεδυμένος την ιερατική του στολή και κρατώντας το σκήπτρο του θεού , για τυπικούς και μόνο λόγους  παρακαλεί (και δεν ικετεύει). Περισσότερο προειδοποιεί  έμμεσα για τις συνέπειες

 

Λοσένκο. Η ικεσία της Θέτιδας. 1769

άρνησης του αιτήματος του, μια απειλή καθόλου κούφια, όπως είδαμε. Στη περίπτωση αυτή όμως τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα  και σε επίπεδο κινήσεων, όπως έγραψα παραπάνω, αλλά και λεκτικά. Στην αρχή μια ικεσίας έχουμε την προσφώνηση ("Δία πατέρα", δείγμα της πατριαρχικής ομηρικής κοινωνίας), έπειτα ακολουθεί μια εισαγωγή  (εδώ η υπόμνηση από τη Θέτιδα της ωφέλειας που έλαβε ο Δίας από αυτήν στο παρελθόν), στη συνέχεια μαζί με μια αναφορά στο πρόβλημα (η συμπεριφορά  του Αγαμέμνονα και , κατ' επέκτασιν, των Αχαιών στον Αχιλλέα)  το αίτημα προς ικανοποίηση (να ηττηθούν οι Αχαιοί, μέχρις ότου αντιληφθούν την αξία του Αχιλλέα και τον τιμήσουν όπως του αξίζει).

     Κανονικά, η ικεσία αυτή θα  βόλευε εξαιρετικά το Δία να εφαρμόσει την ήδη ληφθείσα "βουλή" του. Ο Δίας όμως έχει ήδη ένα παρελθόν με τη Θέτιδα. Την ερωτική σχέση που δεν επέτρεψε να ολοκληρωθεί μια προφητεία... Ο ίδιος ο ποιητής δεν το βρίσκει ιδιαίτερα σοβαρό, για αυτό και εφευρίσκει την ιστορία που αφηγείται ο Αχιλλέας λίγο πιο νωρίς.  Η Ήρα όμως, το στερεότυπο της ζηλιάρας γυναίκας στην αρχαιότητα και δικαίως, μιας και ο Δίας είναι το στερεότυπο του μπερμπάντη, το θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικό. Και από αυτό θα εξαρτηθεί η αναμενόμενη από τον Δία αντίδραση της και όχι από το ενδιαφέρον της για την νίκη των Ελλήνων,  όπως ισχυρίζεται, τάχα, αργότερα... Για αυτό ο Δίας, και σ΄ αυτό το σημείο έχει ήδη απολέσει το κύρος του ισχυρού παράγοντα και αποδέκτη της ικεσίας, έρχεται σε δύσκολη θέση και βιάζεται να δεσμευθεί ότι το αίτημα της ικεσίας θα ικανοποιηθεί, πριν τοn αντιληφθεί η Ήρα και αρχίσει την ... κρεββατομουρμούρα, υποκύπτοντας στην ψυχολογική πίεση που η υποταγμένη και αδύναμη Θέτιδα του ασκεί και προοικονομώντας την υπόλοιπη Ιλιάδα.  Αν ήταν λαϊκός τραγουδιστής αυτό το τραγούδι θα έλεγε στη Θέτιδα...

Ατυχώς για το Δία, αυτός που ζηλεύει έχει οξυμένες αισθήσεις και ,επειδή ο καθένας βρίσκει το παράδεισο που του αξίζει και η Ήρα βρίσκει συχνά το δικό της (τις απιστίες του Δία) , οι δικές της είναι ακόμα οξύτερες.  Έτσι δεν διαφεύγει της προσοχής της το τετ  α τετ του συζύγου της με την πρώην του... Εύλογη, λοιπόν, με βάση τη φύση της σχέσης του ζευγαριού, η σκηνή ζηλοτυπίας που ακολουθεί.

Στην αρχή ο Δίας προσπαθεί να το παίξει κάπως έτσι...

βλέποντας όμως ότι έτσι κλιμακώνεται η οργή της, αποφασίζει να σκληρύνει τη στάση του, προκειμένου να μην του κάνει αφιέρωση κάποιος από τους υπόλοιπους θεούς που παρίστανται στη φιλονικία το παρακάτω τραγούδι , μεταφέροντας παράλληλα σε επίπεδο θεών τα στερεότυπα της κοινωνίας των ανθρώπων...

Και είναι ο Ήφαιστος, το κακοποιημένο και ανάπηρο παιδί, που έχει ζήσει την οργή και την σωματική βία του πατέρα και δεν έχει κερδίσει παρά μόνο τον οίκτο της μητέρας, που, μαθημένος στην ρουτίνα τέτοιων ερωτικών καυγάδων στην οικογενειακή εστία, αναλαμβάνει να κάνει το γελωτοποιό, ώστε να κατευνάσει τα πάθη (εισάγοντας και το παράπονο και τη διαμαρτυρία του), κλείνοντας ταυτόχρονα, μετά το θεϊκό ερωτικό τρίγωνο και την ζηλοτυπία της Ήρας,  και τον κύκλο των ανθρωπομορφισμών της ενότητας.

Μόνο που αυτό που στον κόσμο των ανθρώπων είναι μοιραίο, και τραγικό και καταστρεπτικό, στον κόσμο των θεών δεν είναι παρά ένα παιχνίδι... Μετά την παρέμβαση του Ηφαίστου, οι θεοί τρώνε και διασκεδάζουν ξέγνοιαστα και μετά κοιμούνται γαλήνια... Χωρίς να ανησυχούν για το αν κοντεύει να πέσει ο Κυνόδοντας