2)Κοινωνία και οικονομία (σελ. 23-25) του Βυζαντίου μέχρι το τέλος της περιόδου της εικονομαχίας
3)Ιστορία μου, αμαρτία μου: Κασσιανή
1. Η διαμόρφωση της μεσαιωνικής ελληνικής βυζαντινής αυτοκρατορίας
Α. Παγίωση και επέκταση των αλλαγών
7ο
αιà αλλαγές που απομάκρυναν Βυζάντιο από
τις ρωμαϊκές του καταβολές.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία όταν ανέλαβε ο Λέων ο Γ΄ |
8ο
αι àΔυναστεία Ισαύρων (717-802)
+ 9ο αι: Δυναστεία Αμορίου
(802-867): οι αλλαγές αποκρυσταλλώθηκαν και
έγιναν μόνιμα γνωρίσματα. Διαμορφώθηκε το μεσαιωνικό
ελληνικό βυζαντινό κράτος.
Ø
Σταθεροποιήθηκαν
σύνορα Βυζαντίου
– Χαλιφάτου (Αραβικό κράτος): το Βυζάντιο περιλαμβάνει στα Ανατολικά τη Μ.
Ασία.
Ø
Τονίζεται
ο ελληνικός χαρακτήρας αυτοκρατορίας καθώς ο Βυζάντιο είναι αναγκασμένο να στηρίζεται σε
επαρχίες (κυρίως στη Μ. Ασία) όπου οι κάτοικοι είναι Έλληνες ή εξελληνισμένοι
Ø
Κυρίαρχη
γλώσσα η κοινή ελληνική – παραμερίζεται από διοίκηση η λατινική
Ø
Ορθοδοξία
στήριγμα του κράτους,
καθώς έχουν χαθεί επαρχίες μονοφυσιτών
v
Μέσα
9ου αι:
Βαλκάνια à
το Βυζάντιο αντιμετωπίζει με επιτυχία βουλγαρική απειλή / αφομοιώνει σλαβικούς
πληθυσμούς
ü
Γενικεύεται
θεσμός θεμάτων στη Μ. Ασία, επεκτείνεται στα Βαλκάνια
Συχνά οι στρατηγοί – διοικητές των
θεμάτων με τη συγκέντρωση δύναμης απειλούν κεντρική εξουσία με εξεγέρσεις
Θεματικός
στρατός: αποτελείται
από στρατιώτες – αγρότες που καλλιεργούν τα κτήματα αλλά σε περίπτωση πολέμου
πρέπει να υπερασπιστούν την περιοχή τους. Συνέπειες:
·
Περιορίστηκε
μισθοφορικός στρατός
· Στη βυζαντινή ύπαιθρο κυριαρχεί μεσαία και μικρή ιδιοκτησία.
Β. Ανάκαμψη οικονομίας
Τέλη
8ου – αρχές 9ου :
- Αύξηση
πληθυσμού σε σχέση με 7ο αι
- Αύξηση
κρατικών εσόδων
- Αναζωογόνηση
εμπορίου και βιοτεχνίας
- Βάση
οικονομίας παραμένει αγροτική
Αρχές
9ου (Νικηφόρος Α) à κακώσεις:
οικονομικά μέτρα
- για
ανάκαμψη εμπορίου
- αύξηση
εσόδων κράτους
2. Η μεταβατική εποχή: οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων
Ορισμός: Εικονομαχία ονομάζουμε τη φοβερή εσωτερική κρίση που ξέσπασε στο Βυζάντιο από 726-843 με αφορμή την προσκύνηση ή μη των εικόνων.
Πρωτεργάτες της εικονομαχικής κίνησης: αυτοκράτορες Λέων ο Γ και Κωνσταντίνος Ε (δυναστεία Ισαύρων).
Λέων επηρεάστηκε από ανεικονικές αντιλήψεις ιουδαϊκής και
ισλαμικής θρησκείας, à
απέρριπτε λατρεία εικόνων ως ειδωλολατρική, όχι σύμφωνη με τις παραδόσεις της
Ορθοδοξίας και το χαρακτήρα Χριστιανισμού.
Παράγοντες
που οδήγησαν στην απαγόρευση εικόνων:
- Ανεικονικές
αντιλήψεις διαδεδομένες στην Μ. Ασία, που σήκωναν βάρος άμυνας κατά
Αράβων. Ίσαυροι θέλουν να ευνοήσουν πληθυσμούς Μ.Α.
- Υπερβολές
με λατρεία εικόνων, άγγιζε όρια δεισιδαιμονίας.
- Επιθυμία
Ισαύρων να περιορίσουν επιρροή μοναχών.
- Αντίληψη
ότι επιτυχίες εχθρών Βυζαντίου αποτέλεσμα οργής Θεού για ό, τι συνέβαινε
στο χώρο λατρείας.
Φάσεις:
Α
φάση: 726-787
726: απομάκρυνση εικόνας Χριστού από Χαλκή Πύλη.
730: αυτοκρατορικό διάταγμα απαγορεύει λατρεία εικόνων.
Ακολουθούν διώξεις, εξορίες,
φυλακίσεις, δήμευση περιουσιών εικονολατρών, τους οποίους υποστήριζε θεολόγος Ιωάννης Δαμασκηνός.
Επί Κωνσταντίνου Ε: κορύφωση έντασης, εκστρατεία
τρομοκράτησης μοναχών, καταστροφή μονών που ήταν προπύργια της εικονολατρίας.
Τερματίστηκε με Ζ Οικουμενική Σύνοδο (787). Συγκλήθηκε από αυτοκράτειρα Ειρήνη Αθηναία, απεκατέστησε εικόνες,
διευκρινίζοντας ότι απονέμεται τιμητική
προσκύνηση.
Β φάση: 815-843
Εγκαινιάστηκε με Λέοντα Ε τον Αρμένιο, χωρίς να έχει φανατισμό πρώτης περιόδου. Απέδωσε στην
εικονολατρία τις ήττες Βυζαντινών.
Τερματίστηκε με σύνοδο 843, αυτοκράτειρα Θεοδώρα
à αποκατάσταση και αναστήλωση εικόνων (γιορτάζεται
την Κυριακή της Ορθοδοξίας).
Συνέπειες εικονομαχίας
Α)
Θετικές
Ø
Αποκατάσταση
εικόνων: νίκη της ελληνικής πνευματικής παράδοσης, που ευνοεί απόδοση θείας
μορφής (≠ ανεικονική ασιατική παράδοση).
Ø
Τερμάτισε
θρησκευτικές διαμάχες.
Ø
Άρχισε
περίοδος γόνιμης συνεργασίας κράτους – εκκλησίας, που αφοσιώθηκε στο
ιεραποστολική της έργο.
Ø
Μοναστήρια
πολλαπλασιάστηκαν, πλούτισαν.
Ø
Περιορίστηκαν
υπερβολές στην λατρεία εικόνων, λειψάνων.
Β)
Αρνητικές
ü
Δίχασε
βυζαντινό λαό
ü
Απομάκρυνση
Δύσης από Βυζάντιο: πάπας δυσαρεστημένος στράφηκε προς Φράγκους, συνδέθηκε με
ηγεμόνες τους
ü
Καταστροφή
έργων τέχνης
ü
Καταστροφή
κειμένων εικονομαχών
Θεοφάνης ο Απολογητής: Φανατικός εικονολάτρης, βασική ιστορική πηγή της εποχής. ΔΕΝ έχει διαβάσει Πολύβιο... |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου