Γράμματα από το μέλλον, Μέρος 1ο: Στην Ελισάβετ Μουτζάν

   Φαίνεται ότι καθώς το ιστολόγιο "πλέει" στην κυβερνοθάλασσα  του Παγκόσμιου Ιστού αλληλεπιδρά με κάποιον ιδιαίτερο ενεργειακό πόρο με αποτέλεσμα την εμφάνιση συχνά πολλών περίεργων και θαυμαστών γεγονότων...  Κι αυτός είναι  πιθανότατα ο λόγος- ή ίσως και ότι ...τρελός παπάς με βάφτισε, αλλά επειδή τον ξέρω τον άνθρωπο και τα έχει 400, μάλλον δεν θα 'ναι αυτό - που δημιουργήθηκε ένα χάσμα στο χωροχρονικό συνεχές και η "σκουληκότρυπα" που προκλήθηκε άνοιξε δίαυλο επικοινωνίας ανάμεσα στο σήμερα και στον 19ο αιώνα.

Την δυνατότητα αλληλεπίδρασης με το παρελθόν που δημιουργήθηκε εκμεταλλεύτηκαν οι μαθητές και οι μαθήτριες του Δ1 και του Δ2 του Μουσικού Σχολείου Ρόδου και έστειλαν ένα γράμμα  σε όποια  ήθελαν από τις δυο πρωτοπόρες Ελληνίδες, την Ελισάβετ Μουτζάν και την Ελένη Αλταμούρα, με τις οποίες ήρθαμε σε επαφή, μέσω της "Αυτοβιογραφίας" της πρώτης και του αποσπάσματος "Η

μεταμφίεση"  που προέρχεται από την γραμμένη από την Ρέα Γαλανάκη  μυθιστορηματική βιογραφία της δεύτερης,  στα πλαίσια της ενότητας "Φύλο και λογοτεχνία". (Καιρό είχα να γράψω τέτοια τεράστια πρόταση. Ωραία ήταν!) Στην ανάρτηση αυτή θα δημοσιευτούν τα γράμματα που απευθύνονται στην Ελισάβετ Μουτζάν. Κι έχω να παρατηρήσω ότι τα αποτελέσματα αυτής της αλληλεπίδρασης με το παρελθόν, υπήρξαν θεαματικά στη εξέλιξη του χρονικού συνεχές. Περισσότερα θα αποκαλύψω στο τέλος της επόμενης ανάρτησης, η οποία θα περιέχει τα γράμματα προς την Ελένη Αλταμούρα... 

Περισσότερα για την Ελένη Αλταμούρα δείτε στους ακόλουθους συνδέσμους: εδώ κι εδώ

Περισσότερα για την Ελισαβετ Μουτζάν δείτε στους ακόλουθους συνδέσμους:  Εδώ  , εδώ, εδώ , εδώ , εδώ,   κι εδώ

Οι αναρτήσεις θα διανθιστούν με τραγούδια γραμμένα προς τιμή κάποιου συγκεκριμένου ανθρώπου  (Κάποια στιγμή θα  καταφέρω να το κάνω σελίδα στο ιστολόγιο αυτό...  Πού θα μου πάει!)

Ακολουθούν τα γράμματα των παιδιών.

 [Από τον Μπέρτολτ Μπρέχτ στην Ρόζα Λούξεμπουργκ

]

Μαριλένα 

Ρόδος 14-10 2014

Αγαπητή μου Ελίζα

    Καλησπέρα! Με λένε Μαριλένα.  Διάβασα για την ιστορία σου, τη ζωή σου. Θέλω να σου πω πως όλα αυτά που για σένα μοιάζουν ουτοπικά σήμερα, το 2014, είναι αυτονόητα. Μάλλον, όχι απλώς αυτονόητα αλλά ουσιαστικά αποτελεί ντροπή για την σύγχρονη γυναίκα να μην  σπουδάσει αυτό που εκείνη θέλει και να παντρευτεί κάποιον από εξαναγκασμό ή από υποχρέωση. Οι γυναίκες σήμερα παντρεύονται αν θέλουν, οποιονδήποτε  θέλουν. Ξέρω πως όλα αυτά θα σου φαντάζουν τρελά. Ίσως θεωρείς πως η εποχή μας είναι το κρυφό σου όνειρο…

  Γνωρίζω πως είσαι έτοιμη να παντρευτείς κάποιον που δεν αγαπάς και που δεν εκτιμάς μόνο και μόνο για να φύγεις από την «φυλακή» του πατρικού σου. Όμως αυτό  δεν είναι η λύση, το ξέρω και το ξέρεις. Πρέπει να φύγεις, να πας κάπου αλλού, δεν ξέρω που, αυτό θα το βρεις εσύ. Ξέρω πολύ καλά πως ολόκληρη η ζωή σου στεγάζεται μέσα σ’ αυτό το «χρυσό κλουβί», γνωρίζω πως δεν ξέρεις πώς να πας μέχρι το λιμάνι και γενικά πώς να κινηθείς στο νησί σου. Αλλά πρέπει να προσπαθήσεις ξανά και ξανά μέχρι να το καταφέρεις. Μην εγκαταλείπεις τα όνειρά σου, γιατί μόνο αυτά έχεις. Μόνο αυτά και την Ελίζα και, πίστεψε με, είναι υπεραρκετά. Ζήσε, Ελισάβετ, ζήσε όσο μπορείς περισσότερο και καλύτερα, έτσι όπως θες μόνο εσύ. Μην στηρίζεσαι στους άντρες που έχεις στη ζωή σου, γίνε εσύ ο «άντρας» του εαυτού σου, πάρε τη ζωή στα χέρια σου! Ζήσε, Ελίζα, ζήσε…

 Με αγάπη

Μαριλένα

Υ.Γ. : Μέσα στο φάκελο υπάρχει ένας χάρτης του νησιού σου. Έτσι… Για βοήθεια!!!  

[Από τον Άλκη Αλκαίο στην Ρόζα Λούξεμπουργκ
]

Τσαμπίκα 

14/102014

Αγαπητή κ. Ελισάβετ Μουτζάν

     είμαι πολύ ενθουσιασμένη που έχω την δυνατότητα να σας γράψω αυτό το γράμμα. Ονομάζομαι Τσαμπίκα Κ. και σας γράφω από το μέλλον, περίπου 200 χρόνια μετά την εποχή σας. Θα ήθελα να εκφράσω το θαυμασμό μου για το έργο και τη προσωπικότητα που αναπτύξατε σε μια εποχή που οι γυναίκες ήταν υποβαθμισμένες και βρίσκονταν απλά στο περιθώριο της κοινωνίας.

     Βρίσκω λοιπόν, εξαιρετικό το γεγονός ότι στα πλαίσια μιας μονολιθικής, δογματικής κοινωνίας και πολιτείας που απέρριπτε την γυναίκα ως πολίτη καταφέρατε να δημιουργήσετε ένα χαρακτήρα που αποτέλεσε παράδειγμα διαχρονικό. Ειδικότερα, στη σύγχρονη εποχή και στη σημερινή κοινωνία πρέπει να ακολουθήσουμε ως πρότυπο  την τόλμη, το θάρρος , τον πόθο και τη δίψα σας για δικαιοσύνη, ισότητα και για την δημιουργία μιας πλουραλιστικής κοινωνίας. Το ότι καταδικάσατε την υποδούλωση της γυναίκας και τον εκφυλισμό της ανθρώπινής της υπόστασης, την νωχελική (διανοητική και πνευματική) εξέλιξη της κοινωνίας σας και το σεξιστικό πνεύμα της εποχής σας , σας αναδεικνύει κατά την γνώμη σε μια ηρωίδα της εποχής. Είναι εξαιρετικός ο τρόπος με τον οποίο απορρίψατε τις βιαιότητες αυτές και θελήσατε να δημιουργήσετε , έστω νοερά, ένα κόσμο ισότητας, ο οποίος, αν και για σας φάνταζε άπιστο όνειρο, σήμερα είναι ο κανόνας σχεδόν στον πλανήτη μας.

    Το έργο σας πλημμυρίζει από την επιθυμία σας για ισότητα και τον πόθο σας για ελεύθερη σκέψη και έκφραση. Θαυμάζω απεριόριστα τη δύναμη και την τόλμη του χαρακτήρα σας , που σας έδωσε κουράγιο να διεκδικήσετε τα δικαιώματά σας και να παλέψετε για τις πεποιθήσεις σας. Πιστεύω πως η μοίρα σας αδίκησε, παρόλα αυτά όμως το έργο σας αποτελεί πηγή δύναμης και θάρρους για τις γυναίκες σήμερα. Θα ήθελα πολύ να σας γνωρίσω…

Με μεγάλο σεβασμό

Τσαμπίκα 

[Από τον Νίκο Καββαδία στον Καίσαρα Εμμανουήλ

]

Κατερίνα

14/10/2014
Αγαπητή Ελισάβετ

    Δεν ξέρω αν θα σε κάνω να χαρείς ή αν θα πάρεις θάρρος γι’ αυτό που προσπαθείς με αυτό που θα σου ανακοινώσω. Σήμερα οι γυναίκες είναι πιο ελεύθερες και έχουν δικαιώματα. Απαγορεύεται να παντρευτούν σε πολύ μικρή ηλικία και διαλέγουν μόνες τους τον σύζυγό τους. Βγαίνουν έξω με τις φίλες τους, πάνε για ψώνια, κουτσομπολεύουν για αγόρια και μερικές φορές δεν υπακούουν στις απόψεις και στις διαταγές των γονιών τους. Επίσης, έχουμε πολλές γυναίκες που είναι συγγραφείς και κάποια βιβλία τους είναι παγκοσμίως γνωστά. Οι γυναίκες πάνε σχολείο κανονικά από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο  και μετά πάνε είτε σε κάποιες ειδικές σχολές ή στο Πανεπιστήμιο. Υπάρχουν γυναίκες φυσικοί ή μαθηματικοί, δασκάλες κτλ.

   Πριν  χρόνια από τώρα και μετά από χρόνια για την εποχή σου οι γυναίκες απέκτησαν αυτά τα δικαιώματα γιατί αποδείχτηκε ότι ήταν άδικο για αυτές να ζουν σε μια κλειστή ζωή χωρίς δικές τους απόψεις και δικές τους επιλογές.

    Οπότε, πρέπει να συνεχίζεις να ελπίζεις γιατί ,ακόμα κι αν δεν τα καταφέρεις ,ουσιαστικά θα τα έχεις καταφέρει. Γιατί κατάφερες αφού χωρίς την, έστω μικρή, προσπάθεια σου ίσως οι γυναίκες συγγραφείς να μην υπήρχαν και γενικά τα δικαιώματα για τις γυναίκες σήμερα ίσως να μην είχαν επιτευχθεί.

Με φιλιά

Κατερίνα 

[Από τον Γιάννη Σκαρίμπα στον Νίκο Καββαδία
]

Αναστασία 

Αγαπητή κυρία Μουτζάν

   αποφάσισα να σας στείλω αυτό το γράμμα από το μέλλον για να σας ενημερώσω σχετικά με την αλλαγή στη θέση της γυναίκας κατά την πάροδο όλων αυτών των χρόνων. Ξέρω πως μοχθήσατε για τη θέση της γυναίκας, για την ελευθερίας της· γι’ αυτό θεώρησα αναγκαίο να σας στείλω ένα γράμμα με αυτό το περιεχόμενο. Ε, λοιπόν, γι’ αυτή σας τη μάχη για το ελεύθερο πνεύμα σας μείνατε στην ιστορία ως η πρώτη Ελληνίδα που με τόσες δυσκολίες  κατάφερε να γίνει πεζογράφος. Προσωπικά σας θαυμάζω πολύ γιατί παρ’ όλες τις αντιξοότητες, λόγω εποχής και κοινωνικών συμβάσεων, εσείς καταφέρατε, έστω και σε μικρό βαθμό, να εναντιωθείτε, να συνειδητοποιήσετε τη μειονεκτική θέση της γυναίκας και να προσπαθήσετε να την αλλάξετε.

     Λοιπόν, τώρα θα σας ενημερώσω για τη θέση της γυναίκας στη σημερινή εποχή. Μετά το θάνατό σας, η Ελληνίδα μπαίνει στο χώρο εργασίας ασκώντας αρχικά μόνο το επάγγελμα της δασκάλας. Αργότερα, προς τα τέλη του 19^ου αιώνα, οι γυναίκες «εισβάλλουν» σχεδόν σε όλα τα «ανδρικά» επαγγέλματα. Το 1946 οι φεμινίστριες μέσω  του 1^ου Πανελλαδικού Γυναικείου Συνεδρίου διεκδικούν και τελικά επιτυγχάνουν να παραχωρηθούν πλήρη πολιτικά δικαιώματα στις γυναίκες. Μετά από πολλές επαναστάσεις και συγκρούσεις οι γυναίκες κατάφεραν σήμερα, το 2014, να έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους άνδρες. Πλέον μοιράζονται τις δουλειές του σπιτιού και ο λόγος τους έχει την ίδια βαρύτητα.  Κάποιο από τους καλύτερους επιχειρηματίες είναι γυναίκες και σχεδόν όλες οι γυναίκες εργάζονται και έχουν την δική τους καριέρα. Επίσης, πλέον υπάρχουν πολλές Ελληνίδες πεζογράφοι οι οποίες γράφουν υπέροχα κείμενα, αντάξια ή ίσως και ανώτερα εκείνων κάποιων ανδρών συγγραφέων.

    Η αρχή όλων αυτών ήσασταν εσείς και λίγες ακόμα γυναίκες που εναντιωθήκατε στο άδικο αυτό σύστημα που είχε τη γυναίκα σε μειονεκτική θέση. Ακόμα κι αν τελικά δεν καταφέρατε να κάνετε αυτό που πραγματικά θέλατε, κάνατε τη αρχή, ανοίγοντας το δρόμο σε τόσες άλλες γυναίκες. Για αυτό και εμείς στο σχολείο διδασκόμαστε την ιστορία σας για να  παραδειγματιστούμε και να συνειδητοποιήσουμε πως κάποιες γυναίκες μόχθησαν πολύ για την σημερινή θέση των γυναικών. Σαφώς, οι γυναίκες αποτελούν σε κάποιους τομείς, όπως τη Βουλή, μειονότητα αλλά πιστεύω ότι αυτό θα εξαλειφθεί σύντομα.

   Σας αξίζουν θερμά συγχαρητήρια και πολλά ευχαριστήρια μιας και η ύπαρξη σας αποδείχθηκε τόσο σημαντική. Που δεν το βάλατε κάτω μέχρι το τέλος. Αυτά να ξέρετε, για να παίρνετε κουράγιο.

Μετά τιμής

Αναστασία.

 [Από τον Νίκο Καββαδία στον Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα

]

Μανώλης Π.

Αγαπητή Ελισάβετ Μουτζάν,                                            

    διαβάζοντας την βιογραφία σου, ένιωσα πολύ μεγάλη θλίψη για τη θέση της γυναίκας εκείνης της εποχής, η οποία ήταν ουσιαστικά «σκλαβωμένη» μέσα στο ίδιο της το σπίτι, με  μόνη επιλογή να παντρευτεί έναν άντρα που τον διάλεγαν οι δικοί της, συνεχίζοντας την ζωή της αφοσιωμένη στην νέα της πλέον οικογένεια αποκομμένη τελείως από την κοινωνική ζωή.

    Νιώθω όμως και πολύ μεγάλη χαρά που μία γυναίκα Ελληνίδα εκείνης της εποχής, κατάφερε με τον τρόπο της να «επαναστατήσει»  για τα δικαιώματα και την ελευθερία της γυναίκας. Μπορεί να μην πολέμησες για την ελευθερία των Ελλήνων, όμως έδωσες την δική σου μάχη για την ελευθερία του γυναικείου φύλου. Δυστυχώς, έφυγες πολύ νωρίς από τη ζωή και δεν έδωσες όλα αυτά που ήθελες και πραγματικά μπορούσες να προσφέρεις. Όμως πιστεύω ότι πέτυχες τον στόχο σου, να φύγεις από την ζωή αφήνοντας κάτι καλό πίσω σου, αφού μέχρι και σήμερα σε τιμάμε ως την πρώτη Ελληνίδα πεζογράφο.

    Στη σημερινή εποχή τα πράγματα έχουν αλλάξει πάρα πολύ προς το καλύτερο, αφού πλέον όλες οι γυναίκες έχουν ίσα δικαιώματα με τους άντρες. Είναι ελεύθερες να παίρνουν τις  αποφάσεις για τη ζωή τους. Είναι επιλογή τους και δικαίωμά τους να εργάζονται, να παντρεύονται, να κάνουν παιδιά καθώς να έχουν άποψη και άμεση συμμετοχή στα κοινά.

    Κάθε εποχή έχει τα καλά της και τα κακά της και πιστεύω ότι αν ζούσες σήμερα θα ήσουνα περήφανη για τα δικαιώματα και τα προνόμια που κατάφερε να κερδίσει η γυναίκα και θα μπορούσες να προσφέρεις όλα αυτά που επιθυμούσες και λαχταρούσες.

 Με εκτίμηση                                                                                                                                                     Μανώλης
[ Από τον Μωυσή Ασέρ για τον Νίκο Καββαδία
]

Μαρία Π.

Από Μαρία,  Ρόδος, 17/10/2014

Προς Ελισάβετ, Ζάκυνθος, 17/10/1819

Ελισάβετ μου

    Γεια σου. Είμαι μια φίλη, Δε με γνωρίζεις προσωπικά. Ούτε κι εγώ. Στην πραγματικότητα είναι πολύ παράξενο που σου μιλάω. Ελπίζω να καταλαβαίνεις τον γραφικό μου χαρακτήρα και γενικά αυτά που λέω. Όχι, δεν είμαι ανορθόγραφη! Ούτε χρησιμοποιώ  λάθος συντακτικό της γλώσσας. Ελληνικά είναι, αλλά λίγο διαφοροποιημένα. Γιατί προέρχονται από το μέλλον, όπως κι εγώ.

  Τέλος πάντων, σου γράφω  γιατί έχω ακούσει πολλά για σένα. Σίγουρα θα αναρωτιέσαι από πού… Λοιπόν, εδώ μπορεί κανείς να μάθει τα πάντα για τον οποιοδήποτε.

   Έμαθα ότι δεν ήθελες να παντρευτείς. Αλλά να βρεις την ησυχία σου χωρίς να είσαι αναγκασμένη να ζήσεις μια ζωή την οποία δεν επέλεξες ποτέ. Κανείς δεν θέλει κάτι τέτοιο. Και το καταλαβαίνω γιατί στην εποχή και στο μέρος που ζεις μια γυναίκα δεν έχει τη δυνατότητα να εκφράσει τη γνώμη της για κάτι που αφορά την ίδια πόσο μάλλον για οτιδήποτε άλλο.  Αν και είσαι νέα, αντιλαμβάνεσαι τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται λόγω του ότι είσαι γυναίκα. Γιατί ξέρεις ότι η δυνατή σου επιθυμία για μια καλύτερη ζωή το πιο πιθανό είναι να μείνει απλά μια επιθυμία, καθώς είναι σχεδόν ανέφικτη.

  Όμως δεν σου γράφω για να σου μιλήσω για τον εσωτερικό σου κόσμο, άλλωστε ήδη γνωρίζεις τι επιζητάει. Σου γράφω για να σου προσφέρω μια μικρή χαραμάδα αισιοδοξίας όσον αφορά τα όνειρα σου και μερικές συμβουλές.

    Εδώ που ζω εγώ, στο μέλλον, η θέση των γυναικών στην κοινωνία είναι πολύ  βελτιωμένη. Φυσικά δεν το καταφέραμε αυτό από τη μια μέρα στην άλλη, καθώς γενιές και γενιές των προγιαγιάδων μας πάλεψαν λίγο λίγο  κι αγωνίστηκαν για να φτάσουμε εδώ. Λογικά θα αναρωτιέσαι που είναι αυτό το υπέροχο μέρος. Είναι πολύ μακριά από σένα και δεν θα μπορέσεις να το φτάσεις ποτέ, όσο κι αν το θες. Δεν το λέω για να σε απογοητεύσω. Είμαι από το μέλλον θυμάσαι; Αλλά είσαι μια μορφωμένη κοπέλα και έχεις τη δυνατότητα, πιστεύω, να πάρεις τη ζωή σου στα χέρια σου.  Αν οι γονείς σου δεν εγκρίνουν τον τρόπο ζωής που  επέλεξες και περιορίζονται απλά να σου ξεκαθαρίσουν ότι θα παντρευτείς κάποιον που θα επιλέξουν αυτοί, δεν έχεις παρά να τους ξεγράψεις. Φύγε από κει. Άλλαξε όνομα. Αν δεν παλέψεις για αυτά που θες από την ζωή, μην απορείς εάν μετά βρεθείς να ζεις κάτω από την ίδια στέγη με έναν ξένο, αναγκασμένη να φροντίζεις το νοικοκυριό αλλά και έναν άνδρα για τον οποίο κατά πάσα πιθανότητα δεν θα έχεις κανένα συναίσθημα  και θα θεωρείς τη ζωή σου ανούσια και μίζερη.

    Μην παρατάς τα όνειρα σου.  Κι ίσως μια μέρα με θυμηθείς. Μαζί με αυτό το γράμμα σου στέλνω κι όλη την αγάπη, όση μπορώ αισιοδοξία και κουράγιο…

Με εκτίμηση,

Η φίλη σου από μακριά, Μαρία

[Από τον  Αντώνη Παπαϊωάννου για τον Νίκο Καββαδία

]

Ηλίας Μ.

 Αγαπητή Ελισάβετ

  Σου στέλνω αυτό το γράμμα για να σε βοηθήσω να κάνεις τις σωστές επιλογές. Για να κρίνεις ποιο είναι το σωστό και ποιο και ποιο το λάθος για σένα.

Ξέρω πως έχεις προβλήματα με τους δικούς σου, με το μέλλον σου και τις αποφάσεις των δικών σου για αυτό. Για αυτό και θα ήθελα να σε βοηθήσω να τα λύσεις. Εγώ σου προτείνω με όλη την καλή μου διάθεση να μην ακούσεις τους γονείς σου, να απελευθερωθείς και να κάνεις αυτό που λέει  η καρδιά σου. Δεύτερον, να προσπαθήσεις να πετύχεις το στόχο σου και να ξεπεράσεις κάθε  φόβο και δισταγμό. Ακόμη, ξέρω ότι σε παντρέψανε με το ζόρι. Γι αυτό σου προτείνω να ξαναπροσπαθήσεις να παντρευτείς έναν άλλο σύζυγο που να μη σε βρίζει, να τον αγαπάς και να είστε ερωτευμένοι και αγαπημένοι. Και τέλος, να προσπαθήσεις να σπουδάσεις και να να κάνεις αυτό που θες. Να γράψεις ωραία ποιήματα και για σένα αλλά και για να ωφεληθεί η οικογένειά σου από αυτό, και ψυχολογικά και οικονομικά. Τέλος, συνοψίζοντας, τα προβλήματα σου δεν ήταν πολλά, αλλά δύσκολα να λυθούν. Αλλά δεν βαριέσαι !!! Αν αγαπάς κάποιον ή κάτι  κάνεις τα αδύνατα δυνατά για να τα καταφέρεις και στο τέλος τα καταφέρνεις.

Ηλίας Μ.

[Από τον Λέοναρντ Κοέν στη Τζάνις Τσόπλιν

]

Νίκος Χ.

Ρόδος, 16/10/2014

Αγαπητή Ελισάβετ,

     Απαντώ στο γράμμα που μου έγραψες. Γνωρίζω για την κατάσταση των γυναικών στο 19ο αι. και με βάση τα συναισθήματα και τους προβληματισμούς σου (από το γράμμα), θα ήθελα να σε βοηθήσω εκφράζοντας τη γνώμη μου και τη συμπαράστασή μου.

       Συγκεκριμένα, στηρίζω τον αγώνα σου για να έχεις μια ζωή όπως εσύ τη θέλεις, κι όχι όπως οι άλλοι τη θέλουν για σένα. Πιστεύω ότι σκοπός της ζωής είναι η άμεση έκφραση συναισθημάτων αλλά και ο αγώνας για την ποθητή απελευθέρωση από αξίες, ιδανικά και καταστάσεις με τις οποίες κάποιος δεν είναι σύμφωνος. Καταλαβαίνω στο έπακρο την αγάπη σου για τα γράμματα αλλά και την ανάγκη σου να αντισταθείς στην αποπνικτική ατμόσφαιρα της συντηρητικής σου οικογένειας. Είμαι μαζί σου στον αγώνα αυτό, καθώς και τον αγώνα διεκδίκησης δικαιωμάτων των γυναικών.

     Όσον αφορά τη γνώμη μου, θα σου πρότεινα να μη  σταματήσεις ποτέ να ασχολείσαι με την τέχνη και να μη σταματήσεις ποτέ να αγωνίζεσαι για τα δικαιώματά σου και τις ανάγκες σου. Επίσης, θαυμάζω τα έργα σου και θα σου πρότεινα να γράψεις και μια αυτοβιογραφία, προσπαθώντας να αποτυπώσεις τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τους προβληματισμούς σου πάνω στο ζήτημα της ελεύθερης σκέψης και πράξης. Ελισάβετ, θυμήσου τα λόγια μου.

    Υ.Γ.: Κλείνοντας, σου εύχομαι καλή τύχη στον αγώνα και την προσπάθεια σου, υπενθυμίζοντάς σου ότι είμαι πάντα μαζί σου!!!

Ο φίλος σου,

Νίκος Χ. 

[H Τζόαν Μπαεζ για τον Μπομπ Ντύλαν
 ]

Βαγγέλης Ξ.

Αγαπητή Ελίζα

   Σου  γράφω με πολύ αγάπη γιατί έχω διαβάσει έργα σου και ήθελα να σου μιλήσω. Και μιας και έχω την ευκαιρία αυτή… Με λένε Βαγγέλη και σου γράφω από το μέλλον, το μακρινό από σένα μέλλον. Ξέρω πως σου ακούγεται λίγο παράλογο αλλά είναι αλήθεια. Εδώ, τώρα έχουμε 2014 μ.Χ.. Και τα πράγματα που θα σου πω θα τα βρεις πολύ πολύπλοκα, διότι η τεχνολογία τότε και τώρα δεν είναι ίδια μ’ αυτά που ξέρεις. Παρόλο που κάποια θα σου φανούν…

      Λοιπόν, θα ήθελα να σου πω τώρα πως εδώ έχουμε κινητά τηλέφωνα υψηλής τεχνολογίας με λειτουργία αφής και πολύ λεπτά. Επίσης η ομιλία έχει αλλάξει από τότε. Τώρα δεν μιλάμε στην καθαρεύουσα, αλλά μιλάμε μια γλώσσα με στοιχεία της αρχαίας, της καθαρεύουσας και της δημοτικής.

 Έχουμε και αυτοκίνητα και τα καινούρια είναι πολύ υψηλής τεχνολογίας, πιο οικολογικά και πιο οικονομικά. Παρά ταύτα έχουμε εξελίξει και τα ποδήλατα, πρώτα έγινε ηλεκτρικό, μετά βενζινοκίνητο, και τώρα μηχανάκι με δυο ρόδες   ή με τέσσερις, τα λεγόμενα «γουρούνες».

και το καλύτερο όλα αυτά θα μπορούσες κι εσύ να τα απολαύσεις, γιατί οι γυναίκες πια είναι ελεύθερες.

Αυτά είναι τα δικά μου νέα. Θα περιμένω την απάντησή σου.

Ο φίλος σου Βαγγέλης.
[Από την  Πάττι Σμιθ  για τον Κέρτ Κομπάιν, τον Φρεντ Σμιθ, τον Τζεφ Μπάκλεϊ
]

Άννα

Κυρία Ελισάβετ Μουτζάν

   Σας γράφω αυτό το γράμμα για να σας περιγράψω τη ζωή της γυναίκας του σήμερα σε αντίθεση με τα δικά σας χρονικά δεδομένα.

   Στη σημερινή εποχή οι γυναίκες έχουν περισσότερα δικαιώματα στη ζωή αλλά και υποχρεώσεις.  Διάβασα στην «Αυτοβιογραφία» σας και πως θα θέλατε να πάρετε μέρος στον πόλεμο (την Επανάσταση του 1821) και να βοηθήσετε, αλλά σας εμπόδιζε η θέση που σας έδωσαν. Σε αντίθεση με τότε, οι γυναίκες σήμερα μπορούν να πάρουν μέρος στον πόλεμο και από αυτό το γεγονός, βέβαια, συνεπάγεται  ότι μπορούν να υπηρετήσουν στον στρατό. Επιπλέον, το γυναικείο φύλο δεν είναι σήμερα κλεισμένο στο σπίτι για να φροντίζει την οικογένειά του, έχοντας μόνο αυτό το σκοπό στη ζωή. Οποιαδήποτε γυναίκα έχει το ελεύθερο να ολοκληρώσει τις σπουδές της, να εργαστεί και να παντρευτεί όποτε θέλει κι αν θέλει χωρίς το φόβο να κλειστεί στο σπίτι της, μη μπορώντας να ζήσει τη ζωή της και να μη προσφέρει ότι έχει στην ανθρωπότητα.

   Μπορώ να κατανοήσω πως νιώθετε από αυτήν την σκληρή συμπεριφορά όχι μόνο της κοινωνίας αλλά και της οικογένειάς σας. Είναι σκληρό να ζείτε σύμφωνα με τα «θέλω» των άλλων και όχι σύμφωνα με τα δικά σας. Εγώ δεν θα ήθελα καν να φανταστώ τον εαυτό μου στη θέση σας…

   Το θεωρώ απαράδεκτο να στερείστε τα δικαιώματά σας λόγω του φύλου σας..

   Εκτιμώ σε υπέρτατο βαθμό την εποχή σας αλλά για αυτό το έργο σας που έχει βρεθεί στα χέρια μας. Το έργο και κατόρθωμα της δική σου ζωής…

Με εκτίμηση

Άννα Ραφαέλα

 [Από την Πάτι Σμιθ για την Έιμι Γουάινχαουζ
]