Πασχαλινά έθιμα Αρχαγγέλου. Της Παναγιώτας Κ. από το Α2 . (Με αφορμή την "Πασχαλινή ιστορία" του Παντελή Καλιότσου).

Η σημερινή ανάρτηση περιέχει την εργασία που ετοίμασε αυτοβούλως η Παναγιώτα  από το Α2 του Γυμνασίου μας με αφορμή την "Πασχαλινή ιστορία" του Παντελή Καλιότσου... Σ΄ευχαριστώ πολύ, Παναγιώτα!

 Πασχαλινά έθιμα Αρχαγγέλου

Η Μεγάλη Εβδομάδα για τους ανθρώπους του χωριού μας έχει μεγάλη θρησκευτική σημασία. Από τα πολύ παλιά χρόνια υπήρχαν πολλά έθιμα για το Πάσχα. Τα περισσότερα από αυτά συνεχίζονται μέχρι και σήμερα.

Οι γυναίκες, κυρίως οι μεγαλύτερες σε ηλικία, από νωρίς μέσα στη Σαρακοστή, ασπρίζουν τα σπίτια με τον ασβέστη.

Τη Μεγάλη Δευτέρα ή Τρίτη όλες οι νοικοκυρές φτιάχνουν τα πασχαλινά κουλουράκια. 

Τη Μεγάλη Πέμπτη βάφουμε τα κόκκινα αυγά και φτιάχνουμε τις «αυγούλες».

Όλες τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας πηγαίνουμε στην εκκλησία για να παρακολουθήσουμε τις Ακολουθίες του Νυμφίου, του Ευχελαίου, της Σταύρωσης και του Επιταφίου.

Τη Μεγάλη Πέμπτη στο κέντρο της εκκλησίας στολίζεται με πολύχρωμα λουλούδια και στεφάνια ένας μεγάλος ξύλινος Σταυρός με το Χριστό. Μετά το έκτο Ευαγγέλιο ο ιερέας ψάλλει το «Σήμερον κρεμάται» και πολλοί πιστοί φεύγουν για να ανέβουν στο βουνό της Παναγίας Τσαμπίκας της Ψηλής και στη συνέχεια να επιστρέψουν και πάλι στην εκκλησία. Πολλές γυναίκες «ξημερώνονται» μπροστά στο Σταυρό λέγοντας μοιρολόγια για το Χριστό.

Τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί, άντρες και γυναίκες, παίρνουν λουλούδια στην εκκλησία για να στολίσουν τον Επιτάφιο. Η Ακολουθία της Αποκαθήλωσης γίνεται στις 1.00 η ώρα το μεσημέρι. Η καμπάνα για την περιφορά του Επιταφίου χτυπά στις 2.00 τα μεσάνυχτα. Κατά τις 4.00 η ώρα πολλοί άντρες μαζί σηκώνουν τον Επιτάφιο και τον ανεβάζουν σε μία ειδική εξέδρα και όλος ο κόσμος περνάει από κάτω για να πάρουν την ευλογία. Η περιφορά γίνεται σε μία κατανυκτική ατμόσφαιρα μέσα στα στενά δρομάκια του χωριού και παντού υπάρχουν αναμμένα κεριά που κρατούν μικροί και μεγάλοι. Την περιφορά συνοδεύει η Φιλαρμονική Μπάντα του χωριού μας και νεαρά κορίτσια ψάλλουν τα «εγκώμια» του Χριστού. Η καμπάνα χτυπά λυπητερά μέχρι να ξαναγυρίσει ο Επιτάφιος στην εκκλησία. Καθώς ο ιερέας στη συνέχεια ψάλλει «τον Κύριο υμνείται» όλοι οι άνθρωποι χτυπούν τα στασίδια  και κουνούν τους πολυελαίους. Αυτό συμβολίζει το ότι έγινε σεισμός λίγο πριν από την Ανάσταση του Χριστού.

Το Μεγάλο Σάββατο οι γυναίκες αναλαμβάνουν να προετοιμάσουν το φαγητό για το Πάσχα. Φτιάχνουν πατσά και μαγειρίτσα για το βράδυ του Σαββάτου μετά την Ανάσταση. Τότε τσουγκρίζουμε και τα αυγά. Για την Κυριακή του Πάσχα φτιάχνουν τη «ριφική». Παίρνουν το μπροστινό μέρος από ένα κατσικάκι και το γεμίζουν με ρύζι και διάφορα μυρωδικά. Ύστερα ανάβουν το ξυλόφουρνο, κατά τις 5.00 με 6.00 η ώρα το απόγευμα, και το βάζουν μέσα. Θα το αφήσουν εκεί να σιγοψηθεί στην πήλινη γάστρα μέχρι το μεσημέρι της Κυριακής.

Οι άντρες και οι νέοι φέρνουν στην αυλή της εκκλησίας κορμούς δέντρων και χοντρά ξύλα. Κατά τις 8.00 το βράδυ ανάβουμε τις «κουτσούρες» στην αυλή της εκκλησίας του Ταξιάρχη Μιχαήλ. Στην αναμμένη φωτιά ρίχνουμε το «μάρτη» που φορέσαμε στο χέρι μας την πρώτη μέρα του Μάρτη.

Στις 12.00 τα μεσάνυχτα οι καμπάνες χτυπούν χαρούμενα. Η εκκλησία είναι γεμάτη από κόσμο. Όταν ο ιερέας πει το «Χριστός Ανέστη», ο ουρανός θα λάμψει από τα πυροτεχνήματα και η γη θα σειστεί από τις κροτίδες.

Την Κυριακή του Πάσχα, στην Ακολουθία της Δεύτερης Ανάστασης, μόλις ο ιερέας πει το «Χριστός Ανέστη», καίμε το ομοίωμα του Ιούδα. Μετά το τέλος της Ακολουθίας όλοι ανοίγουν τους φούρνους και το γιορτινό φαγοπότι αρχίζει.

Τα έθιμα αυτά θα ήθελα να συνεχιστούν και από τις επόμενες γενιές και οι παραδόσεις μας να παραμείνουν αναλλοίωτες στο πέρασμα του χρόνου.

 Παναγιώτα Κ. Α2 Γυμνασίου Αρχαγγέλου