Προϊστορία:Η εποχή του χαλκού: Κυκλαδικός πολιτισμός (Β2)

Ακόμα μια φορά, κάνουμε βόλτα στον κυκλαδικό πολιτισμό. 

Το ιστολόγιο έχει ασχοληθεί με τον κυκλάδικό πολιτισμό και στις ακόλουθες αναρτήσεις:

1) Κυκλαδικός πολιτισμός και μοντέρνα γλυπτική, μέσω του Νησιού του Πάσχα. Η ζωή μας κύκλους κάνει...

2) Κυκλαδικός πολιτισμός: Θηραϊκές τοιχογραφίες

3) Η αισθητική είναι η ηθική ... του παρελθόντος, μέρος 1ο: Η Α΄ Λυκείου του Μουσικού Σχολείου Ρόδου σχολιάζει έργα της κυκλαδικής τέχνης

Ακολουθεί το σχεδιάγραμμα της ενότητας, το οποίο δεν είναι δικό μου, το βρήκα στα αρχεία μου και ευχαριστώ τ@ν παλι@ συνάδελφο που το μοιράστηκε μαζί μου... 

Ο ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (3^η και 2^η χιλιετία π.Χ.)

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Αναπτύχθηκε στο Αιγαίο, στα νησιά των Κυκλάδων και άνθισε την εποχή του χαλκού (3000-2000 π.Χ.)

Ευνοήθηκε από :

ü  το ήπιο κλίμα

ü  την προνομιακή γεωγραφική θέση των Κυκλάδων → φυσική γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, ηπειρωτικής Ελλάδας και Κρήτης.

ü  τη μικρή απόσταση από νησί σε νησί → ανάπτυξη οικονομικών σχέσεων

ü  τη νησιώτικη νοοτροπία → θαλασσινές περιπλανήσεις και μυαλό «ανοιχτό» σε επιδράσεις από άλλους πολιτισμούς.

Την 3^η χιλιετία οι Κυκλαδίτες αναπτύσσουν τη ναυτιλία και μεταφέρουν από την Εγγύς Ανατολή στην Ευρώπη προϊόντα, ιδέες, τεχνικές γνώσεις και θρησκευτικές αντιλήψεις.

Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΙΤΩΝ – ΟΙ ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ

ü  6500 – 3000 π.Χ. → Οι Κυκλάδες κατοικούνται ήδη από τη Νεολιθική Εποχή.

ü  αρχές της 3^ης χιλιετίας → Οι Κυκλαδίτες ζουν σε αναπτυγμένους πια οικισμούς που βρίσκονταν κοντά στη θάλασσα ή σε πλαγιές λόφων.

ü  προς το τέλος της 3^ης χιλιετίας π.Χ. (περίπου 2300 π.Χ.)→ Οι κάτοικοι των Κυκλάδων οχυρώνουν (Αγία Ειρήνη Κέας) ή χτίζουν νέους οχυρωμένους οικισμούς στη θέση αυτών που είχαν καταστραφεί από άγνωστη σε μας αιτία (Φυλακωπή Μήλου). Το γεγονός ότι πολλοί Κυκλαδίτες εγκαταλείπουν τους παραθαλάσσιους οικισμούς και χτίζουν νέους στις κορυφές λόφων, μακριά από τη θάλασσα, και τους οχυρώνουν (Καστρί Σύρου), οδηγεί στο συμπέρασμα ότι νέοι πληθυσμοί (πιθανόν από τη Μικρά Ασία) τους απειλούσαν με εχθρικές επιδρομές.

ü  2η χιλιετία π.Χ. → Οι οικισμοί μεγαλώνουν και χτίζονται κτίρια πιο σύνθετα και πιο επιβλητικά. Είναι η εποχή που οι Κυκλαδίτες έρχονται σε επαφή με την ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη. Είναι η εποχή της ακμής του Κυκλαδικού πολιτισμού. Ο σημαντικότερος οικισμός αυτής της περιόδου είναι το Ακρωτήρι της Θήρας.

ü  μέσα περίπου της 2^ης χιλιετίας π.Χ. (1600 π.Χ.) → μεγάλος σεισμός καταστρέφει αυτούς τους ακμάζοντες οικισμούς και οι Κυκλαδίτες περιέρχονται στη σφαίρα της μινωικής επιρροής.

ü  προς το τέλος της 2^ης χιλιετίας π.Χ. (1450 π.Χ.) → Όταν καταστρέφονται τα μινωικά ανάκτορα, οι Κυκλάδες περνούν στην κυριαρχία των Μυκηναίων, που κυριαρχούν στις Κυκλάδες και μεταδίδουν τον πολιτισμό και τη θρησκεία τους.

Σε όλο αυτό το διάστημα οι Κυκλαδίτες ζουν σε αυτόνομους οικισμούς, που δεν υπάγονται σε μία κεντρική εξουσία και δε συγκροτούν ενιαίο κράτος. Οι οικισμοί δεν εξελίσσονται σε πόλεις – κράτη. Επομένως δεν υπάρχουν βασιλείς, θεοποιημένοι ή μη. Δεν υπάρχει ανάγκη κεντρικής εξουσίας για τους ακόλουθους λόγους :

ü  Η γεωγραφική κατάτμηση του χώρου σε μικρές ενότητες (νησιά) συντελεί στην ανάπτυξη μικρών και διάσπαρτων δυνάμεων, αντί να διευκολύνει τη συγκέντρωση δύναμης και πλούτου σε ένα μεγάλο κέντρο.

ü  Ανάπτυξη εμπορικών και ναυτιλιακών δραστηριοτήτων από τις τοπικές κοινωνίες με άμεση συμμετοχή των πολλών στα κοινά.

ü  Ειρηνικές σχέσεις με γειτονικούς πληθυσμούς.

ü  Ο πιο μεγάλος κίνδυνος για τον κυκλαδικό πολιτισμό προέρχεται από τους σεισμούς και κατά δεύτερο λόγο από ξένη κατάκτηση.

ΚΥΚΛΑΔΙΚΗ ΤΕΧΝΗ

Οι Κυκλαδίτες δέχτηκαν επιδράσεις από την ηπειρωτική Ελλάδα, τη μινωική Κρήτη και την Εγγύς Ανατολή. Όμως όσες κι όποιες κι αν ήταν αυτές οι επιδράσεις, τις αφομοίωσαν και τελικά διαμόρφωσαν έναν ιδιότυπο πολιτισμό που εκφράστηκε μέσα από μια ιδιότυπη τέχνη, με δική της ταυτότητα.

Οι Κυκλαδίτες δεν ανέπτυξαν μνημειακή τέχνη, δηλαδή μεγάλα, ογκώδη και επιβλητικά αγάλματα ή κτίρια, παρά το γεγονός ότι με τα ταξίδια τους προς την Ανατολή είχαν γνωρίσει το πολιτισμό των λαών εκεί. Καλλιέργησαν μία τέχνη περισσότερο ανθρώπινη και οικεία, που δίνει έμφαση στα απλά καθημερινά βιώματα και όχι στη λατρεία κάποιου ουράνιου ή «επίγειου» θεού.

ΓΛΥΠΤΙΚΗ

Χρησιμοποιούν ντόπιο λευκό μάρμαρο και πέτρα.

1.    ΕΙΔΩΛΙΑ

ü  Χαρακτηριστικά μαρμάρινα ειδώλια, που παριστάνουν γυμνές γυναίκες ή (σπανιότερα) άνδρες μουσικούς, πολεμιστές ή κυνηγούς. Τα πήλινα ειδώλια σπανίζουν, επειδή οι Κυκλάδες είχαν λίγο πηλό, ενώ διέθεταν μεγάλες ποσότητες λευκού μαρμάρου.

ü  Οι μορφές είναι σχηματοποιημένες με χαρακτηριστικές λεπτομέρειες για την αναγνώριση του φύλου.

ü  Δείχνουν μια προτίμηση των καλλιτεχνών προς τις αφαιρετικές μορφές.

ü  Αυστηρή μετωπικότητα. Τα περισσότερα είναι φιλοτεχνημένα σαν ζωγραφικά έργα, για να φαίνονται κυρίως από μπροστά.

2.    ΑΓΓΕΙΑ

Εντυπωσιακά μαρμάρινα αγγεία καθώς και μεταλλικά σκεύη με απλή χαρακτή διακόσμηση.

ΚΕΡΑΜΙΚΗ

Σκεύη καθημερινής χρήσης με πρωτότυπα σχήματα, που υλοποιούν πρωτοποριακές συλλήψεις.

ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ

1.    ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ / ΝΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ

Ζωγραφική πάνω σε σοβατισμένο τοίχο. Η τέχνη αυτή αναπτύχθηκε κυρίως στη μινωική Κρήτη, απ’ όπου επηρεάστηκαν οι Κυκλαδίτες.

Και για να επαναλάβω το αστείο που κάνω κάθε φορά, κυκλαδική μουσική έχουμε μόνο μεταγενέστερη...