Στα πλαίσια του μαθήματος της Φιλοσοφίας ο Μιχαήλ Άγγελος επέλεξε να παρουσιάσει τις τέσσερις σημαντικότερες σύμφωνα το μοντέλο του Γιάλομ υπαρξιακές ανησυχίες κι έπειτα να τις "σχολιάσει" με πίνακες ζωγραφικής.
Υπαρξιακές Ανησυχίες
Volume 1
(Βάσει τoυ υπαρξιακού μοντέλου του Ίρβιν Γιάλομ)
Χρησιμοποιώ
το υπαρξιακό μοντέλο του σύγχρονου ψυχολόγου Ίρβιν Γιάλομ διότι διατυπώνει κατά
την άποψη μου εύστοχα τις τέσσερις σημαντικότερες υπαρξιακές ανησυχίες ενός
ανθρώπου.
1.Αρχίζουμε πρώτα λοιπόν με την μεγαλύτερη ανησυχία
του ανθρώπου: Τον θάνατο .Όλοι ξέρουμε πως ο θάνατος είναι κάτι
αναπόφευκτο. Από μικρή ηλικία κάποιος μαθαίνει να ρυθμίζει αυτήν την ανησυχία με
τον τρόπο του.Μπορεί να έχει να κάνει και με θεωρίες όπως της μετενσάρκωσης ή της πίστης σε μια θρησκεία που υπόσχεται την μετα θάνατον και αιώνια ζωή. Ή και κανένα από
τα παραπάνω. Παίζει όμως μεγάλο ρόλο στην καθημερινότητα καθενός η αντιμετώπιση
μίας τέτοιας ανησυχίας. Φυσικά το να φοβάται και να σκέπτεται κανείς για τον
θάνατο συνεχώς,έχει μεγάλη επίπτωση στην ψυχολογία του και επομένως στην
καθημερινή ρουτίνα του.Άρα η υπέρβαση ενός τέτοιου φόβου είναι πολύ σημαντική
για κάθε άνθρωπο έτσι ώστε να ζει καλύτερα και να αντιμετωπίζει ευκολότερα κάθε
πρόβλημα που θα βρεθεί στον δρόμο του.
2.Ας μιλήσουμε τώρα λίγο για την ελευθερία.Το ερώτημα
είναι πώς η ελευθερία κατατάσσεται στις μεγαλύτερες ανησυχίες του
ανθρώπου, εφόσον ως έννοια είναι καθαρά θετικής καταγωγής.Η απάντηση σε αυτό το
ερώτημα είναι η εξής: Αφού είμαστε απολύτως ελεύθεροι
αυτό σημαίνει πως είμαστε οι δημιουργοί του δικού μας κόσμου και επομένως αυτό συνεπάγεται μεγάλη ευθύνη.Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός στο πώς χειρίζεται
την ευθύνη. Κάποιοι την ρίχνουν στους υπόλοιπους και ποτέ στους εαυτούς τους και
άλλοι έχουν τις παρωπίδες και απαρνιούνται την ολική της ύπαρξη ρίχνοντας αυτά που
συμβαίνουν σε εξωτερικούς παράγοντες (μπορεί να έχει να κάνει με μία μεγάλη
δύναμη ή με την τύχη ή ακόμα στην μοίρα).
3.Άλλο ένα ζήτημα έχει να κάνει με την απομόνωση.Υπάρχουν
πολλά είδη απομόνωσης και τώρα θα μιλήσουμε για την υπαρξιακή απομόνωση.Η υπαρξιακή
απομόνωση έχει να κάνει με το πως απομονώνουμε κάποια κομμάτια του εαυτού μας, όπως συναισθήματα,εμπειρίες και επιθυμίες, και τα διαγράφουμε από την συνείδηση
μας χωρίς αυτά όμως να φεύγουν ολοκληρωτικά. Κάθονται λοιπόν στον υποσυνείδητο
και τυραννάν το άτομο, το οποίο το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να προσπαθεί να τα
αγνοήσει.Με λίγα λόγια, όσο πιο πολλά κομμάτια του εαυτού του χάνει κάποιος,τόσο
πιο πολύ χάνει το εγώ του και τείνει στην διάχυση δηλαδή στην “αντιγραφη” του τρόπου ζωής κάποιου άλλου
χωρίς ο ίδιος να έχει δικιά του βούληση.Επίσης κάποια άτομα βρίσκουν απάντηση
στην απομόνωση τους,μέσω της ψυχαναγκαστικής σεξουαλικότητας.Δηλαδή δεν
νοιάζονται για το άτομο, αλλά για για το μέλος του ατόμου το οποίο θα τους
ικανοποιήσει σεξουαλικά και ατομικά.
4.Τελευταία ανησυχία είναι η έλλειψη νοήματος.Άμα
κάποιος δεν έχει βρει το νόημα της ζωής του και απλά υπάρχει για να υπάρχει
τότε δεν ζει πραγματικά.Ο καθένας θα πρέπει να βρει αυτό που του αρέσει και
αγαπάει χωρίς φυσικά να είναι ένα ή δύο μόνο πράγματα.Είναι στην φύση του
ανθρώπου να αναζητάει νόημα ακόμα και εκεί που δεν υπάρχει.Είναι πραγματικά
επικό το πως ενώ βρισκόμαστε σε ένα σύμπαν χωρίς νόημα βρίσκουμε το δικό μας
νόημα.Ο άνθρωπος θα μπορούσε να πει κανείς ότι σε πολλά κομμάτια του είναι
κάπως ψυχαναγκαστικός. Διότι ακόμα και εκεί που δεν υπάρχει κάτι, εκεί που
υπάρχει ένα κενό,ο άνθρωπος θα βρει τρόπο να το γεμίσει αυτό το κενό
αυτόματα.Έτσι λοιπόν ο άνθρωπος θα πρέπει να ζει με νόημα την κάθε στιγμή του
και να μην αφήνει τον χρόνο απλά να κυλάει.
Volume 2
Υπαρξιακές Ανησυχίες, είπαμε ,είναι οι ανησυχίες που έχουν να κάνουν με την ύπαρξη του ανθρώπου.Σ’ αυτό
το είδος ανησυχιών περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων ο θάνατος, η ελευθερία, η απομόνωση και η έλλειψη
νοήματος. Ο θάνατος είναι κάτι που δεν ξεφεύγει κανείς και είναι το "The End" στην ιστορία κάθε ανθρώπου. Η ελευθερία είναι ο
τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος έχοντας τον πλήρη έλεγχο είναι ο συγγραφέας της
ίδιας του της ζωής. Η απομόνωση έχει να κάνει με το πώς πολλοί άνθρωποι φτάνουν
σε σημείο να χάνουν το ‘ΕΓΩ’ τους.Τέλος, η έλλειψη νοήματος συνιστά την απώλεια αυτού που προσδιορίζει το
γιατί κάθε ένας από μας ζει και έχει την θέληση να ζήσει. Ονομάζονται υπαρξιακές
διότι έχουν να κάνουν με την καθημερινότητα όλων των ανθρώπων και είναι απ’τις
μεγαλύτερες και πιο σημαντικές ανησυχίες που περνάει και έχει περάσει κάθε
άνθρωπος. Αλλά πως μπορεί να τις απεικονίσει ένας καλλιτέχνης και συγκεκριμένα
ένας ζωγράφος;
Ας θαυμάσουμε :
“Αυτοπροσωπογραφία με τον θάνατο να παίζει βιολί”
Σ’αυτό το έργο του Arnold Bocklin(1827-1901),απεικονίζεται ο εαυτός του και από πίσω του ένας σκελετός να παίζει βιολί, το οποίο έχει μία χορδή κουρδισμένη στην νότα Σολ. Ο λόγος που αυτή η αυτοπροσωπογραφία περιέχει τον σκελετό από πίσω από τον ζωγράφο είναι διότι επέλεξε με αυτόν τον τρόπο να απαντήσει σε μια ερώτηση που του είχε τεθεί από τον φίλο του.Ενώ ζωγράφιζε ο Arnold, ο φίλος του παρατηρούσε ότι πού και πού ο ζωγράφος φαινόταν να άκουγε κάτι. Έτσι ο Arnold χρησιμοποίησε το γοτθικό του χιούμορ και ζωγράφισε τον θάνατο να παίζει βιολί ακριβώς από πίσω του.
“Ταξιδιώτης πάνω από την
θάλασσα της ομίχλης”
Ζωγραφισμένο
από τον καλλιτέχνη Caspar David Friedrich(1810-1820),αυτό το έργο τέχνης είναι ένα από τα
πιο χαρακτηριστικά και γνωστά αριστουργήματα του Ρομαντισμού.Ο ζωγράφος
χρησιμοποιώντας λαδομπογιές,αποτυπώνει πάνω στον καμβά έναν νέο σε ηλικία
άντρα ο οποίος βρίσκεται πάνω από έναν γκρεμό.Ο άντρας φαίνεται να βρίσκεται
χαμένος στις σκέψεις του ενώ κοιτάει τον απέραντο ορίζοντα.Από αναλύσεις που
έχουν γίνει το κενό στο οποίο κοιτάει ο άντρας είναι ο καθρεφτης του εγώ του
και ο γκρεμός είναι η φοβερή δύναμη της φύσης.
“Μοναξιά”
Αυτό το έργο χρονολογικά
δεν ταιριάζει με τα υπόλοιπα χρονολογικά γιατί είναι πιο πρόσφατο. .Είναι του ζωγράφου Daler Usmonov(1987) και
αναδείχθηκε σε μία συλλογή η οποία είχε πραγματοποιηθεί 2015.Γνωρίζοντας όμως
αυτό δεν δίστασα να την συμπεριλάβω,διότι δεν έβρισκα άλλο έργο που αποτύπωνε
καλύτερα την απομόνωσει από τους εαυτούς μας.Στο έργο του, ο Daler έχει ζωγραφίσει έναν νεαρό να κάθεται σε ένα άδειο και
σκοτεινό δωμάτιο κοιτώντας την μόνη πηγή φωτός το οποίο είναι έναν παράθυρο.Εδώ
η μοναξιά χρησιμεύει ως φως που ρίχνουμε στα σκοτεινά μυαλά μας.
“Ο χορός της ζωής”
.jpg/1024px-Edvard_Munch_-_The_dance_of_life_(1899-1900).jpg)
Ο Edvard Munch(1863-1944)επηρεασμένος από τον συμβολισμό,σ’αυτόν
τον πίνακα χρησιμοποιεί τα χρώματα ως λέξεις και σημασίες.Με το μαύρο εκφράζει
τον θάνατο,την μοναξιά και την λύπη, με το κόκκινο την αγάπη, το πάθος και τον
πόνο, ενώ με το άσπρο εκφράζει την αθωότητα,την χαρά και την νεότητα. Ομολογώ πως
δεν είναι μόνο ένα έργο του που αντιπροσωπεύει άμεσα το νόημα της ζωής αλλά όλα
του τα έργα.Από μόνος του σχολιάζει πως στις ζωγραφιές του προσπαθεί να
εξηγήσει την ζωή του και το νόημα της αλλά ταυτοχρόνως προσπαθεί να βοηθήσει
και του συνανθρώπους του να το βρούνε.
ΠΗΓΕΣ: https://culturacolectiva.com/art/10-paintings-that-show-how-solitude-can-be-your-best-companion-2
Κι ένα τραγουδάκι από μένα.
Έτσι...
... κι αλλιώς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου