Στην Ανδρομέδα και στη Γη: Μακριά στην Ανδρομέδα (κατανδρομεδίς όμως) και στην άκαρπη την Μελούνα

    Η παρούσα ανάρτηση έχει την ιδιοτυπία να είναι ο προπομπός μιας νέας σελίδας/στήλης (νάτηνε) του ιστολογίου και παράλληλα η τέταρτη ή η πέμπτη καταχώρηση αυτού στο οποίο ...προπέμπει.

"Άντε γεια μας, μάγκες!" (Spoiler Alert)

   Ο... Σέλντον, οι τυχόν εμμονοληπτικοί  και ψείρες αναγνώστες του afterschoolbar και ο πράκτορας της ΕΥΠ που με παρακολουθεί ξέρουν πολύ καλά ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε διακαής μου πόθος να φτιάξω μια τοπογραφία και μια ουρανογραφία  των στίχων του Θανάση Παπακωνσταντίνου χρησιμοποιώντας το google map  και το αντίστοιχο εργαλείο που δεν μπορεί  θα υπάρχει όσον αφορά τα αστέρια. Όλοι όμως ξέρουμε πολύ καλά ότι δεν πρόκειται να βρω χρόνο να το κάνω ποτέ(Η... προφητεία πλέον είναι μόνο κατά το ήμισυ ακριβής. Η... Θανασογραφία των ουρανών εκκρεμεί ακόμα, αλλά την  Θανασογραφία της Γης την έκανα και θα την δείτε εδώ). Είπα λοιπόν να ρίξω νερό στο κρασί μου και  κάνω μια σειρά αναρτήσεων  στις οποίες θα αναφέρομαι σε τοποθεσίες -γήινες και επουράνιες- που αναφέρονται σε τραγούδια του Θανάση Παπακωνσταντίνου σχολιάζοντάς τες. Μετά σκέφτηκα ότι κάποια στιγμή ήθελα να κάνω το ίδιο με διάφορα άλλα τραγούδια που αναφέρονται σε διάφορα μέρη. Και γιατί να περιοριστώ σ΄αυτό, είπα μετά, και να μη γράφω για μέρη που μου έχουν κάνει εντύπωση;  Κι έπειτα έγραψα μια ανάρτηση για τα άστρα που αναφέρονται στα ομηρικά έπη, κατά την περιγραφή της ασπίδας του Αχιλλέα και κατά την περιγραφή του ταξιδιού του Οδυσσέα από την Καλυψώ στους Φαίακες, και... γλυκάθηκα μάλλον, θυμήθηκα που ήμουνα μικρός κι ήθελα να γίνω αστρονόμος φιλόλογος και ξύπνησε ο παλιός ο έρωτας. Η σούμα όλων αυτών είναι η στήλη "Στην Ανδρομέδα και στη Γη". Όπου "Στην Ανδρομέδα" θα αναφέρομαι σε διάφορα ουράνια σώματα και αστρονομικά φαινόμενα και "Στην Γη", θα αναφέρομαι σε διάφορους γήινους προορισμούς.  Κι ευκαιρίας δοθείσης θα αναφερθώ σε μια άλλη αγάπη μου, την σπηλαιολογία, την οποία δεν μπορώ να εξασκήσω γιατί είμαι αγύμναστος (το οποίο διορθώνεται), κλειστοφοβικός και υψοφοβικός (τα οποία δεν διορθώνονται). Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφέρω, να υπενθυμίσω και να τονίσω, ότι αστρονόμος δεν είμαι, όσα γράφω είναι συμπιλήματα πληροφοριών που είτε θυμάμαι από τα διαβάσματα μου ή βρήκα στο Διαδίκτυο.

  Τιμής ένεκεν λοιπόν, στην πρώτη ανάρτηση αυτής της σειράς- η οποία βέβαια είναι δεύτερη-, θα ασχοληθούμε με την Ανδρομέδα. 

"Βάζω τη λακέρδα. Βάζεις το τσίπουρο;" Άιντε μες της γης το πυρωμένο κέντρο άιντε δυο πουλιά φιλιούνται σ’ ένα δέντρο άιντε πέφτει λάβα, λάβα απ’ τα φιλιά τους άιντε και φτερά απολιθωμένα απ’ τα κορμιά τους. Άιντε εκεί μακριά, μακριά στην Ανδρομέδα άιντε πίνουν τσίπουρο και τρων λακέρδα άιντε κάτι όντα περίεργα κι ωραία άιντε που είναι μόνα και ψάχνουν για παρέα. Άιντε εκεί ψηλά στην άκαρπη Μελούνα άιντε φύτρωσε, φύτρωσε μια παπαρούνα άιντε που `χει στόμα, στόμα και δαγκάνει άιντε κι όλο λέει πως δεν το ξανακάνει. Άιντε εκεί βαθιά, βαθιά στα σωθικά μου άιντε κάτι γίνεται κυρά μου άιντε χίλια άλογα τυφλά γυρίζουν άιντε έξοδο ζητάν και μ’ αλωνίζουν. Άιντε εδώ σιμά κοντά δυο μέτρα βάθος άιντε λεν πως φυλακίζουνε το πάθος άιντε ρίχνουν χώμα με λουλούδια ραίνουν άιντε και θαρρούν, θαρρούν πως ξεμπερδεύουν.

Τι εστί Ανδρομέδα; 

Η Ανδρομέδα μπορεί να είναι ο αστερισμός ή ο  μεγάλος γαλαξίας που βρίσκεται στον αστερισμό. Ο Παπακωνσταντίνου πιθανότατα αναφέρεται στον γαλαξία.  Ο αστερισμός πήρε το όνομα του από την Ανδρομέδα, την κόρη που  κατά την μυθολογία - κι επιβεβαιώνοντας, θεμελιώνοντας καλύτερα-  το λογοτεχνικό στερεότυπο damsel in distress,  έσωσε από το θαλάσσιο κτήνος ο Περσέας, ένας μύθος που όλοι οι τριτοδεσμίτες και οι θεωρητηκάριοι δεν μπορεί παρά να θυμόμαστε τουλάχιστον από τα... calceis pennatis. Tου Περσέα, όχι του παπουτσάδικου στη Ρόδο, που κι αυτό δηλαδή από τον Περσέα ονομάστηκε έτσι. Ότι εγώ φανταζόμουνα παιδάκι την Ανδρομέδα σαν μια κοπέλα που φορούσε ένα φουστάνι πολύχρωμο και παρδαλό στα χρώματα μιας αντρομίδας που είχαμε, το ξέρω, είναι too much information,  αλλά τι  να κάνουμε, c'est la vie  ή μάλλον c' est la....me  που θα μπορούσε να  πει κανείς σε άψογα αγγλογαλλικά. Ο αστερισμός της Ανδρομέδας- ναι, δεν έχω κάτι άλλο να πω για αυτόν,  πέρα από το γεγονός ότι "μοιράζεται" τον α' της  (Αλφεράζ ή Σιράχ ) με τον αστερισμό του Πηγάσου,  οπότε πάμε στο γαλαξία.

   Ο Γαλαξίας της Ανδρομέδας, λοιπόν είναι ένας μεγάλος γαλαξίας ο οποίος φαίνεται στον ουρανό

Η πρώτη φωτογραφία του Μ31 ((1887)

να βρίσκεται στον ομώνυμο αστερισμό. Κανονικά θα έπρεπε να τον λέω "Μεγάλο Γαλαξία της Ανδρομέδας" γιατί υπάρχει κι άλλοι γαλαξίες στην Ανδρομέδα, μικρότεροι.  Είναι σπειροειδής γαλαξίας, σαν και τον δικό μας,  η αστρονομική του ονομασία είναι Μ31 και είναι το μακρύτερο αντικείμενο που μπορεί κανείς να δει με γυμνό μάτι, περίπου 2,5 εκατομμύρια έτη φωτός. Παρά ταύτα, άργησε να "ανακαλυφθεί" και στην αρχή τον θεωρούσαν νεφέλωμα.  Ο Γαλαξίας της Ανδρομέδας είναι ξαδερφάκι του δικού μας και μαζί αποτελούν τους μεγαλύτερους γαλαξίες της γειτονιάς μας.  Πάντως θα είναι ευτύχημα τα καρντάσια εκεί στην Ανδρομέδα να είναι "περίεργα κι ωραία" γιατί όντως "είναι μόνα τους και ψάχνουνε παρέα".  Ο Γαλαξίας της Ανδρομέδας κινείται με ιλιγγιώδη ταχυτητα προς τον δικό μας γαλαξία και σε περίπου 4 δισεκατομμύρια χρονάκια θα συγκρουστεί μαζί τους και θα τον απορροφήσει, καθότι είναι πολύ μεγαλύτερος, μέχρι που στο τέλος η μαύρη τρύπα του ενός γαλαξία θα συναντηθεί με τη μαύρη τρύπα του άλλου και να σχηματίσουν έναν τεράστιο ελλειπτικό γαλαξία (τον "Milkοmeda" όπως τον έχουν ήδη ονομάσει όσοι αρέσκονται σε συμφυρμούς ονομάτων). Η μοίρα της Γης και του ηλιακού μας συστήματος είναι άδηλη. . Είναι πιθανόν τα άστρα του γαλαξία μας να μην συγκρουστούν με τα άστρα της Ανδρομέδας εξαιτίας της αραιότητας του εν λόγω γαλαξία. Μια άλλη εκδοχή είναι ότι θα εκτιναχθούν στο διάστημα. Μην ανησυχείτε πάντως, διότι ούτως ή άλλως ήδη δεν θα υπάρχει ζωή στη Γη εξαιτίας της μετατροπής του Ήλιου σε ερυθρό γίγαντα.

Προοικονομία. 

Εκτός από το διονυσιακό τραγουδάκι του Παπακωνσταντίνου που ήταν η αφορμή και αυτής της δημοσίευσης  αλλά και ολόκληρης της σειράς αυτών των δημοσιεύσεων, υπάρχουν αρκετές αναφορές στην Ανδρομέδα και στο Γαλαξία της. Για την πολυτραγουδισμένη Πούλια, το αστρικό σμήνος που βρίσκεται στον Γαλαξία της Ανδρομέδας τα έχουμε πει εδώ, οπότε πάμε σ' αλλά.

Μεταξύ άλλων αναφορών στην τέχνη,  υπάρχει  ένας Ανδρομιδιανός που τον ξέρετε όλοι, αν και καμιά φορά, φοράει τα γυαλιά του για να μην τονε γνωρίσουμε. Τον λένε Καλ-Ελ, κυκλοφορεί με το ψευδώνυμο Κλάρκ Κεντ κι όλοι τον γνωρίζετε για τις ιδιαίτερες, ασυνήθιστες κι αμφιβόλου γούστου  ενδυματολογικές επιλογές και την υπεράνθρωπη δύναμή του ως Σούπερμαν.  Ο Κρύπτον, ο πλανήτης του Σούπερμαν, τοποθετείται  μυθιστορηματικά στον Γαλαξία της Ανδρομέδας.

 Εκεί επίσης υποτίθεται ότι διαδραματίζεται και η υπόθεση της σειρά ταινιών "Οι φρουροί της Αχαΐας"- σορρυ  "Οι φύλακες του Γαλαξία".

Και ο δίσκος "A posteriori" των "Enigma"  αναφέρεται στην σύγκρουση του Γαλαξία μας  με τον

Γαλαξία της Ανδρομέδας.

Άμα παίζετε, δείτε κι αυτό, να μαθαίνουμε κιόλας,  ποιος ξέρει, κάθε εμπειρία και γνώση μπορούν να μας φανούν  χρήσιμες.

"Τη θάλασσα τη θάλασσα, ποιος θα μπορέσει να την εξαντλήσει;"

Ο Σεφέρης,τέλος, που συχνά χρησιμοποιεί τα άστρα ως σύμβολα στην ποίησή του έχει δώσει στο Κ' του "Μυθιστορήματος" (από όπου και το απόσπασμα που είναι λεζάντα στην παραπάνω φωτογραφία) τον υπότιτλο "Ανδρομέδα", λίγο από το μυθικό πρόσωπο, λίγο από τον αστερισμό. Για τη σχέση του "Μυθιστορήματος" με τον μύθο και την ιστορία  έχουμε πει εδώ κι εδώ δυο τρία πράγματα. Εδώ σου λένε λίγο περισσότερα.

Για την Γη φαντάζομαι δεν χρειάζεται να πω κάτι κι ας περιλαμβάνεται το παπακωνσταντίνειο τραγούδι σε δίσκο που λέγεται "Στην Ανδρομέδα και τη Γη".

Το μόνο που χρειάζεται να ξέρουμε είναι ότι είναι εδώ που είμαστε, δεν είναι επίπεδη, δεν είναι κούφια ( το "φιλντισένιο κέντρο" που λέει το τραγούδι είναι σχήμα λόγου) και ότι τούτη η γη που την πατούμε όλοι μέσα θε να μπούμε, που αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν θα χαρούμε τη ζωή κι αυτό εννοεί  τραγούδι όταν λέει ότι δεν φυλακίζουνε το πάθος τα δυο μέτρα βάθος. Αυτά.

Α! Η Μελούνα είναι ορεινό πέρασμα που οδηγεί από την περιοχή της Ελασσόνας στον Τύρναβο και την υπόλοιπη Θεσσαλία. Μετά το 1882 και την προσάρτηση της Θεσσαλίας πλην Ελασσόνας στην Ελλάδα,υπήρξε στην μεθόριο του ελληνικού κράτους.  Στον πόλεμο του '97 η ομώνυμη μάχη υπήρξε η πρώτη ήττα του ελληνικού στρατού. Για την παροιμιώδη έκφραση να πω πως, όπως λέει  επί λέξει η Wiki, «Ελλάδα της Μελούνας» χαρακτηριζόταν η περιορισμένη εδαφική έκταση του τότε νεοελληνικού κράτους, σε αντιδιαστολή με τους πόθους που ανέπτυξαν οι τότε θιασώτες και οπαδοί της Εθνικής Εταιρείας, που πίστευαν αψυχολόγητα σε νικηφόρο πόλεμο με τη δεύτερη σε μέγεθος αυτοκρατορία της εποχής, την Οθωμανική. Φαντάζομαι βέβαια για τον Παπακωνσταντίνου έχει ιδιαίτερη θέση στην προσωπική του μνήμη και μυθολογία καθότι  κατάγεται από χωριά της Ελασσόνας και έζησε τον Τύρναβο... Αν ήμουν εγώ, ας πούμε, θα έγραφα για τα "Δώδεκα", ή την "Πορτίτσα της Κουπαρίτσας", ή τη "Σκάλα το Λαγκάδι" . Πάντως, από ό,τι κατάλαβα, από τη Μελούνα περνάει ο η Εθνική Λάρισας - Κοζάνης και είναι το σημείο που κλείνουν οι Ελασσονίτες αγρότες στις κινητοποιήσεις τους...

Υ.Γ.:

(😋)

A! Παραλίγο να το ξεχάσω... Περισσότερα για την σύγκρουση του Γαλαξία με τον γαλαξία της Ανδρομέδας δείτε στο ακόλουθο βίντεο του Αστρόνιο.


Κι αναρωτηθείτε...