Επανάληψη της "Ελένης" με τη χρήση ΤΠΕ ( μίνι διδακτικό σενάριο): "Ποια Ελένη ή Μέσα σε ψέμματα που γίνανε θεσμοί"

   Τα παρακάτω είναι τα φύλλα εργασίας από το μίνι σενάριο που εφάρμοσα στα πλαίσια της Πιστοποίησης Β' Επιπέδου, τον Μάη του 2014. Για όποιον ενδιαφέρεται. Και άμποτε να φτάσει ξανά  στα χέρια μου κάποτε, βελτιωμένο...

   Θα παραλείψω την πορεία διδασκαλίας και τον αναστοχασμό για να μη γίνει σχοινοτενής η ανάρτηση κι επειδή εκ των φύλλων εργασίας συνάγονται εύκολα. Η πορεία διδασκαλίας τουλάχιστον. 

Λίγα πραγματάκια να πω μόνο όσον αφορά τον αναστοχασμό:

     Διάλεξα το συγκεκριμένο θέμα από ανάγκη (η Γ΄  Λυκείου μου ετοιμαζόταν για τις Πανελλήνιες, η Α΄Λυκείου μου πάλευε με το θηρίο της Τράπεζας Θεμάτων και η "Ελένη" ήταν το μοναδικό μάθημα στο οποίο είχα την πολυτέλεια "να χάσω" ώρες) κι από επιθυμία να έρθει σε επαφή το εξαιρετικά ταλαντούχο και εφεκτικό στις τέχνες τμήμα της Γ' Γυμνασίου, στο οποίο δίδασκα,  με τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται ο μύθος της Ελένης στις τέχνες και να διερευνήσει  πόσο επηρεάστηκαν αυτές από την παραδοσιακή εκδοχή του μύθου και πόσο από την "καινή" Ελένη του Ευριπίδη.  

     Εφάρμοσα το σενάριο αφιερώνοντας μια διδακτική ώρα σε κάθε φύλλο εργασίας, καθώς οι διοργανωτές των σεμιναρίων είχαν την φαεινή ιδέα - που φανερώνει κιόλας και την δεν-την-λες-βαθύτατη γνώση τους για το τι συμβαίνει στα σχολεία της χώρας- μέσα στο Μάιο να κάνουμε δυο παρεμβάσεις και δεν είχα παραπάνω χρόνο να διαθέσω. Ωστόσο θεωρώ ότι η σωστή εφαρμογή του σεναρίου απαιτεί μια ώρα προπαρασκευής, δυο ώρες για κάθε φύλλο εργασίας και μια ώρα για την παρουσίαση των εργασιών κάθε ομάδας. Σύνολο έξι ώρες. Καλό κουράγιο και βοήθειά σας...

    Η ταξινόμηση κατά χρονολογική σειρά στην οποία έπρεπε να τοποθετήσουν τα ευρήματά τους κάποιες ομάδες καλό είναι να παραλειφθεί (εμείς την παραλείψαμε) γιατί και χρονοβόρα είναι και σε κάποιες περιπτώσεις δεν είναι δυνατό να βρεθεί κάποια χρονολογική αναφορά. 

   Προετοιμαστείτε για το χειρότερο όσον αφορά τις υλικοτεχνικές υποδομές. Εμείς ανακαλύψαμε ότι το εργαστήριο πληροφορικής δεν είχε ηχεία με αποτέλεσμα να χρειαστεί οι ομάδες να χρησιμοποιήσουν εναλλάξ τα δικά μου ηχεία που έτυχε να έχω μαζί μου. Επίσης, αν κάτι είναι να πάει στραβά θα πάει. Η "Πύλη για τη Ελληνική Γλώσσα" παρέμεινε ερμητικά κλειστή, το Διαδίκτυο έπεσε πριν προλάβουν κάποιες ομάδες να αποθηκεύσουν τις εργασίες τους, ενώ μια ομάδα έκλεισε τον υπολογιστή της χωρίς να την αποθηκεύσει. Συμπέρασμα: Τα παιδιά μπορεί να είναι άσοι στο Facebook, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι εξοικειωμένοι με άλλες πτυχές που σχετίζονται με τους υπολογιστές. 

           Για να αποφύγετε τυχόν μπελάδες (διότι ζούμε σε επικίνδυνους καιρούς και δεν ξέρεις από πού θα σου 'ρθει) και να χάσετε χρόνο, ανοίξτε εσείς εκ των προτέρων ηλεκτρονικά ταχυδρομεία και λογαριασμούς σε όσα ψηφιακά εργαλεία απαιτείται να δουλέψει κάθε ομάδα. 

         Από τις εργασίες των μαθητών παραθέτω μόνο όσες επιβίωσαν από το δεύτερο φύλλο εργασίας. 

         Έλαβα υπόψιν τις  επιθυμίες των μαθητών στο σχηματισμό των ομάδων,  αλλά έλαβα και μέριμνα ώστε σε κάθε ομάδα να μετέχουν μαθητές ποικίλων μαθητικών επιδόσεων και τουλάχιστον ένας με ευεχέρεια στη χρήση υπολογιστών. 

 Αυτά...

Ταυτότητα

Τίτλος: «Ποια Ελένη ή Μέσα σε ψέματα που γίνανε θεσμοί »

Δημιουργός: Βενιζελέας Ηλίας, ΠΕ  02, Μουσικό Σχολείο Ρόδου

Διδακτικό αντικείμενο:  Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, «Ελένη». Ανασκόπηση/Επανάληψη της τραγωδίας

Τάξη:  Γ2΄  Γυμνασίου

Χρονική Διάρκεια:  1 ώρα προεργασίας στην τάξη + 2 διδακτικές ώρες κάθε φύλλο εργασίας + 1 ώρα σε αίθουσα με διαδραστικό πίνακα ώστε κάθε ομάδα να παρουσιάσει τις εργασίες της.

Προϋποθέσεις Υλοποίησης: Χρειάζεται να έχει ολοκληρωθεί η διδασκαλία της τραγωδίας και οι μαθητές να έχουν ευχέρεια να χρησιμοποιούν βασικά προγράμματα του Office  (Word, Power Point) και των Windows (Movie Maker)  καθώς και να περιηγούνται στο Διαδίκτυο. Επίσης, να είναι γενικά εξοικειωμένοι με την χρήση Η. Υ.

Μέθοδος: Ομαδοσυνεργατική, ο  δάσκαλος έχει το ρόλο του εμψυχωτή και του βοηθού. 

Στόχοι με βάση τον ρόμβο

Γνώση Αντικειμένου

α) Να εμπεδωθεί  η βασική αντίθεσης τη  τραγωδίας , αυτής ανάμεσα στο «φαίνεσθαι» και το «είναι».

β) Να γίνει αντιληπτή η δυνατότητα της τραγωδίας να προσεγγιστεί ως «τραγωδία» και «ιλαροτραγωδία»

γ) Να κατανοήσουν τη διαφορά μεταξύ της Ομηρικής και της καινής Ελένης

Γνώση  για τον κόσμο

α)Να συνειδητοποιήσουν πόσο ισχυρή είναι η αντίσταση παγιοποιημένων αντιλήψεων

β) Να συνειδητοποιήσουν ότι το μέσο επηρεάζει τόσο το περιεχόμενο όσο και την πρόσληψη του μηνύματος

γ) Να δουν πως παρουσιάζεται ο μύθος της Ελένης σε άλλες τέχνες και πόσο επηρεάστηκαν αυτές από την εκδοχή του Ευριπίδη.

δ) α) Να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές ότι ο τρόπος προσέγγισης μιας  τραγωδίας (και κατ’ επέκταση ενός λογοτεχνικού έργου)  σχετίζεται με τα γενικότερα αιτήματα μιας εποχής.

Γραμματισμοί

α) Να ασκηθούν στην άντληση και επεξεργασία υλικού από το Διαδίκτυο

β) Να εξοικειωθούν με τη χρήση ψηφιακών εργαλείων.

γ) Να μελετούν κείμενα ώστε να μπορούν να κατανοήσουν τις ιδέες και τις αντιλήψεις που διαχέονται σε αυτά

Διδακτικές πρακτικές

α) Να ασκηθούν οι μαθητές να διερευνούν και να καταλήγουν βάσει των ερευνών τους σε συμπεράσματα.

β) Να ενθαρρυνθούν οι μαθητές να εργάζονται ομαδικά και να συνεργάζονται.

  1η Διδακτική παρέμβαση

 Φύλλα Εργασίας

Ομάδα 1 – Οι σκηνοθέτες

1)    Δημιουργήστε στην επιφάνεια εργασίας ένα φάκελο και δώστε του το όνομα της ομάδας σας.  Αποθηκεύστε εκεί ότι αρχείο κατεβάσετε ή δημιουργήσετε.

2)   Στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://afterschoolbar.blogspot.gr/2010/02/blog-post.html  περιέχονται αποσπάσματα από τη σκηνή της αναγνώρισης, προερχόμενα από  πέντε διαφορετικές παραστάσεις της «Ελένης».

3)   Ανοίξτε ένα αρχείο κειμένου,  φτιάξτε ένα πίνακα και κατατάξτε τις παραστάσεις σε τρεις κατηγορίες ως προς την προσέγγιση της τραγωδίας: «Κωμικές», «τραγικές»,  «μείξη κωμικών και τραγικών στοιχείων».  Σε κάθε παράσταση να γράφετε και την ημερομηνία κατά την οποία ανέβηκε.

4)   Γράψτε για κάθε παράσταση ποια στοιχεία είναι εκείνα που σας έκαναν να την κατατάξετε έτσι. (Με άλλα λόγια, σε κάθε παράσταση με ποια μέσα επιτυγχάνεται το κωμικό και με ποια το τραγικό αποτέλεσμα).

5)   Αποθηκεύστε την εργασία της και αποστείλετέ την  στα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία των υπόλοιπων ομάδων

Ομάδα 2- Οι μουσικοί

1)    Δημιουργήστε στην επιφάνεια εργασίας ένα φάκελο και δώστε του το όνομα της ομάδας σας.  Αποθηκεύστε εκεί ότι αρχείο κατεβάσετε ή δημιουργήσετε.

2)   Ανοίξτε ένα φυλλομετρητή και αναζητήστε στις ιστοσελίδες www.stixoi.info και www.kithara.to τραγούδια που αναφέρονται στην Ελένη και στον Τρωικό Πόλεμο, προσαρμόστε τα κριτήρια της αναζήτησης αν χρειαστεί.  Αντιγράψτε τα τραγούδια στο αρχείο κειμένου που έχετε ανοίξει, αναγράφοντας τίτλο, συντελεστές και έτος πρώτης κυκλοφορίας. Αποθηκεύστε το.

3)   Ανοίξτε ένα άλλο αρχείο κειμένου και γράψτε πώς παρουσιάζεται η Ελένη σε καθένα από αυτά και ποια εκδοχή του μύθου χρησιμοποιείται.

4)   Σε τι συμπεράσματα καταλήγετε αναφορικά με την επίδραση της «καινής» Ελένη του Ευριπίδη;

5)   Αποθηκεύστε την εργασία της και αποστείλετέ την  στα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία των υπόλοιπων ομάδων

Ομάδα 3-Οι ποιητές

1)    Δημιουργήστε στην επιφάνεια εργασίας ένα φάκελο και δώστε του το όνομα της ομάδας σας.  Αποθηκεύστε εκεί ότι αρχείο κατεβάσετε ή δημιουργήσετε.

2)   Ανοίξτε ένα αρχείο κειμένου.

3)   Συνδεθείτε με την παρακάτω διεύθυνση: http://ebooks.edu.gr/2013

4)   Αναζητήστε και αντιγράψτε στο αρχείο κειμένου που ανοίξατε  τα παρακάτω ποιήματα για την Ελένη που περιέχονται στα Σχολικά Βιβλία.

   α) Ιλιάδα, Β’ Γυμνασίου:  Ιλιάδα,  Ραψωδία Γ’  ( στίχοι 121-180) και Γιάννη Ρίτσου «Ελένη»

   β) Νεοελληνική Λογοτεχνία Β’ Λυκείου: «Ελένη» Γιώργος Σεφέρης

  γ) Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία, Β΄ Λυκείου: «Ελένη» του Πιερ- Ζαν  Ζουβ και «Ελένη» του Αλμπέρ Σαμαίν

5)   Κάντε το ίδιο με τα ποιήματα που θα βρείτε στις παρακάτω διευθύνσεις (σε περίπτωση που σας ζητηθεί εγγραφή, εγγραφείτε χρησιμοποιώντας τους κωδικούς που σας έχουν δοθεί):

α) Στρατή Μυριβήλη, «Τροία»

http://www.greeklanguage.gr/greekLang/literature/education/european/poetry/jouve/02.html

     και β) Πώλ Βαλερύ, «Ελένη»

         http://www.greeklanguage.gr/greekLang/literature/education/european/poetry/samain/04.html

6)   Ανοίξτε ένα καινούριο αρχείο κειμένου και γράψτε πώς παρουσιάζεται η Ελένη σε κάθε ποίημα  (με βάση αυτά που λέει, αυτά που κάνει, τη στάση που έχουν τα υπόλοιπα πρόσωπα απέναντί της και τη στάση του ποιητικού υποκειμένου κάθε ποιήματος).

7)   Σε τι συμπεράσματα καταλήγετε αναφορικά με την επίδραση στην ποίηση της «καινής» Ελένη του Ευριπίδη;

8)   Αποθηκεύστε την εργασία της και αποστείλετέ την  στα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία των υπόλοιπων ομάδων

Ομάδα 4-Οι καλλιτέχνες

1)    Δημιουργήστε στην επιφάνεια εργασίας ένα φάκελο και δώστε του το όνομα της ομάδας σας.  Αποθηκεύστε εκεί ότι αρχείο κατεβάσετε ή δημιουργήσετε.

2)   Ανοίξτε το φυλλομετρητή και αναζητήστε στο Διαδίκτυο απεικονίσεις της Ελένης στην τέχνη, χρησιμοποιώντας λέξεις - κλειδιά όπως «ωραία Ελένη», “Helen of Troy” κ.τ.λ.

3)   Ανοίξτε ένα φάκελο εντός του οποίου αποθηκεύστε τις εικόνες που βρήκατε αναφέροντας στο τίτλο το όνομα του καλλιτέχνη και την χρονολογία δημιουργίας του έργου.

4)   Ανοίξτε ένα αρχείο κειμένου, φτιάξτε ένα πίνακα και κατατάξτε τις εικόνες σε κατηγορίες, ανάλογα με το αν έχουν επηρεαστεί από  την «παραδοσιακή» Ελένη ή την «καινή» Ελένη του Ευριπίδη.

5)   Σε τι συμπεράσματα καταλήγετε αναφορικά με την επίδραση της «καινής» Ελένης του Ευριπίδη στις εικαστικές και πλαστικές τέχνες;

6)   Αποθηκεύστε την εργασία της και αποστείλετέ την  στα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία των υπόλοιπων ομάδων

2η Διδακτική παρέμβαση

Φύλλα Εργασίας

Ομάδα 1 - Οι σκηνοθέτες

1)    Βρείτε τις παραστάσεις της Ελένης που αναφέρονται στην παρακάτω σύνδεση: http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C112/347/2317,8863/  και ακολουθήστε τους συνδέσμους στους οποίους παραπέμπουν κάποιες από αυτές.

2)   Συμπληρώστε τον πίνακα που φτιάξατε στον προηγούμενο μάθημα και επισημάνετε με κόκκινο χρώμα την ημερομηνία των παραστάσεων που χαρακτηρίσατε «τραγικές», με κίτρινο χρώμα την ημερομηνία των παραστάσεων που χαρακτηρίσατε «κωμικές» και με μπλε χρώμα στις παραστάσεις που θεωρήσατε  ότι  υπάρχει «μείξη κωμικών και τραγικών στοιχείων».

3)   Σε τι συμπεράσματα καταλήγετε;

4)   Ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο  http://edu.glogster.com/  , συνδεθείτε με τους κωδικούς που σας έχουν δοθεί και φτιάξτε  από μια ψηφιακή αφίσα για μια «τραγική» και μια «κωμική» παράσταση της Ελένης. Μπορείτε εάν θέλετε να χρησιμοποιήσετε υλικό το οποίο έχουν βρει οι άλλες ομάδες

5)   Αντιγράψτε  στο αρχείο κειμένου την διεύθυνση στην  οποία μπορεί να δει κανείς τις «αφίσες» σας . Αποθηκεύστε το και αποστείλετέ το στα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία των άλλων ομάδων. 

       [Επειδή αμελήσαμε να την κατεβάσουμε και πέρασε ο ένας μήνος που δίνει σε κάθε χρήστη που δεν πληρώνει η σελίδα πριν κλειδώσει το λογαριασμό του, η ψηφιακή αφίσα  των παιδιών που αφορούσε την παράσταση του Κ.Θ.Β.Ε.  χάθηκε. Ζωή σε λόγου μας ]

Ομάδα 2 - Οι μουσικοί

1)    Κατατάξτε τα τραγούδια που βρήκατε στο προηγούμενο μάθημα  εκκινώντας από το παλιότερο.

2)   Υποθέστε ότι τα τραγούδια αυτά θα κυκλοφορήσουν ως μουσική συλλογή σε ψηφιακό δίσκο (CD). Χρησιμοποιώντας το Power Point  κατασκευάστε το εξώφυλλο, το οπισθόφυλλο και, αν σας μένει επαρκής χρόνος, το  συνοδευτικό βιβλιαράκι του CD,  χρησιμοποιώντας, εάν θέλετε,  απεικονίσεις της Ελένης που βρήκαν οι συμμαθητές σας που απαρτίζουν την ομάδα  των «Καλλιτεχνών».

3)   Αποστείλετε το συμπληρωμένο αρχείο κειμένου και την παρουσίαση που ετοιμάσατε στα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία των υπόλοιπων ομάδων.    

[Ακολουθεί η εργασία των παιδιών  H ΩΡΑΙΑ   ΕΛΕΝΗ στη ζωγραφική
]

Ομάδα 3- Οι ποιητές

1)    Ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο https://www.storyboardthat.com/storyboard-creator ,  και συνδεθείτε με τους κωδικούς που σας έχουν δοθεί.

2)   Διαλέξτε ένα από τα ποιήματα της Ελένης με τα οποία ασχοληθήκατε στο προηγούμενο μάθημα και εικονογραφήστε το. (Έχετε δικαίωμα να φτιάξετε τρεις ιστοριούλες.  Θυμηθείτε κάθε φορά να αποθηκεύετε και να ζητάτε να σας αποσταλεί η εικόνα που φτιάξατε στο mail σας ).

3)   Μεταβείτε στο ηλεκτρονικό σας ταχυδρομείο και προωθήστε τα μηνύματα που σας  στάλθηκαν  στα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία των άλλων ομάδων.  (Εναλλακτικά, αποθηκεύστε ως εικόνες στο φάκελο της ομάδας κάθε ιστορία σας και ακολούθως στείλτε την στα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία των άλλων ομάδων).

      [Η ομάδα διάλεξε να εικονογραφήσει το απόσπασμα της Ιλιάδας που αναφέρεται στην Ελένη στα τείχη της Τροίας. Ήταν εκείνοι που έπεσαν θύματα της διακοπής στο Ίντερνετ. Έτυχε προσπαθώντας να μάθω το πρόγραμμα να έχω ασχοληθεί κι εγώ με το ίδιο θέμα και το παραθέτω αντ' αυτού των παιδιών] 

Ομάδα 4 - Οι σκηνοθέτες

1)    Ανοίξτε το πρόγραμμα επεξεργασίας ταινίας Windows Movie Maker .

2)   Εισάγετε τις απεικονίσεις της Ελένης που βρήκατε.

3)   Εισάγετε για μουσική επένδυση ένα από τα τραγούδια που  βρήκαν οι «Μουσικοί» και αναφέρονται στην Ελένη.

4)   Δημιουργήστε την ταινία σας.

5)   Ένας από την ομάδα να μεταφέρει την ταινία στη φορητή σας συσκευή αποθήκευσης και από το σπίτι του να την στείλει στις υπόλοιπες ομάδες.

          [Η ομάδα επέλεξε να οπτικοποιήσει ένα μουσικό θέμα που έγραψε μια άλλη συμμαθήτριά τους, η Τσαμπίκα, επ' αφορμής άλλης εργασίας.]
]

           Εργασία για το σπίτι (Κάθε μαθητής ξεχωριστά)

1)    Συνδεθείτε με τα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία της ομάδας και κατεβάστε τα στον προσωπικό σας υπολογιστή όλα τα αρχεία που σας αποστάλησαν και τα αντίστοιχα της δικής. Αφού μελετήσετε τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε κάθε ομάδα,  καθένας από σας  να γράψει  σε ένα αρχείο κειμένου μια εισήγηση με θέμα :

    α) πώς επηρέασε ο  μύθος της Ελένης τις τέχνες και πόσο επηρεάστηκαν αυτές από την «καινή» Ελένη του Ευριπίδη.

       β) Γιατί κατά την γνώμη σας προτιμάται τα τελευταία χρόνια  η προσέγγιση της «Ελένης» ως «ιλαροτραγωδίας»;

 Να επισυνάψετε την εργασία σας σε  mail  το οποίο θα αποστείλετε στον διδάσκοντα στην ηλεκτρονική διεύθυνση που σας έχει δοθεί.

2)   ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗ: Συνδεθείτε στον ακόλουθο ηλεκτρονικό τόπο http://www.classtools.net/FB/home-page και φτιάξτε το fakebook όποιου χαρακτήρα του μύθου της Ελένης επιθυμείτε.  (Θυμηθείτε: αφού το αποθηκεύσετε να αντιγράψετε και να επικολλήσετε την διεύθυνση του έργου σας στο τέλος του αρχείου κειμένου στο οποίο απαντήσατε την προηγούμενη ερώτηση.)

 [Κανένας δεν θυμήθηκε να αποθηκεύσει την εργασία του στο Fakebook...Ζωή σε λόγου μας...]