Κρητική λογοτεχνία.

ΚΡΗΤΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Η Κρήτη έμεινε κάτω από την κυριαρχία των Βενετών από το 1211 ως το 1669, οπότε υποδουλώθηκε στους Τούρκους. Στα χρονιά αυτο το νησί γνώρισε οικονομική και εμπορική ανάπτυξη και παρουσίασε τα δείγματα λογοτεχνικής ακμής.(Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Κρήτη εμφανίστηκε ήδη από τον 10 αιώνα μια κατηγορία δημοτικών τραγουδιών που ονομάζονται "ριζίτικα")

ü Τους δύο πρώτους αιώνες ο ντόπιος πληθυσμός έτρεφε εχθρικά αισθήματα προς τους Βενετούς κατακτητές. Βαθμιαία όμως η επικοινωνία Βενετών και Ελλήνων έγινε στενότερη και το νησί, γρήγορα εξελίχτηκε σε πολιτισμικό κέντρο.

ü Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) οι συχνές εξεγέρσεις των Ελλήνων έπαψαν. Μέχρι την κατάληψη του νησιού από τους Τούρκους (1669), παρουσιάζεται μεγάλη πνευματική ανάπτυξη και άνθηση των τεχνών. Ιδίως της ζωγραφικής και της λογοτεχνίας (και κυρίως του θεάτρου). Η άνθηση αυτή κορυφώθηκε στα τελευταία εκατό περίπου χρόνια της βενετικής κατοχής (1580-1669), είναι γνωστή και ως Κρητική Αναγέννηση και οφείλεται στην επιρροή της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης. Ειδικότερα η ιταλική Αναγέννηση επέδρασε καθοριστικά στην συγγραφή έμμετρων δραματικών έργων με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

1) Είναι θεατρικά (Η θυσία του Αβραάμ. Θρησκευτικό δράμα. του Β. Κορνάρου.Ερωφίλη. Τραγωδία, του Γ,. Χορτάτση.Κατσούρμπος. Κωμωδία του Χορτάτση. Γύπαρις ή Πανώρια. Ποιμενικό δράμα του Χορτάτση. Βασιλεύς Ροδολίνος. Τραγωδία του Ιωάννη Ανδρέα Τρωίλου. Φορτουνάτος. Κωμωδία του Μάρκου Αντώνιου Φώσκολου. Στάθης. Κωμωδία που παλιά θεωρούταν έργο του Χορτάτση. Σήμερα ο ποιητής θεωρείται άγνωστος. Ζήνων. Τραγωδία αγνώστου συγγραφέα.)

Εξαίρεση αποτελούν δύο:

ü Ο Ερωτόκριτος του Β, Κορνάρου είναι έμμετρο αφηγηματικό μυθιστόρημα με περιεχόμενο ερωτικό και ηρωικό.

ü Η Βοσκοπούλα,αγνώστου συγγραφέα, ανήκει στην ποιμενική ποίηση και είναι ένα σύντομο αφηγηματικό ποίημα.

2) Είναι διασκευές ξένου δυτικού προτύπου, αλλά συχνά υπερέχουν από άποψη ποιότητας. Γενικά το κρητικό θέατρο οικειοποιείται την ιταλική αισθητική εξαλείφοντας τα ξένα στοιχεία που θεωρεί περιττά .

3) Είναι γραμμένα όλα στην κρητική διάλεκτο, δηλαδή στην γλώσσα του λαού, την οποία οι ποιητές καλλιεργούν επίμονα και την εξυψώνουν σταδιακά σε λογοτεχνική.

4)Είναι γραμμένα σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο στίχο με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία (κρητικός δεκαπεντασύλλαβος).

5)Από άποψη περιεχομένου χαρακτηρίζονται από ηρωική αντίληψη για την ζωή, συναίσθημα χρέους απέναντι στην πατρίδα, τη θρησκεία και την οικογένεια, αγάπη για την ελευθερία , εξιδανίκευση του έρωτα και της γυναίκας,ιπποτικό πνεύμα

6)Έχουν δεχτεί επιρροές και από την λαϊκή παράδοση (γνωμικά και παροιμίες). 

Τα εργα αυτά αποτελούν αυτό που ονομάζουμε σήμερα "Κρητική Λογοτεχνία" ή "Κρητική Σχολή" κι αποτελούν την πρώτη λογοτεχνική σχολή της νεότερης λογοτεχνίας μας.