Εφτά και μία φορές "Εφτά νάνοι στο "SS Cyrenia"" ( Επετειακόν )

   Σήμερα συμπληρώνονται 40 χρόνια από την πρώτη φορά που  παρουσιάστηκε το εμβληματικό τραγούδι του Θάνου Μικρούτσικου "Εφτά νάνοι στο "SS  Cyrenia"" σε ποίηση Νίκου Καββαδία, ένα από τα αγαπημένα του συνθέτη του και δικό μας. 

    Ο συνθέτης απολάμβανε σε κάθε συναυλία να το παίζει αυτοσχεδιάζοντας, κι ήταν έτσι κάθε φορά καινούργιο και  η κορύφωση της κάθε συναυλίας. Και μείς, εγώ και η gia des, συχνά τα καλοκαίρια μιμούμαστε το ναυτικό ήρωα του Καρκαβίτσα που έβλεπε τους στεριανούς και έλεγε "Ψε, ζούνε τάχα κι αυτοί". Βλέπουμε τους τουρίστες και λέμε χαριτολογώντας: "Οι καημένοι δεν το το έχουν ακούσει ποτέ". 

Τιμής ένεκεν λοιπόν σήμερα θα δημοσιεύσουμε 7 και μία εκδοχές του τραγουδιού. 

SS Cyrenia 

α) Η πρώτη.  

Η χρονολογία ήταν 11 Δεκεμβρίου του 1983 και  ο τόπος  ήταν το  Μοσχάτο. Και εκεί ξεκίνησε να γράφεται η ιστορία. 

 

2)  Η πρώτη ηχογραφημένη

   Προφανώς ο Μικρούτσικος μελοποίησε τους "7 νάνους..." αφού είχε ολοκληρώσει τον "Σταυρό του Νότου" και πριν αντιληφθεί ότι θα επέστρεφε στον Καββαδία σε όλη την υπόλοιπη ζωή του. Έτσι, έδωσε το τραγούδι στην Χαρούλα Αλεξίου και πρώτη φορά ηχογραφήθηκε επίσημα με τη φωνή της στον δίσκο "Η αγάπη είναι ζάλη", τον πρώτο που κάναν μαζί, το 1986. Ήμουν δεκατεσσάρων χρονών και θυμάμαι ακόμα την πρώτη φορά που το άκουσα. Με τρία τραγούδια μου έχει συμβεί αυτό. Αυτό, το The end  των  Doors την ίδια εποχή και δέκα χρόνια αργότερα την Καινούργια ζάλη από τις Τρύπες. 

3) Η πρώτη από το Θάνο 

  Στα χρόνια που πέρασαν από το 1986, ο Θάνος ξαναγύρισε στον Καββαδία και παίζοντας το τραγούδι στις συναυλίες αντιλήφθηκε ότι ήταν "δικό του". Έτσι ονόμαζε τα  λίγα τραγούδια που θεωρούσε ότι θα έπρεπε να τραγουδηθούν από τον συνθέτη τους. Έτσι, ήταν εκείνος που  το τραγούδησε στον δίσκο "Οι γραμμές των οριζόντων", το συμπλήρωμα και  σίκουελ του "Σταυρού του Νότου". Ήταν Χριστούγεννα του 1991. Το καλύτερο χριστουγεννιάτικο δώρο. 

4) Η ξενόγλωσση 

  Οι Ιταλοί ίσως να είναι λίγο παραπάνω ευνοημένοι σε σχέση με τους άλλους ξένους γιατί είχαν την ευκαιρία να ακούσουν την μελωδία του Θάνου Μικρούτσικου, έστω και με άλλα λόγια.  Με τίτλο "La lunga notte" και ιταλικούς στίχους συμπεριλήφθηκε στον δίσκο "Volpe di amore" που έκανε το 1994 ο συνθέτης με την Μίλβα, τη μεγάλη Ιταλίδα ερμηνεύτρια.  (Εδώ με ελληνικούς υπότιτλους)

5) Η λάιβ 

  Σε κάθε συναυλία, η  στιγμή κατά την οποία ξεκινούσε και έπαιζε ο Θάνος τους "Εφτά νάνους..." ήταν η κορύφωση της συναυλίας και η ώρα που ξεκινούσε η μυσταγωγία. Κάθε φορά, σε κάθε συναυλία, η εκτέλεση ήταν διαφορετική. Ξεκινώντας το τραγούδι, έλεγε ο ίδιος, έμπαινε σε έκστασή και έπαιζε για αρκετή ώρα την εισαγωγή, διαφορετικά κάθε φορά. Επειδή όμως, όπως συμπλήρωνε, ο καλλιτέχνης χρειάζεται και το χειροκρότημα, "κατέβαινε' για να τελειώσει το τραγούδι και συχνά και τη συναυλία.  Από όλες τις ζωντανές εκτελέσεις του τραγουδιού που έχουν ανέβει στο διαδίκτυο, περισσότερο γνωστή έγινε η παρακάτω, του 2005. (Μπάι δε γουέι, το 2007 συγκέντρωσε εννιά από αυτούς τους αυτοσχεδιασμούς, από παραστάσεις του στο χώρο "Σταυρός του Νότου" μεταξύ Νοέμβρη του 2006 και Γενάρη του 2007,  και τις εξέδωσε σε δίσκο με τίτλο "Πριν από τους 7 νάνους")

6) Η ιμιτασιόν

  Την παραπάνω εμφάνιση του Θάνου Μικρούτσικου μιμήθηκε ο Λευτέρης Ελευθερίου στις 23 Απριλίου 2014, στα πλαίσια της δεύτερης σεζόν του σόου "Your face sounds familiar". Όχι απλά νίκησε αλλά η εμφάνιση του αυτή έγινε με τα χρόνια μια από τις πιο αξιομνημόνευτες στιγμές της ελληνικής τηλεόρασης. Που δεν τις λες και πολλές...

7) Η σχολική 

    Δεν θα πω το προφανές, πόσο μεγάλη είναι η αξία των Μουσικών Σχολείων και η σημασία τους για την διάσωση και την επέκταση της μουσικής παράδοσης της χώρας. Αρκεί το επόμενο. Στα πλαίσια συναυλίας αφιερωμένης στον Νίκο Καββαδία που έγινε στις 10/02/2019 στην αίθουσα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής, ακούστε το τραγούδι από μαθητές και καθηγητές του Μουσικού Σχολείου Αλίμου. 

7 +1)  Η τελευταία και λίγο αφηγηματική

 Αν και καταβεβλημένος από την αρρώστια, ο Θάνος Μικρούτσικος παρουσίασε σε δυο συναυλίες τον Μάιο του 2019 το έργο του στον Καββαδία, σε αυτήν την εκδοχή που θεωρούσε την τελευταία και καλύτερη: Με τρία πιάνα, τρεις φωνές  και πνευστά. Το ένα πιάνο ήταν ο ίδιος, ο οποίος δεν παρέλειψε να τραγουδήσει για μια από τις τελευταίες φορές, αν όχι την τελευταία, αγαπημένους του "νάνους". Η κυκλοφορία της συναυλίας υπήρξε το τελευταίο σχέδιο με το οποίο ασχολήθηκε ο Θάνος μας πριν τελικά πεθάνει στις 28/12/2019. Ο δίσκος τελικά κυκλοφόρησε μετά θάνατον, στις αρχές του Δεκέμβρη του 2020  με τίτλο "Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία", με βάση τις κατευθύνσεις και τις οδηγίες  που άφησε ο συνθέτης στον στενό του συνεργάτη Θύμιο Παπαδόπουλο. Ήταν ο τελευταίος του δίσκος. 

Πριν το τραγούδι ακούστηκε εν είδει εισαγωγής αυτό το απόσπασμα από το κείμενο του θεατρικού έργου "Ταξιδεύοντας με τον Σταυρό του Νότου", που έγραψε η Μαρία Παπαγιάννη.  Εγώ το θεωρώ αλληλένδετο με το τραγούδι

. 

 

Και το ταξίδι συνεχίζεται. Ψάξτε στο διαδίκτυο και ακούστε το τραγούδι σε πολλές άλλες εκδοχές και  διασκευές. Κάπου ίσως να βρείτε και μια δικιά μου... 

Οἱ 7 νάνοι στὸ s/s Cyrenia

Στὴν Ἔλγκα

Ἑφτά. Σὲ παίρνει ἀριστερά, μὴν τὸ ζορίζεις.
Μάτσο χωρᾶνε σὲ μία κούφιαν ἀπαλάμη.
Θυμίζεις κάμαρες κλειστὲς, στεριὰ μυρίζεις.
Ὁ πιὸ μικρὸς ἀχολογάει μ᾿ ἕνα καλάμι.

Γυαλίζει ὁ Σὴμ τῆς μηχανῆς τὰ δύο ποδάρια.
Ὁ Ρὲκ λαδώνει στὴν ἀνάγκη τὸ τιμόνι.
Μ᾿ ἕνα φτερὸ ξορκίζει ὁ Γκόμπι τὴ μαλάρια
κι ὁ στραβοκάνης ὁ Χαρὰμ πίτες ζυμώνει.

Ἀπ᾿ τὸ ποδόσταμο πηδᾶν ὡς τὴ γαλέτα.
-Μπορῶ ποτὲ νὰ σοῦ χαλάσω τὸ χατίρι;
Κόρη ξανθὴ καὶ γαλανὴ ποὺ ὅλο ἐμελέτα
ποιὸς ρήγα γιὸς θὲ νὰ τὴν πιεῖ σ᾿ ἕνα ποτήρι.

Ραμὰν ἀλλήθωρε, τρελέ, ποὺ λύνεις μάγια,
κατάφερε τὸ σταυρωτὸ τοῦ Νότου ἀστέρι
σωρὸς νὰ πέσει, νὰ σκορπίσει στὰ σπιράγια
καὶ πές του κάτω ἀπὸ ἕνα δέντρο νὰ μὲ φέρει.

Ὁ Τότ, τοῦ λείπει τὸ ἕνα χέρι μὰ ὅλο γνέθει,
τοῦτο τὸ ἀπίθανο σινάφι νὰ βρακώσει.
Ἐσθήρ, ποιὰ βιβλικὴ σκορπᾶς περνώντας μέθη;
Ρούθ, δὲ μιλᾶς; Γιατί τρεκλίζουμε οἱ διακόσιοι;

Κουφὸς ὁ Σάλαχ, τὸ κατάστρωμα σαρώνει.
-Μ᾿ ἕνα ξυστρὶ καθάρισέ με ἀπ᾿ τὴ μοράβια.
Μὰ εἶν᾿ ἕνα κάτι πιὸ βαθὺ ποὺ μὲ λερώνει.
-Γιέ μου, ποῦ πᾶς; -Μάνα, θὰ πάω μὲ τὰ καράβια.

Κι ἔτσι μαζὶ μὲ τοὺς ἑφτὰ κατηφορᾶμε.
Μὲ τὴ βροχή, μὲ τὸν καιρὸ ποὺ μᾶς ὁρίζει.
Τὰ μάτια σου ζοῦνε μία θάλασσα, θυμᾶμαι ...
Ὁ πιὸ στερνὸς μ᾿ ἕναν αὐλὸ μὲ νανουρίζει.

Colombo 1951

* Τὸ ποίημα αὐτὸ ἀποτέλεσε ἀπάντηση τοῦ Καββαδία σὲ πρόταση τῆς ἀνιψιᾶς του
νὰ φανταστεῖ ὀνόματα γιὰ τοὺς μυστηριώδεις «Ἑφτὰ Νυχτοπερπατητὲς»
ποὺ συνάντησε στὸ μυθιστόρημα τοῦ Οὐῶλτερ Σκὸττ «Ὁ τοξότης τοῦ Λουδοβίκου ΙΑ´».