Μη μαδάς την μαργαρίτα , σόρρυ, την Οθωμανική Αυτοκρατορία : Ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1877-78, μέρα με την μέρα

Ο συγκεκριμένος πόλεμος αποτέλεσε την πρωταρχική μήτρα των Βαλκανίων όπως τα ξέρουμε σήμερα και  ήταν η αρχή μιας σειράς γεγονότων που οδήγησαν στην άδικη και στερεοτυπική αντίληψη ότι τα Βαλκάνια είναι Η "πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης".

  Ήταν αποτέλεσμα μιας σειράς επαναστάσεων των βαλκανικών εθνών, κατά μίμηση της επιτυχημένης Ελληνικής Επανάστασης και στα πλαίσια της θεωρίας του "Πανσλαβισμού" που προωθούσε η Ρωσία. Στην έκρηξη των επαναστάσεων αυτών συνέβαλλαν και η παρουσία   τουρκικών παραστρατιωτικών  οργανώσεων οι οποίες με την βία και την ανοχή της επίσημης διοίκησης προσπαθούσαν να ματαιώσουν στην πράξη τις ευεργετικές  διατάξεις του "Χάτι Χουμαγιούν", του διατάγματος που είχε αναγκασθεί να εκδώσει μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο ο σουλτάνος και προέβλεπε πλήρη ισότητα για  όλους τους κατοίκους της αυτοκρατορίας ανεξαρτήτως θρησκείας ή εθνικότητας.  

     Οι επαναστάσεις που ξέσπασαν από το 1875  στο Μαυροβούνιο, την Βοσνία, την Σερβία, την Βουλγαρία και τη Ρουμανία έδωσαν την αφορμή στη Ρωσική Αυτοκρατορία να πάρει τη ρεβάνς για την ήττα της στον Κριμαϊκό πόλεμο κηρύσσοντας το πόλεμο στους Οθωμανούς στο πλευρό των βαλκανικών εθνών. Η Ρωσία κέρδισε τον πόλεμο και στο μέτωπο του Καυκάσου, και στα Βαλκάνια κι ανάγκασε την Οθωμανική Αυτοκρατορία να  υπογράψει την "Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου"  η οποία υπήρξε πανωλεθρία για τους Οθωμανούς και θρίαμβος για τη ρωσική πολιτική και τον βουλγαρικό μεγαλοϊδεατισμό. Προβλεπόταν η επιστροφή στη Ρωσία των εδαφών που έχασε στον Κριμαϊκό πόλεμο στα Βαλκάνια και στον Καύκασο, η ανεξαρτητοποίηση της Σερβίας, της Ρουμανίας, της Σερβίας και του Μαυροβουνίου,  η παραχώρηση ουσιαστικά της Βοσνίας στην Αυστροουγγαρία που είχε προσφέρει διπλωματική βοήθεια στη Ρωσία, η εφαρμογή στην Κρήτη του "οργανικού νόμου" που είχε παραχωρηθεί  μετά την Επανάσταση του 1866-69 και, τέλος,  η  δημιουργία  της ανεξάρτητης Βουλγαρίας με έκταση  που κάλυπτε  ολόκληρη τη Μακεδονία, μέχρι την Πιερία, και την Ήπειρο, μέχρι την Κορυτσά (Μεγάλη Βουλγαρία).

    Η συνθήκη αυτή θορύβησε την Αγγλία,  καθώς η ουσιαστική προώθηση της Ρωσίας στην αν. Μεσόγειο μέσω της Βουλγαρίας  απειλούσε τα συμφέροντά της. Έτσι, υπό την απειλή πολέμου προκάλεσε την δημιουργία πανευρωπαϊκού συνεδρίου στο Βερολίνο, όπου τελικά υπογράφηκε η ομώνυμη συνθήκη, η οποία προέβλεπε την ανακήρυξη μια πολύ μικρότερης σε έκταση αυτόνομης Βουλγαρίας, την δημιουργία της  αυτόνομης επαρχία της Αν. Ρωμυλίας με έδρα την Φιλιππούπολη, παραχωρήσεις της Τουρκίας στη Ρωσία στην περιοχή της Περσίας, αναγνώριση της ανεξαρτησίας και εδαφική επέκταση των βαλκανικών κρατών που προαναφέρθηκαν και επικύρωση της επιρροής της Αυστροουγγαρίας στη Βοσνία . Στο περιθώριο του "Συνεδρίου του Βερολίνου" με μυστική συνθήκη στην Κωνσταντινούπολη  η Οθωμανική Αυτοκρατορία παραχώρησε στην Αγγλία την Κύπρο ως αμοιβή για την διπλωματική της υποστήριξη.  

    Όσον αφορά την Ελλάδα, βρήκε κι αυτή ευκαιρία και κήρυξε τον πόλεμο στην Οθωμανική  Αυτοκρατορία. Ευρισκόμενη στην πλευρά των νικητών, της  δόθηκε η ευκαιρία   να προωθήσει τις διεκδικήσεις της. Οι Ευρωπαϊκές δυνάμεις έδωσαν την δυνατότητα στην Ελλάδα  να διαπραγματευθεί  με την Οθωμανική Αυτοκρατορία  την παραχώρηση στην Ελλάδα εδαφών από την Θεσσαλία και την Ήπειρο. Τελικά  το 1881 δόθηκε στην Ελλάδα η Θεσσαλία πλην της περιοχής της Ελασσόνας και από την Ήπειρο η Άρτα.

  Δείτε την εξέλιξη των γεγονότων σε στρατιωτικό και διπλωματικό επίπεδο στα παρακάτω βίντεο. 

   Ωστόσο,  το Ανατολικό Ζήτημα όσον αφορά τα Βαλκάνια θα είχε πολλά επεισόδια ακόμα.  Οι ευρωπαϊκές κτήσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας θα γίνουν πεδίο σύγκρουσης του ελληνικού, του βουλγαρικού και του Σερβικού μεγαλοϊδεατισμού, ενώ στις διεκδικήτριες εδαφών και επιρροής προστίθενται  πρώτα  η Αυστροουγγαρία και, πιο μετά, η Ιταλία.  Το ζήτημα θα μείνει εκκρεμές  και

Με το ίδιο μενού

τα επόμενα σαράντα χρόνια θα ανακινείται  συνεχώς. Το 1885 η Βουλγαρία θα απορροφήσει την Ρωμυλία, η Ελλάδα και η Τουρκία θα οδηγηθούν σε πόλεμο το 1897 με αφορμή την Κρήτη, ακήρυχτος πόλεμος θα ξεσπάσει μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρία και Τουρκίας για την περιοχή της Μακεδονίας (Μακεδονικός Αγώνας, 1904 -08),  και η Ιταλία, επιζητώντας μερίδιο στα Βαλκάνια,  θα βρει ευκαιρία να καταλάβει τα Δωδεκάνησα προωθώντας ταυτόχρονα την δημιουργία ανεξάρτητου αλβανικού κράτους υπό την κηδεμονία και τον έλεγχό της. Ταυτόχρονα η συνεχής συρρίκνωση της έκτασης και της δύναμης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας θα αφυπνίσει τον τουρκικό εθνικισμό και θα προκαλέσει την επανάσταση των Νεότουρκων. Κι όταν θα αποδειχθεί ότι τα αρχικά κηρύγματα τους για ισότητα  όλων των κατοίκων της αυτοκρατορίας ήταν παραμύθια και  ο πραγματικός  σκοπός τους ήταν ο εκτουρκισμός της  μέσω  εθνοκαθάρσεων,  τα βαλκανικά έθνη θα   ενωθούν για να λύσουν τους λογαριασμούς τους πρώτα με τους  Τούρκους κι έπειτα μεταξύ τους στους Βαλκανικούς πολέμους.  Οριστικότερη λύση (εις βάρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Βουλγαρίας που ήταν από την πλευρά των ηττημένων) θα δοθεί  τελικά  στις συνθήκες που υπογράφηκαν μετά την λήξη του Α' Παγκοσμίου πολέμου , αφορμή του οποίους, ας μην ξεχνάμε,  υπήρξε ο ανταγωνισμός  της Σερβίας και της Αυστρουγγαρία  για της Βοσνία...  

     Όχι δηλαδή ,ότι δεν είναι τα Βαλκάνια  "πυριτιδαποθήκη" της Ευρώπης! Απλά δεν είναι η μόνη, θυμηθείτε Αλσατία και Λωραίνη.