Συνταγές έκθεσης σε τρία απλά βήματα (για αρχάριους και προχωρημένους)

και όχι "Συνταγές για λάθη" όπως ισχυρίζεται στο παρακάτω τραγούδι η Λένα Αλκαίου.

Έστω ότι μας δίνεται ως θέμα να γράψουμε ένα άρθρο για το ρόλο του δασκάλου σε μια ανταγωνιστική κοινωνία που εξελίσσεται διαρκώς και βομβαρδίζεται από πρότυπα τεχνολογικού ευδαιμονισμού και της ηλεκτρονικής δημοσιογραφίας.

Προετοιμασία

A)     Παίρνουμε έναν πολύ ακονισμένο μπαλτά. Εν ανάγκη ακονίζουμε…

B)      Τεμαχίζουμε τα δεδομένα του θέματος, ώστε να αποκαλύψουμε  τι υποκρύπτουν.

1)      Ανταγωνιστική κοινωνία,  πράγμα που σημαίνει:

α) εξειδίκευση

β)τεχνοκρατική αντίληψη για τη ζωή

γ)χρησιμοθηρική αντίληψη για την γνώση, που ταυτίζεται με την πληροφορία.

            2) Εναλλάσσεται γρήγορα, πράγμα που σημαίνει:

                  α) συνεχείς μεταβολές της γνώσης

                  β) ανάγκη διαρκούς επιμόρφωσης και  επικαιροποίησης τη γνώσης

            3) Τεχνολογικός ευδαιμονισμός, πράγμα που σημαίνει:

                  α) εξύμνηση καταναλωτικών μοντέλων ζωής που βασίζεται αποκλειστικά στην

                      τεχνολογία

                   β) εξοικείωση    με την χρήση της τεχνολογίας

                   γ) προβολή μοντέλων μιας κατ’ επίφασιν ευτυχίας

             4) Ηλεκτρονική δημοσιογραφία, που σημαίνει

                  α) Βομβαρδισμός πληροφοριών και ειδήσεων, συχνά χωρίς πηγές, και πληθώρα

                      απόψεων,  αστήρικτων συχνά

                   β) Οι μαθητές είναι έρχονται στο σχολείο ήδη εθισμένοι στη χρήση ήχου ή/και

                      εικόνας σε οτοδήποτε.          

 Σημείωση: Δεν λανθάνει της προσοχής μας η δυσοίωνη αύρα με την οποία περιβάλλεται (παρατηρούμε όμως με σύνεση  ότι αυτό δεν δηλώνεται καθαρά) η λέξη «πρότυπο», η οποία σχετίζεται με τον τεχνολογικό ευδαιμονισμό  και την ηλεκτρονική δημοσιογραφία

Εκτέλεση

Ανακατεύουμε τα παράγωγα δεδομένα από τον τεμαχισμό του θέματος με το ζητούμενο.

Ακολούθως τα διανθίζουμε με τα απαιτούμενα, συνήθη καρυκεύματα τα οποία είναι απαραίτητα σε εδέσματα τέτοιου είδους.

 Για αρχή ένα τίτλο αντιπροσωπευτικό του θέματος και, κατά το δυνατόν, πιασάρικο.

"Ανοίγουν τα σχολεία..."

Στο πρόλογο φροντίζουμε να αναφέρεται ευκρινώς το θέμα μας , η στάση μας για αυτό και βέβαια το πόσο σημαντικό είναι, διότι -είπαμε- οι υποθετικοί αναγνώστες σας προτιμούν να παίξουν X-Box και οι πραγματικοί αναγνώστες σας (οι διορθωτές σας) πληρώνονται ελάχιστα και με το κομμάτι, κάποιοι είναι εκεί με το ζόρι, διορθώνουν  το ίδιο πράγμα από το πρωί, κάνει και μια ρημάδα ζέστη και δεν δουλεύει το κλιματιστικό και, δυστυχώς για σας, οι περισσότεροι είναι όσο ευσυνείδητοι  χρειάζεται για να κάνουν στο γραπτό σας αυτό που κάνατε εσείς στο θέμα… Να το λιανίσουν. (Με την καλή έννοια… )

"...τελειώνει η τεμπελιά."

Στο κύριο θέμα τοποθετούμε τα δεδομένα στο ταψί, συγγνώμη, στο χαρτί με τον κατάλληλο τρόπο, φροντίζοντας ιδιαίτερα να διαλέξουμε τις κατάλληλες διαρθρωτικές λέξεις, ώστε να βοηθήσουμε τους άμοιρους αναγνώστες των  εκλεκτών λεξιλογικών γαστριμαργημάτων [sic]  μας   να πλοηγηθούν επιτυχώς στον ωκεανό των σκέψεων  και των ιδεών μας, για να μιμηθώ την  gia-des (ρίξτε και μια ματιά για την περίληψη εδω, επ' ευκαιρία....).  Επιπλέον, ακόμα, επιπροσθέτως, επίσης ΔΕΝ κάνουμε κατάχρηση επιρρημάτων όπως αυτά που έγραψα παραπάνω. Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι σύνδεσης και δεν πρέπει να μας διαφεύγει η σημασία τους (Όπα!  να ένας…)…

   Ως προς τη δομή μπορούμε να ακολουθήσουμε δυο δρόμους. Ο πρώτος είναι  να αναλύουμε τα δεδομένα του θέματος (αυτά που προέκυψαν από τον τεμαχισμό) και να αναφέρουμε ό,τι σχετίζεται με αυτό (δες παρακάτω) ταυτόχρονα. Επειδή, όμως, είναι κάπως πολύπλοκος και οι  αναγνώστες στους οποίους απευθύνεστε, μολονότι υποτίθεται ότι έχουν μια άλφα νοημοσύνη, δύναται να υπολείπονται αισθητά του μέσου όρου  (και κάλλιστα το ίδιο μπορεί να ισχύει και για τους διορθωτές σας) και να πρέπει να τους τα κάνετε λιανά (όχι εμφανώς όμως∙ δεν θέλετε να το καταλάβουν και να τους πληγώσετε ή να… πληγωθείτε), ας προχωρήσουμε στον δεύτερο τρόπο.

Αφού συνοπτικά αναφέρετε αυτό που υποκρύπτεται στα δεδομένα του θέματος, αρχίζετε την ανάλυση:

         1) Επειδή η κοινωνία είναι ανταγωνιστική ο δάσκαλος σήμερα πρέπει:

                  α) Χωρίς να παραλείπει να παρέχει τις απαιτούμενες ειδικές γνώσεις, να παρέχει

                       μια σφαιρική γενική γνώση

                  β) Προσανατολισμός στην ανθρωπιστική διάσταση της παιδείας, διότι μια    

                      πολιτισμένη κοινωνία απαιτεί ανθρώπους με παιδεία κι όχι εξειδικευμένους

                      επιστήμονες απογυμνωμένους από ότιδήποτε ανθρώπινο.

                   γ) Χρήση ομαδοσυνεργατικών μεθόδων διδασκαλίας ώστε ο μαθητής να έχει 

                      εξασκηθεί στην έννοια της συνεργασίας και να καταπολεμηθει ο ατομικισμός.

      2) Εξαιτίας των συνεχών εναλλαγών:

                   α)Ο δάσκαλος απεκδύεται το ρόλο του «φωτεινού  παντογνώστη» και

                       ενδύεται αυτόν του καθοδηγητή και του συμπαραστάτη.

                   β) έμφαση στις μεταγνωστικές δραστηριότητες

                   γ) χρήση τρόπων διδασκαλίας που εξοικειώνουν τους μαθητές με τις    

                         διερευνητικές μεθόδους  μάθησης

                   δ) ανάγκη διαρκούς επιμόρφωσης, ώστε να μη βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να

                        του πει κάνας μαθητής του «μάλλον πρέπει να κάνετε κάνα update».(Αλλά,

                       προφανώς, όχι με το φασιστικό στιλάκι της φράου Άννα...

        3) τεχνολογικός ευδαιμονισμός, άρα:

                  α) δημιουργία πολιτών που έχουν την ικανότητα να διακρίνουν και να επιλέγουν

                       το αληθινό και το ουσιαστικό και όχι το κίβδηλο και το επιφανειακό.

                 β) παροχή όχι (όχι μόνο, τουλάχιστον) γνώσεων, αλλά εκμάθηση στάσεων κι αξιών

                  γ) ικανότητα να αναγνωρίζουν και να επηρεάζονται (κι όχι απλά να μιμούνται)

                       τα σωστά πρότυπα.

(Την κριτική σκέψη θα την αναφέρω παρακάτω….)

         4) Ηλεκτρονική δημοσιογραφία, άρα : 

             α) Χρήση κατά την διδασκαλία εποπτικών μέσων (Με μέτρο. Δάσκαλος είναι, όχι

                   μηχανικός προβολής)

             β)Ανάπτυξη της κριτικής σκέψής και καλλιέργεια της ικανότητας των μαθητών να

                  αξιολογούν και να διακρίνουν την χρήσιμη από την άχρηστη πληροφορία και την     

                  αληθινή από την ψεύτικη 

Στο επίλογό μας  αναγράφουμε τα συμπεράσματα μας και διαπιστώνουμε περιχαρείς (αλλά όχι τόσο ώστε να μας θεωρήσουν χαζοχαρούμενους) πόσο ταυτίζονται με αυτά που είχαμε διατυπώσει στον πρόλογο.

     Κατά την εκτέλεση γαρνίρουμε το κείμενο μας με τις απαραίτητες (κατά τις επιταγές του θέματος) πινελιές συναισθήματος, αυτές που θα πιστοποιήσουν ότι δεν είμαστε μηχανικοί στενογράφοι. Θυμόμαστε όμως ότι σκοπός μας δεν είναι να μας προσλάβει ο Φώσκολος για σεναριογράφους στην «Λάμψη Νο2. Η επιστροφή του Γιάγκου Δράκου». Εάν καταστεί αναγκαίο και ταιριαστό προσθέτουμε και τις απόψεις σχετικά με το θέμα κάποιου, αρκεί να είναι, και ο κάποιος και οι απόψεις του, σχετικοί. Ούτε εδώ κάνουμε κατάχρηση, εφόσον έκθεση γράφουμε, δεν

" 40/40 στην έκθεση, Αστερίξ"

κάνουμε «Ανθολόγιο ρήσεων μεγάλων ανδρών». Εάν χρειαστεί να ανασκευάσουμε τις απόψεις κάποιου άλλου, θυμόμαστε ότι δεν είμαστε σε μεσημεριανάδικο και περιοριζόμαστε, με κομψότητα και στυλ, να αποδείξουμε το μέγεθος της άγνοιας του. Δεν έφταιγεν ο ίδιος. Τόσος ήτανε…

Σερβίρισμα

    Αφού το  σιγοψήσουμε στο φούρνο για 60΄με 90’  (έχουμε και την περίληψη και τις ασκήσεις…), το σερβίρουμε απαλλαγμένο από εκφραστικο αστοχίες, ωθρωγραφεικα λαθι,  λάθος στίξη! παρατόνισμους ή ατονισμους, σε ένα καλογραμμένο κείμενο, με εύστοχη επιλογή λεξιλογίου, διακριτό χωρισμό παραγράφων, που συνοδεύεται από τα άνθη του φροντισμένου (αν όχι καλλιγραφικού) γραφικού μας  χαρακτήρα. Κι αφού πάρουμε όσο το δυνατόν κοντύτερα στις 40 μονάδες, πάμε για άλλα… 

Υ.Γ. : Η παραπάνω ανάλυση για το ρόλο του δασκάλου είναι ενδεικτική.  Ούτε καλύπτει πλήρως το θέμα, ούτε είχε την πρόθεση να το καλύψει. Πάντως, είναι σίγουρος ο γράφων ότι δουλειά του δασκάλου δεν είναι να δίνει αισθηματικές συμβουλές, όπως λέει εκείνο το  τραγουδάκι (που δεν βρήκα στον "Σωλήνα")  στο οποίο ο ερωτοχτυπημένος παλιός μαθητής κατηγορεί τον δάσκαλο του που δεν του έμαθε "την πιο σωστή, την εντεκάτη εντολή: Ου μπλέξεις με γυναίκα". Αντίθετα, το να είναι "σαρδανάπαλος" του πάει καλύτερα...  Γιατί "όποιος για το δίκιο δεν παλεύει, θα ζει και θα πεθαίνει σα ραγιάς...  "

Y.Γ.2: Οι κάτωθι "Συνταγές μαγειρικής" και θλιμμένες είναι και άσχετες με το θέμα... Αλλά για να  ποστάρω ένα τόσο φοβερό τραγούδι, θα μου επιτρέψετε να αξιοποιω κάθε σχετική νύξη, όσο τραβηγμένη από τα μαλλιά κι αν είναι...