"...Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος." Ανθρώπινα δικαιώματα

Ξεκίνησα με το στίχο της Κατερίνας Γώγου (κι εννοείται πως παρακάτω θα βάλω και το σχετικό απόσπασμα) γιατί το να είσαι ανθρωπος είναι απαραίτητο και για να υπάρχουν ανθρώπινα δικαιώματα  αλλά  και για να  μην είναι η ύπαρξή τους  κενό γράμμα...

 Αρχικά, είχα την πρόθεση να συνοδεύσω την ανάρτηση με τραγούδια από πολιτικοποιημένα punk συγκροτήματα, αλλά μετά σκέφτηκα το τρομερο "Strange fruits"

της καταπληκτικής  Billie Holiday, ένα τραγούδι που ο συνθέτης και στιχουργός του έγραψε (και δημοσίευσε με ψευδώνυμο από φόβο για την ασφάλεια του), βλέποντας την είκόνα που παραθέτω δίπλα, δυο ανθρώπων που λιντσαρίστηκαν και κρεμάστηκαν σε ένα δέντρο από το πλήθος μόνο και μόνο για το χρώμα  του δέρματός τους. Κι έτσι η μουσική υπόκρουση θα είναι ποικίλη...

Ανθρώπινα δικαιώματα    

Δικαίωμα= Η ελευθερία που αναγνωρίζεται από το νόμο σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο να ενεργεί για την ικανοποίηση των έννομων συμφερόντων του  πχ: δικαίωμα της ελευθερίας, της αυτοδιάθεσης, της έκφρασης, της απεργίας…

Ανθρώπινα δικαιώµατα= Είναι το σύνολο των ελευθεριών/ δυνατοτήτων που πρέπει κάθε άνθρωπος να έχει για να ζει µε αξιοπρέπεια, να σκέφτεται ελεύθερα, να ενεργεί/ δημιουργεί χωρίς εξωτερικούς καταναγκασμούς.

Σημείωση: Σταθμός στην ιστορία της κατοχύρωσης των ανθρωπινών δικαιωμάτων στάθηκε η Οικουμενική Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών (1948)

Ιστορική αναδρομή: Κατοχυρώνονται στη Δημοκρατική Αθήνα του χρυσού αιώνα. Τα μοναρχικά καθεστώτα, ο σχολαστικισμός του Μεσαίωνα, παραμέρισαν τις αρχές που εξευγένιζαν τον άνθρωπο. Η Αναγέννηση και ο Διαφωτισμός αναβίωσαν την ανάγκη για την κατάκτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Και με διακήρυξη της Γαλλικής επανάστασης, θεωρούνται σαφή, απόλυτα, κατηγορηματικά.

Διάκριση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων:

Ατομικά: ζωή, ιδιοκτησία, απαραβίαστο της ατομικής ιδιοκτησίας (:καλύπτουν τον ιδιωτικό βίο και την οικογενειακή ζωή του ατόμου)

Πνευματικά: ελευθεροτυπία, ελευθερία έκφρασης, δικαίωµα στη μόρφωση

Πολιτικά: εκλέγειν-εκλέγεσθαι, διορισμός στο δημόσιο, απαγόρευση ανθρώπινων συλλήψεων, ελευθερία έκφρασης των πολιτικών πεποιθήσεων

Κοινωνικά: αξιοκρατία, κοινωνική ασφάλιση, ασφάλεια από ασθένεια/ γηρατειά/

ανεργία, άσκηση συνδικαλιστικών ελευθεριών, ανθρώπινες συνθήκες εργασίας που εξασφαλίζουν τα απαιτούμενα την αξιοπρεπή διαβίωση και την δημιουργική έκφραση

Εθνικά: αυτονομία, ανεξαρτησία λαών, αυτοδιάθεση (=δικαίωµα ενός λαού να

επιλέξει ελεύθερα το πολίτευμά του, να αυτοπροσδιοριστεί πολιτικά καθώς και να

ακολουθεί αυτόνομη οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη)

Διεθνιστικά: απαγόρευση δουλείας, φυλετικών διακρίσεων κλπ.

   Τελευταία, λόγω των οικολογικών προβλημάτων, αναγνωρίζεται το δικαίωμα του ανθρώπου  στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, το οποίο αποτελεί έναν από τους βασικότερους όρους που καθορίζουν την ύπαρξη του ,  όντας ανεξάντλητη πηγή αγαθών γι’ αυτόν και παράλληλα ο τόπος διαβίωσης του .

Καταπάτηση  των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παρατηρείται με τις εξής μορφές:
1. Οι συνθήκες εργασίας, καταπιεστικές και δυσβάστακτες, φθείρουν ψυχικά και σωματικά και μετατρέπουν την εργασία σε δουλεία
2.   Η ανεργία επιτείνει το άγχος της επιβίωσης.

3.Η ποιότητα ζωής, στα αστικά κέντρα κυρίως , με τα καθημερινά προβλήματά της – κυκλοφοριακό, νέφος, αποξένωση, ταχείς ρυθμούς- διαλύουν ψυχικά τον άνθρωπο.

4. Η καταστροφή του περιβάλλοντος δηλώνει περίτρανα την αδιαφορία για την ανθρώπινη ζωή.

5. Τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, η ανεξέλεγκτη δράση και η ασυδοσία επικρατούν προκαλώντας φόβο και ανασφάλεια.

6.   Ο πυρηνικός κίνδυνος απειλεί τη ζωή του ανθρώπου.

7. Ο ατομικισμός και η ιδιοτέλεια μετατρέπουν τον άνθρωπο σε εμπορεύσιμο είδος και σε αδίστακτο εκμεταλλευτή που αποβλέπει στην απόκτηση δύναμης και χρήματος σε βάρος των συνανθρώπων του.

8. Στις εμπορεύσιμες αξίες κατατάσσεται και η υγεία, αφού η διατήρηση και η αποκατάστασή της σήμερα είναι θέμα οικονομικής ευχέρειας.

9.Ακόμα και ομάδες και λαοί, αντιμετωπίζονται ρατσιστικά και περιθωριοποιούνται (μαύροι, πρόσφυγες, ναρκομανείς, ασθενείς με  ΑΙDS, oομοφυλόφιλοι).

10.  Τα δικαιώματα της γυναίκας παραβιάζονται κατάφωρα σε μια κοινωνία που αρνείται την ουσιαστική αναγνώριση του ρόλου της  και της προσωπικότητάς της.

11.Οι εξοπλισμοί των παγκοσμίων οπλοστασίων και το φαινόμενο του πολέμου αποτελούν μόνιμη απειλή για το μέλλον της ανθρωπότητας και παραβιάζουν ωμά την ίδια τη ζωή.

12.Παρανοϊκοί ηγέτες επιβάλλουν τη θέλησή τους, κρατούν τους λαούς στο σκοταδισμό, εγκαθιδρύουν ανελεύθερα καθεστώτα.

Αιτίες καταπάτησης δικαιωμάτων:

1.     Η θεοποίηση του χρήματος και η ύπαρξη γενικότερα οικονομικών συμφερόντων προσδίδουν στις σχέσεις ανθρώπων και λαών το χαρακτήρα επιβολής και της διάθεσης επικράτησης του ενός στον άλλο.

2.    Συναφές και απόρροια του παραπάνω είναι η έλλειψη συναισθηματικής καλλιέργειας των ατόμων και παράλληλα η απουσία ανθρωπιστικής παιδείας.

3.    Σημαντική ευθύνη αποδίδεται στις πολιτικές ηγεσίες των κοινωνιών που συχνά αδιαφορούν για τα άμεσα καθημερινά προβλήματα των λαών δίνοντας προτεραιότητα σε άλλα θέματα (εξοπλισμοί, ατομικά ή κομματικά συμφέροντα)

4.    Ευθύνη, όμως, επωμίζονται και  τα ίδια τα άτομα που παθητικοποιούνται δηλώνοντας έτσι ανευθυνότητα και χαλαρή κοινωνική συνείδηση.

5.    Δεδομένη είναι σήμερα η κρίση θεσμών , ικανών να προστατεύσουν την ανάπτυξη και εξέλιξη του ανθρώπου και υπεύθυνων για τη διαμόρφωση υγιών προσωπικοτήτων , όπως της οικογένειας –σχολείου.

6.    Το καταναλωτικό πνεύμα της εποχής που ενισχύεται και επιβάλλεται από τα Μ.Μ.Ε. που οδηγεί στην αλλοτρίωση του σύγχρονου ανθρώπου και στην κατολίσθηση των ηθικών αξιών .

Μέτρα-Προτάσεις:

1.     Ανθρωπιστική Παιδεία (είναι ίσως ο μόνος δρόμος για τη σωτηρία της ανθρωπότητας , διότι αυτή παρέχει α) κριτική ικανότητα, β) γνώσεις, γ) σεβασμό στην ανθρώπινη οντότητα και στα δικαιώματά της δ) πνευματική και ηθική καλλιέργεια.

2.    Αναβίωση αξιών και θεσμών (ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα, συνεργασία.. )

3.    Οικογένεια: ως κύτταρο της κοινωνίας πρέπει να διδάσκει ακατάπαυστα το σεβασμό της ανθρώπινης προσωπικότητας , την αγάπη ,τη συνεργασία, την ανθρωπιά.

4.    Δημοκρατικό πολίτευμα: Είναι το μόνο σύστημα που περιφρουρεί ή έχει τις αρχές που οδηγούν στην περιφρούρηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

5.    Αφύπνιση των συνειδήσεων και κοινωνική ευαισθητοποίηση των λαϊκών μαζών από τους πνευματικούς ανθρώπους κάθε κοινωνίας , μέσω του τρόπου ζωής (καθ’ όλα αγωνιστικός) και μέσω των προτύπων που πρέπει να προβάλλουν με το έργο τους.